Đưa AI vào giáo dục: Cần có thời gian chuẩn bị và thử nghiệm

Thiếu đội ngũ giáo viên vững chuyên môn

Là trường duy nhất tại TPHCM giảng dạy AI cho học sinh suốt 7 năm qua, bà Phạm Thị Bé Hiền - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (phường Chợ Quán, TPHCM) - cho biết, hiện học sinh được học về AI 2 tiết/tuần. Chương trình chia thành 3 cấp độ: phổ cập, nâng cao - ứng dụng và nâng cao - nghiên cứu chuyên sâu dành cho học sinh định hướng theo học ngành AI ở bậc đại học.

Các đại biểu tham quan triển lãm sách về AI tại tọa đàm - Ảnh: Trang Thư

Việc ứng dụng AI giúp nhiều học sinh phát hiện đam mê, bắt đầu tìm hiểu và thực hiện nhiều đề tài nghiên cứu khoa học. Nhiều em đã đạt được các giải thưởng cao trong kỳ thi cấp quốc gia, quốc tế.

"Tuy nhiên, khó khăn lớn là thiếu giáo viên được đào tạo về AI. Hiện tại, trường hợp đồng với giảng viên đại học và kỹ sư về AI. Đồng thời, tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên tin học, hoặc thầy cô tự học, tự nghiên cứu. Do đó, trường rất mong sẽ có một chương trình đào tạo chuyên sâu cho giáo viên giảng dạy AI", bà nhấn mạnh.

Toàn cảnh tọa đàm - Ảnh: Trang Thư

Về giảng dạy AI cho học sinh, giáo sư, tiến sĩ Lê Anh Vinh - Viện trưởng Viện Khoa học giáo dục Việt Nam - thông tin, kết quả khảo sát do viện thực hiện vào cuối năm 2024 cho thấy, hơn 87% học sinh THCS có hiểu biết về AI. Tuy nhiên, chỉ có 17% trong số này ứng dụng AI rất hiệu quả, 50% ứng dụng hiệu quả, hơn 30% còn lại cảm thấy bình thường hoặc ứng dụng không hiệu quả. Đối với giáo viên, 76% người khảo sát cho biết đã từng sử dụng AI trong giảng dạy. Trong đó, có đến 30,95% người phân vân về hiệu quả và 20% người chưa tự tin khi ứng dụng AI vào giáo dục.

Từ đó, ông đề xuất: "Việc triển khai AI trong giáo dục phổ thông cần dựa trên 3 trụ cột chính: khung chính sách nhất quán; chương trình giảng dạy, tài liệu học tập toàn diện, linh hoạt; nguồn lực con người và tài chính. Trong đó, các chính sách cần ưu tiên xây dựng khung năng lực AI cho học sinh và giáo viên, hướng dẫn ứng dụng AI trong giảng dạy và đầu tư vào hạ tầng số nhằm thu hẹp khoảng cách vùng miền".

Viện trưởng Lê Anh Vinh cho biết, hiện Bộ GD-ĐT đang xây dựng khung chương trình giáo dục AI dành cho học sinh từ lớp Một đến lớp Mười hai - Ảnh: Trang Thư

Tiến sĩ Lê Thị Mai Hoa - Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - cũng cho rằng, việc đào tạo giáo viên không chỉ dừng lại ở kỹ năng công nghệ, mà còn phải chú trọng đến năng lực đánh giá, định hướng, và bảo đảm an toàn học đường trong môi trường số. Về hướng giảng dạy, cần tích hợp AI vào các môn học STEM thay vì tách biệt thành môn riêng để đạt hiệu quả cao.

Đạo đức là vấn đề quan trọng

Ông Lê Trường Tùng - Chủ tịch Hội đồng Trường đại học FPT, Tập đoàn FPT - nêu lên một thực tế, nhiều người hiện vẫn không dám thừa nhận sự chi phối của AI trong công việc. Do đó, vấn đề không chỉ là cần có quy định, quy chế, xây dựng bộ quy tắc trong sử dụng AI, mà còn phải xây dựng các mô hình đào tạo phù hợp với sự phát triển của AI.

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Văn Vũ - Phó trưởng khoa Công nghệ thông tin, Trường đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TPHCM) - khẳng định: Công nghệ có thể hỗ trợ giáo dục, nhưng nếu thiếu khung đạo đức, nó sẽ trở thành công cụ gây tổn hại. “Đạo đức trong AI là hệ thống nguyên tắc, giá trị và chuẩn mực nhằm bảo đảm công nghệ này được phát triển, triển khai và sử dụng theo cách công bằng, minh bạch, an toàn và có trách nhiệm. Điều quan trọng không phải là né tránh công nghệ, mà là biết cách sử dụng nó một cách đúng đắn và nhân văn”, ông khẳng định.

Giáo sư Hoàng Văn Kiếm - Cố vấn cấp cao công nghệ thông tin, Trường đại học Quốc tế Sài Gòn - Ảnh: Trang Thư

Đồng quan điểm, giáo sư, tiến sĩ Hoàng Văn Kiếm - Cố vấn cấp cao công nghệ thông tin, Trường đại học Quốc tế Sài Gòn - nhấn mạnh, điều quan trọng nhất trong kỷ nguyên AI không phải là “ai thông minh hơn”, mà là “ai nhân văn hơn”. Một bộ sách giáo khoa mới cần 6-7 năm mới hoàn thành nên việc đưa AI và giáo dục đối với Việt Nam cần có sự chuẩn bị và thử nghiệm, thế giới cũng đang trong quá trình thử nghiệm.

Ông cho rằng, lộ trình triển khai phải phù hợp với điều kiện Việt Nam. Có thể triển khai AI cho giáo dục phổ thông theo 3 giai đoạn: làm quen - khám phá ở tiểu học; hiểu biết - ứng dụng cơ bản ở bậc THCS; tư duy sáng tạo - sử dụng có trách nhiệm ở bậc THPT.

Ông Huỳnh Thành Đạt - Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phát biểu tại tọa đàm - Ảnh: Trang Thư

Từ các đề xuất tại tọa đàm, ông Huỳnh Thành Đạt - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - đề nghị Bộ GD-ĐT, Bộ Khoa học và Công nghệ sớm tham mưu Chính phủ ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai chiến lược AI trong giáo dục. Đặc biệt là khung đạo đức AI trong trường học và chương trình, tài liệu AI cho cấp phổ thông. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về cả lợi ích và thách thức của AI để tạo sự đồng thuận xã hội.

“Với tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị, cùng sự đồng hành của đội ngũ trí thức, nhà giáo, nhà khoa học và doanh nghiệp công nghệ, chúng ta sẽ xây dựng được nền giáo dục Việt Nam hiện đại, nhân văn, sáng tạo, mang bản sắc dân tộc và tầm vóc thời đại”, ông nhấn mạnh.

Trang Thư