Tăng tốc đào tạo nhân lực, đưa TPHCM thành trung tâm đổi mới sáng tạo

TPHCM đặt mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo đẳng cấp quốc tế, lấy khoa học và công nghệ làm đòn bẩy chiến lược cho phát triển nhanh, bền vững và mang bản sắc của thành phố.

Ông Võ Minh Thành - Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM - cho biết: Để đạt được mục tiêu này, TPHCM đưa ra 3 đột phá chiến lược là thể chế - công nghệ - nhân lực. Trong đó, nhân lực chất lượng cao là yếu tố quan trọng để thực hiện được định hướng này.

Phóng viên: Mục tiêu của TPHCM trong việc phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo cụ thể như thế nào, thưa ông?

Ông Võ Minh Thành: Với vai trò đầu tàu kinh tế - trung tâm khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số của cả nước, TPHCM được xác định là một trong các địa phương trọng điểm để sớm hiện thực hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Ông Võ Minh Thành

Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030, chi cho nghiên cứu và phát triển (R&D) đạt ít nhất 3% GRDP, kinh tế số đóng góp 40% GRDP, hình thành 5.000 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cùng 5 trung tâm nghiên cứu ứng dụng đạt chuẩn quốc tế. Những mục tiêu này không chỉ mang tính định lượng, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược: đặt khoa học - công nghệ làm trụ cột của tăng trưởng, coi đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là công cụ để TPHCM giữ vững vị thế đầu tàu cả nước trong kỷ nguyên số.

* Đây là mục tiêu rất lớn, thành phố cần làm gì để hiện thực hóa mục tiêu này?

- Thành phố đang hoàn thiện thể chế, chính sách; thu hút đầu tư chiến lược. TPHCM cũng thí điểm mô hình hợp tác công - tư, tăng cường đầu tư cho các trường đại học trọng điểm, phấn đấu Đại học Quốc gia TPHCM lọt tốp 100 châu Á vào năm 2030…

Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, công nghệ chỉ phát huy giá trị khi gắn liền với con người. Do đó, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao chính là trụ cột tăng trưởng bền vững của TPHCM. Chúng ta có nhiều lợi thế khi quy tụ gần 100 cơ sở đào tạo chất lượng cao, nhiều trường đại học đã hình thành trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế, đồng thời thu hút được các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới mở trung tâm R&D tại địa phương. TPHCM cũng là nơi tập trung hơn 55% lập trình viên của cả nước… Nhưng để đạt được mục tiêu chúng ta vẫn cần nguồn nhân lực chất lượng cao rất lớn.

* Cụ thể nhân lực cao ở những lĩnh vực nào, thưa ông?

- Với mục tiêu phát triển công nghệ trọng điểm và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, thành phố ưu tiên phát triển các lĩnh vực, như: trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây, chip bán dẫn, robot, blockchain và y sinh.

Sinh viên ngành khoa học máy tính, Trường đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia TPHCM) hướng dẫn học sinh tìm hiểu về ngành học

Ngoài đào tạo, TPHCM sẽ thành lập Quỹ hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, thu hút đầu tư mạo hiểm, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và kết nối mạng lưới chuyên gia toàn cầu - hướng tới hình thành chuỗi giá trị sáng tạo liên kết giữa nghiên cứu, ứng dụng và thị trường.

Thành phố cũng đẩy mạnh xây dựng nền tảng dữ liệu dùng chung, hoàn thiện mô hình chính quyền số, đồng thời mở rộng mô hình “4 nhà” (nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp - quỹ đầu tư, ngân hàng) nhằm tạo hệ sinh thái tri thức - tài chính - công nghệ - con người khép kín, linh hoạt và tương hỗ.

Tuy nhiên, dù có nhiều trường đại học cùng lực lượng lao động trẻ, vẫn còn khoảng cách đáng kể giữa đào tạo và yêu cầu thực tế.

* Vậy trong giai đoạn nước rút này, chúng ta cần làm gì để có được nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu?

- Chúng ta cần phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp để tăng tốc đào tạo sát với nhu cầu của doanh nghiệp, đảm bảo sinh viên ra trường tham gia vào thị trường lao động ngay. Làm được điều này, TPHCM - các đơn vị đào tạo và doanh nghiệp cần phối hợp với nhau để đưa ra chương trình đào tạo phù hợp. Chúng tôi cũng khuyến khích đẩy mạnh đào tạo chuyển đổi. Người lao động đã học các ngành gần, ngành có liên quan tới lĩnh vực công nghệ, bán dẫn như điện tử, điện tử viễn thông, kỹ thuật… sẽ được đào tạo về công nghệ. Hoặc đào tạo, nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động hiện tại để tham gia vào thị trường này.

Thành phố cũng chủ động đẩy mạnh, ưu tiên đầu tư đào tạo nhân lực bậc đại học và sau đại học có trình độ quốc tế với 8 ngành trọng điểm: công nghệ thông tin - truyền thông, cơ khí - tự động hóa, AI, quản trị doanh nghiệp, tài chính - ngân hàng, y tế, du lịch, quản lý đô thị, góp phần phát triển lực lượng lao động có chất lượng cao.

Chúng tôi cũng tập huấn kỹ năng ứng dụng AI, công nghệ cho công chức, viên chức đang làm công việc hành chính; bồi dưỡng kiến thức về AI cho học sinh, giáo viên…

* Như ông đã nói, còn khoảng cách đáng kể giữa đào tạo và nhu cầu thực tế. Vậy cần giải pháp nào để rút ngắn khoảng cách này?

- Phải có giải pháp và cơ chế để hỗ trợ hạ tầng nghiên cứu khoa học cho các trường đại học. Hiện các trường có nhu cầu rất lớn về sử dụng phòng thí nghiệm tiên tiến và TPHCM đang triển khai xây dựng các trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo nhằm đáp ứng nhu cầu này. Đồng thời khuyến khích các đơn vị dùng chung cơ sở hạ tầng nghiên cứu khoa học để khai thác hiệu quả nền tảng hạ tầng; đầu tư mạnh mẽ cho các trung tâm ở khu vực tư để thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ đồng đều…

UBND TPHCM đang giao cho Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM nghiên cứu, xây dựng đề án phát triển, hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo chuẩn quốc tế. Chúng tôi đang xây dựng đề án, gấp rút giải trình cho ủy ban. Ngoài đào tạo, xây dựng các trung tâm nghiên cứu ứng dụng chuẩn quốc tế vừa là mục tiêu, vừa là giải pháp giữ chân nhân tài, thu hút chuyên gia quốc tế.

* Xin cảm ơn ông.

Nguyễn Loan (thực hiện)