Cảnh sát PCCC TPHCM khuyến cáo không sạc xe điện qua đêm

Chiều 13/11, tại buổi họp báo về tình hình kinh tế - xã hội TPHCM, Thượng tá Nguyễn Văn Tùng - Phó trưởng Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH (PC07), Công an TPHCM, cho biết:

Từ ngày 10/10/2024 đến 5/10/2025, trên địa bàn thành phố đã xảy ra 41 vụ cháy liên quan phương tiện giao thông sử dụng pin, chủ yếu là xe điện. Theo ông, nguyên nhân cháy xe điện thường bắt nguồn từ sự cố pin - khi nhiệt độ pin tăng cao do lỗi từ nhà sản xuất, va chạm cơ học hoặc hư hỏng trong quá trình sử dụng. Khi đó, bên trong pin sẽ xảy ra các phản ứng hóa học tỏa nhiệt, làm tăng nhiệt độ nhanh chóng và dẫn đến cháy nổ.

Thượng tá Nguyễn Văn Tùng - Phó trưởng Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH (PC07), Công an TPHCM - thông tin trong buổi họp báo - Ảnh: Thanh Tâm

Bản chất của việc sạc pin lithium-ion là trong quá trình sạc, các ion lithi chuyển động từ cực dương sang cực âm và ngược lại trong quá trình xả (quá trình sử dụng). Cơ chế gây cháy trên pin lithium-ion là nhiệt lượng tỏa ra môi trường không cân bằng hoặc lớn hơn nhiệt sinh ra từ các phản ứng tỏa nhiệt. Nhiệt tích lũy này làm tăng nhiệt độ, do đó, tạo ra tốc độ phản ứng tăng theo cấp số nhân. Nếu tốc độ sinh nhiệt vượt quá tốc độ tỏa nhiệt ra môi trường thì nhiệt độ sẽ tiếp tục tăng. Khi đạt đến nhiệt độ tới hạn, nhiệt độ phá hủy thiết bị phân tách, pin sẽ bị phá vỡ.

Khi pin gặp sự cố, một số chất sẽ phân hủy hoặc phản ứng với nhau, cuối cùng dẫn đến hiện tượng thoát nhiệt và cháy hỗn hợp khí thoát ra từ phân hủy chất điện phân và ô xy. Đặc biệt, trong thiết kế xe điện, pin thường được đặt dưới gầm xe và trong khoang kín, khiến việc tiếp cận, làm mát hoặc dập tắt lửa trở nên rất khó khăn. Các phương pháp chữa cháy truyền thống như nước, bột, khí CO_₂ hay bọt hầu như không hiệu quả, do pin lithium-ion cháy âm ỉ, sinh nhiệt cao và dễ tái bốc cháy. Khi tiếp nhận thông tin cháy, lực lượng PCCC thường không xác định được loại pin cụ thể lắp trên xe, gây khó khăn trong việc lựa chọn chiến thuật và chất chữa cháy phù hợp.

Trong nhiều trường hợp, pin xe điện phát nổ hoặc cháy trở lại sau khi được dập tắt, gây nguy hiểm cho lực lượng cứu hỏa.

Những đám cháy xảy ra trong tầng hầm chung cư, gara kín càng nguy hiểm hơn do nhiệt độ cao, khói và khí độc làm hạn chế khả năng cứu hộ. Công tác chữa cháy pin xe điện thường đòi hỏi huy động lượng lớn lực lượng, phương tiện và thời gian dài, đồng thời phải giám sát chặt sau khi đám cháy được khống chế để ngăn ngừa cháy tái phát.

Để đảm bảo an toàn, Cảnh sát PCCC và CNCH khuyến cáo người dân:

- Bảo dưỡng xe định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất, kiểm tra pin và hệ thống sạc thường xuyên.

- Chỉ sử dụng thiết bị sạc chính hãng, đạt chuẩn an toàn; không thay pin trôi nổi, không rõ nguồn gốc.

- Sạc xe ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp; không để xe gần vật liệu dễ cháy.

- Không sạc qua đêm hoặc sạc trong thời gian dài mà không giám sát.

- Bố trí khu vực sạc pin tách biệt, có biện pháp làm mát, ngăn cháy lan.

Trong thời gian qua, lực lượng PCCC và CNCH TPHCM đã tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức phòng cháy, chữa cháy, đặc biệt là kỹ năng an toàn khi sạc, bảo quản và sử dụng xe điện. Công an thành phố đã tổ chức nhiều lớp tập huấn cho lực lượng dân phòng, cơ sở kinh doanh dịch vụ và người dân, hướng dẫn xử lý tình huống cháy nổ liên quan pin lithium-ion.

Song song đó, lực lượng PCCC cũng đang nghiên cứu và thử nghiệm các chất chữa cháy, trang thiết bị chuyên dụng phù hợp với đặc tính cháy nổ của pin lithium-ion, nhằm tăng hiệu quả ứng phó trong tình huống khẩn cấp.

Thanh Tâm