Đại học Nhật Bản đẩy mạnh chương trình tiếng Anh để "săn" sinh viên quốc tế

Sinh viên tham gia bài học bằng tiếng Anh bởi giảng viên nước ngoài tại Đại học Tokyo Metropolitan vào đầu tháng 11/2025 - Ảnh: The Yomiuri Shimbun

Học thuật đa ngôn ngữ

Nhiều trường đại học và cao học danh tiếng tại Nhật đang xem tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức trong nhiều lớp học. Đơn cử như tại Đại học Thủ đô Tokyo (Tokyo Metropolitan University), các khóa học chuyên ngành bằng tiếng Anh đã được triển khai từ năm học 2015 ở Khoa Khoa học.

Thậm chí, sinh viên có thể tích lũy toàn bộ tín chỉ cần thiết để tốt nghiệp thông qua các khóa học này. Trong một lớp học viết bài báo khoa học gần đây tại trường, các sinh viên, bao gồm cả sinh viên quốc tế và sinh viên Nhật Bản, đều trao đổi và ghi chép hoàn toàn bằng tiếng Anh.

Một sinh viên 23 tuổi, đang theo đuổi ước mơ trở thành nhà nghiên cứu, chia sẻ: “Ban đầu tôi rất khó theo kịp, nhưng giờ tôi đã có thể nghe và tư duy bằng tiếng Anh”. Đại học Thủ đô Tokyo dự kiến mở rộng dần chương trình này sang các khoa khác từ năm học 2027.

Ông Masayoshi Noguchi - Phó hiệu trưởng nhà trường - khẳng định: "Đây là sự thể hiện ý định thúc đẩy quốc tế hóa toàn diện của trường. Chúng tôi muốn tích cực tuyển dụng các nhà giáo dục nước ngoài và phát triển những hệ thống cần thiết".

Xu hướng này đang lan rộng, trong đó có thể kể đến như:

- Đại học Tohoku (tỉnh Miyagi) sẽ ra mắt chương trình đại học “Gateway College” từ năm học 2027, nơi về nguyên tắc, tất cả các lớp học sẽ được tiến hành bằng tiếng Anh. Sinh viên cũng sẽ được yêu cầu kinh nghiệm học tập ở nước ngoài.

- Khoa Khoa học Chính trị và Kinh tế của Đại học Waseda (Tokyo) lên kế hoạch bắt buộc các khóa học tiếng Anh đối với tất cả sinh viên từ năm học 2027.

- Đại học Sophia (Tokyo) dự kiến thành lập bộ môn Công nghệ Xanh Kỹ thuật số thuộc Khoa Khoa học và Công nghệ vào năm học 2027. Ông Tomoharu Shibuya - Trưởng khoa Khoa học và Công nghệ - cho biết: “Các buổi hội thảo, báo cáo và kỳ thi sẽ đều được thực hiện bằng tiếng Anh. Điều này sẽ giúp thu hút sinh viên quốc tế”.

Giải pháp sinh tồn trong kỷ nguyên giảm sinh

Động lực thúc đẩy sau những thay đổi này chính là tỉ lệ sinh giảm sút. Theo ước tính của Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản, số lượng sinh viên nội địa nhập học đại học sẽ giảm từ khoảng 600.000 hiện nay xuống còn 460.000 vào năm 2040.

Ông Hiroshi Kobayashi - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Giáo dục Recruit Shingaku Soken - nhận định: "Số lượng sinh viên vào đại học ở Nhật Bản đang gần đạt đến mức bão hòa, nhưng nếu nhìn ra toàn thế giới, giáo dục đại học là một lĩnh vực tăng trưởng.

Bằng cách cung cấp các lớp học tiếng Anh, các trường đại học đang tạo điều kiện dễ dàng hơn để có được sinh viên quốc tế tài năng, từ đó đáp ứng mục tiêu sinh tồn trong cạnh tranh quốc tế”.

Nỗi lo về chất lượng giáo dục

Mặc dù việc sử dụng tiếng Anh - ngôn ngữ chung trong giới học thuật toàn cầu - là xu hướng tất yếu, nhưng sự thay đổi này cũng dấy lên những lo ngại.

Tại Trường Cao học Kỹ thuật thuộc Đại học Tokyo, các lớp học tiếng Anh chiếm 70% chương trình giảng dạy và sẽ gần như áp dụng hoàn toàn từ năm học tới.

Một sinh viên 23 tuổi tại đây bày tỏ sự ủng hộ vì kỹ năng nghe được cải thiện, nhưng cũng chia sẻ nỗi lo: “Các lớp học đòi hỏi quá nhiều nỗ lực chỉ để theo kịp bằng tiếng Anh, khiến tôi lo lắng về khả năng hiểu được nội dung chuyên môn nâng cao”.

Các chuyên gia lo ngại rằng việc chưa thể nắm bắt trọn vẹn nội dung môn học có thể dẫn đến suy giảm chất lượng giáo dục đối với một bộ phận sinh viên Nhật Bản.

Về vấn đề này, ông Yasuhiro Kato - Trưởng khoa Cao học Kỹ thuật Đại học Tokyo - cho biết: “Chúng tôi có thể thực hiện các điều chỉnh như cung cấp bản dịch tiếng Nhật cho các thuật ngữ kỹ thuật bằng tiếng Anh được sử dụng trong lớp. Chúng tôi muốn chuẩn bị để sinh viên có thể học tập mà không phải lo lắng”.

Ngọc Hạ (theo ANN, The Yomiuri Shimbun)