40% trẻ mắc bệnh suy thận mạn có nguy cơ thấp lùn khi trưởng thành

11/12/2025 - 14:24

PNO - Không chỉ ảnh hưởng đến thể chất, hạn chế chiều cao, suy thận mạn còn khiến khoảng 40% bệnh nhi đối mặt với nguy cơ thấp lùn khi trưởng thành.

Đó là thông tin được PGS.TS Huỳnh Thị Vũ Quỳnh – khoa Thận - Nội tiết, Bệnh viện Nhi Đồng 2 TPHCM chia sẻ trong Hội nghị khoa học Ghép tạng trẻ em lần thứ 4 năm 2025.

Theo các thống kê quốc tế, có đến 40% trẻ bị bệnh thận mạn sẽ thấp lùn khi trưởng thành nếu không được can thiệp kịp thời. Trẻ có chiều cao dưới -2,5 SD (chỉ số dưới mức trung bình, thường dùng để đánh giá sự phát triển của trẻ em trong bảng biểu đồ của WHO) không chỉ làm hạn chế về thể chất mà còn có nguy cơ tử vong cao gấp đôi so với nhóm phát triển bình thường. Bên cạnh đó, mức độ thấp lùn cũng thường đi kèm thời gian nằm viện dài, chất lượng sống của trẻ giảm sút.

Trẻ suy thận mạn đang chạy thận nhân tạo tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 TPHCM, ảnh Phạm An
Trẻ suy thận mạn đang chạy thận nhân tạo tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 TPHCM, ảnh Phạm An

Có nhiều nguyên nhân làm cho trẻ mắc suy thận mạng chậm tăng trưởng như suy dinh dưỡng, rối loạn nội tiết, thiếu máu, nhiễm toan, rối loạn vi khoáng, dậy thì muộn, cùng với mức độ nặng và thời điểm khởi phát bệnh. Đặc biệt, sự “kháng” hormone tăng trưởng khiến trẻ mắc bệnh thận mạn khó phát triển chiều cao dù cơ thể vẫn sản xuất hormone tăng trưởng.

“Trên thực tế, chậm tăng trưởng và thấp lùn từ lâu là nỗi lo thường trực của nhiều gia đình có con mắc bệnh thận mạn. Không chỉ ảnh hưởng đến thể chất, hạn chế chiều cao còn tác động sâu sắc đến tâm lý và tương lai của trẻ. Tuy nhiên, những tiến bộ trong điều trị bằng hormone tăng trưởng đang mở ra cơ hội mới, giúp trẻ bệnh thận mạn từng bước bắt kịp chiều cao với bạn bè kể cả trước và sau ghép thận”, bác sĩ Quỳnh chia sẻ.

Bác sĩ Bệnh viện Nhi Đồng 2 phẫu thuật ghép tạng cho trẻ, ảnh BVCC
Bác sĩ Bệnh viện Nhi Đồng 2 phẫu thuật ghép tạng cho trẻ - Ảnh: BVCC

Theo Hội Thận nhi châu Âu có nhiều cách sử dụng hormone tăng trưởng cho trẻ mắc bệnh thận mạn khi chiều cao dưới chuẩn, hoặc tốc độ tăng trưởng giảm mạnh dù đã tối ưu dinh dưỡng và điều trị bệnh nền. Trong đó, tăng sản xuất IGF-1 (nồng độ hormone trong máu) là yếu tố quyết định tăng trưởng ở sụn đầu xương, khắc phục tình trạng thiếu đồng hoá do suy thận, thúc đẩy vận tốc tăng trưởng trong 6–24 tháng đầu điều trị.

Trẻ càng được điều trị sớm, đặc biệt trước tuổi dậy thì, hiệu quả càng rõ rệt. Nhiều nghiên cứu dài hạn cho thấy trẻ được dùng hormone tăng trưởng đạt chiều cao tốt hơn đáng kể so với nhóm không điều trị (37% so với 87,5% ở trẻ nam, 33,3% so với 100% ở trẻ nữ).

Đáng mừng là kể cả khi điều trị hormone tăng trưởng cho trẻ sau ghép thận cũng cho kết quả an toàn, không làm tăng nguy cơ thải ghép, hay ảnh hưởng đến chức năng thận ghép. Trẻ vẫn có thể tăng trung bình 3,6cm sau 5 năm, cao hơn đáng kể so với nhóm không dùng. Đặc biệt, trẻ dưới 10 tuổi tăng trưởng tốt nhất, có thể tăng thêm khoảng 14,6cm trong những năm theo dõi. Khi trẻ đạt chiều cao mục tiêu, đóng đầu xương hoặc có chống chỉ định như bệnh lý ác tính sẽ được dừng điều trị tăng trưởng.

Phụ huynh lưu ý giúp trẻ tuân thủ nghiêm ngặt lịch tái khám 3 tháng/lần nhằm đánh giá chiều cao, cân nặng, dinh dưỡng, dậy thì, chức năng tuyến giáp và tình trạng xương. Việc theo dõi chặt chẽ cũng giúp phát hiện sớm các biến chứng hiếm gặp và điều chỉnh phác đồ phù hợp.

Tại Hội nghị Khoa học Ghép tạng trẻ em lần 4, Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Phạm Ngọc Thạch – Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2 cho biết, bệnh viện triển khai ghép thận từ năm 2004 và ghép gan từ năm 2005. Thời gian đầu, các ca ghép có sự hỗ trợ của chuyên gia Bỉ và Bệnh viện Chợ Rẫy.

Đến nay, bệnh viện đã thực hiện thành công hơn 50 ca ghép gan và 37 ca ghép thận, trở thành bệnh viện nhi khoa đầu tiên tại khu vực phía Nam triển khai được các kỹ thuật này và khẳng định vị thế là một trong những trung tâm ghép tạng nhi khoa chủ lực của cả nước.

Song song hội nghị, bệnh viện cũng đã khai mạc hội thảo "Ngày Đồng hành chăm sóc thận ghép cho trẻ em". Đây là một hoạt động ý nghĩa nằm trong khuôn khổ chương trình hợp tác “Sister Transplant Center Program” giữa Bệnh viện Nhi Đồng 2 và Bệnh viện Westmead Úc, nhằm chia sẻ và cập nhật kiến thức trong chăm sóc bệnh nhân nhi có thận ghép, hướng đến mục tiêu chung là nâng cao chất lượng, mang lại cuộc sống khỏe mạnh cho trẻ ghép thận.

Phạm An

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI