Đại biểu Quốc hội: Không dừng lại ở cơ chế đặc thù, cần cho TPHCM 1 không gian thể chế mới

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường - ảnh: QH

Đại biểu Hoàng Văn Cường (TP Hà Nội) nhấn mạnh việc sửa đổi Nghị quyết 98 là điều cần thiết để có những cơ chế và chính sách vượt trội, thúc đẩy sự phát triển của đô thị đặc biệt như TPHCM.

Trước đây, thành phố chỉ được xem như trung tâm phát triển phía Nam, nhưng khi không gian được mở rộng, kết nối với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, TPHCM đã hội tụ đầy đủ đặc điểm của một vùng động lực: từ công nghiệp, thương mại, dịch vụ cho tới cửa ngõ giao lưu quốc tế. Vì vậy, thành phố cần một thể chế thật sự đặc biệt.

Thực tế nhiều năm qua cho thấy, TPHCM có xu hướng “chững lại”, tốc độ phát triển chậm hơn mức bình quân cả nước. Thành phố từng là nơi khởi phát nhiều cơ chế mới, là “cái nôi thể chế” và lan tỏa mô hình cho cả nước, nhưng gần đây hầu như không còn vai trò dẫn dắt đó.

Đại biểu hoàn toàn đồng tình với ý kiến phải cho TPHCM có “sandbox thể chế” để đi trước, được phép thử nghiệm và sáng tạo mô hình, cách làm mới.

Theo đại biểu, điều quan trọng là Nghị quyết cần tạo cho TP.HCM một “không gian thể chế mới” thực sự, chứ không chỉ dừng lại ở việc xin thêm một số cơ chế đặc thù.

Từ tổng kết thực hiện Nghị quyết trước đây, có thể thấy nhiều nội dung vẫn bị ràng buộc bởi các quy định hiện hành, dẫn tới địa phương phải tiếp tục xin ý kiến Trung ương.

Do đó, lần sửa đổi này, Nghị quyết phải quy định rõ “TPHCM được làm và được quyết định như thế nào” thay vì liệt kê từng nội dung nhỏ lẻ rồi lại đưa về “theo quy định pháp luật”.

Ông chia sẻ lấy làm tiếc khi dự thảo lần này vẫn đang liệt kê quá nhiều danh mục hay cơ chế chi tiết. Cụ thể như danh mục nhà đầu tư chiến lược, bởi không thể bao quát hết những vấn đề mới có thể phát sinh.

Đại biểu cũng đề nghị, phải bỏ các cơ chế bị ràng buộc trong dự thảo sửa đổi lần này. Ví dụ giao một số thẩm quyền cho HĐND nhưng theo quy định pháp luật.

“Theo quy định pháp luật rồi thì còn gì là đặc thù nữa, cần gì phải xin nữa” - ông nói.

Ông lấy ví dụ, trong dự thảo Nghị quyết này cần có cơ chế cho TPHCM lựa chọn nhà đầu tư chiến lược thay vì liệt kê từng danh mục, để giải quyết các vấn đề TPHCM đang mong muốn. Tuy nhiên, phải khống chế khung ưu đãi tối đa cho các nhà đầu tư chiến lược.

Hiện nay, trong giải quyết các vấn đề vướng mắc của luật pháp có Nghị quyết 206, trong đó giao Chính phủ ban hành các Nghị quyết giải quyết các vấn đề luật pháp đang vướng.

Tương tự, giao TPHCM làm điều này, giao HĐND TP được quyền ban hành các quy chế, cơ chế chính sách giải quyết mâu thuẫn, khó khăn, không phù hợp với TPHCM và báo cáo với Chính phủ để Chính phủ báo cáo UBTVQH.

“Khi đó, TPHCM có quyền được làm và phải làm, không thể kêu do chính sách nữa. Tôi kỳ vọng TPHCM được giao một “bầu trời riêng” để tự do hoạt động trong khuôn khổ vì chúng ta vẫn có giám sát” - đại biểu Hoàng Văn Cường nêu quan điểm.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - ảnh: QH

Tại thảo luận tổ đoàn TPHCM, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng chia sẻ, dự thảo Nghị quyết lần này có bước tiến rất lớn, thể hiện quyết tâm cao của Chính phủ và Quốc hội trong việc tạo thể chế vượt trội cho Thành phố.

“Việc sửa đổi Nghị quyết 98 lần này không phải là điều chỉnh kỹ thuật thuần túy mà là bước tái cấu trúc thể chế quan trọng của TPHCM trong không gian phát triển hoàn toàn mới, với vai trò, quy mô và trách nhiệm lớn hơn sau sáp nhập” - đại biểu bày tỏ.

Bên cạnh đó, ông cũng đề xuất Chính phủ, các bộ, ngành tiếp tục xem xét, hoàn thiện một số nhóm cơ chế theo hướng mạnh hơn, rộng hơn, linh hoạt hơn để Thành phố có đủ công cụ, quyền hạn và nguồn lực thực hiện vai trò đầu tàu kinh tế - tài chính - logistics - đổi mới sáng tạo của quốc gia.

Cụ thể như, để việc triển khai khả thi và bảo đảm hài hòa lợi ích người dân khi triển khai mô hình TOD, đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc bổ sung tiêu chí bắt buộc về đánh giá tác động xã hội, gồm tác động lên hạ tầng xã hội, không gian sống và khả năng tiếp cận dịch vụ công của cư dân hiện hữu tại từng khu vực TOD.

Bên cạnh đó, cân nhắc bổ sung yêu cầu công khai hóa toàn bộ thông tin về quỹ đất thanh toán, giá trị quỹ đất, phương pháp xác định giá và khối lượng công trình đã được kiểm toán trước khi thực hiện giao đất hoặc cho thuê đất.

Hay giao Chính phủ sớm ban hành bộ chỉ tiêu đánh giá hiệu quả vận hành của Khu thương mại tự do, bao gồm giá trị gia tăng sản xuất, tỷ lệ nội địa hóa, việc làm tạo mới...

Minh Quang