Xóa “lối đi tử thần” qua đường sắt, cách nào?

Hiểm họa cũ, tai nạn mới

Tuyến đường sắt Bắc - Nam qua địa bàn TP Huế dài 112,5km với địa hình khá phức tạp, nhiều đoạn qua khu vực bán sơn địa với những khúc cong, bán kính nhỏ, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Ấy vậy mà, để thuận tiện cho việc đi lại, người dân đã mở lối đi cắt ngang qua đường sắt. Tại thị xã Hương Thủy, thị xã Hương Trà, huyện Phú Lộc và TP Huế, nhiều lối đi tự mở qua đường sắt nhỏ hẹp và khuất tầm nhìn tàu chạy đã trở thành “điểm đen” về giao thông.

Hiện trường một vụ va chạm giữa xe mô tô và tàu hỏa tại điểm đen đường Lương Văn Can, phường An Cựu, quận Thuận Hóa, TP Huế

Điểm nóng nhất về tai nạn đường sắt qua TP Huế nằm ở đoạn giao nhau giữa đường Lương Văn Can và đường sắt Bắc - Nam tại Km 690+380 trên địa bàn phường An Cựu, quận Thuận Hóa. Đây được xem là “lối đi tử thần”. Lối đi tự mở này không có gác chắn và cảnh báo trong khi có nhiều người và xe máy, xe đạp qua lại. Lối tự mở này đi vào khu vực đô thị có nhiều nhà cao tầng che khuất tầm nhìn khiến người đi đường rất khó quan sát tàu.

Vả lại, do đường sắt cao hơn đường bộ nên các phương tiện đường bộ khi qua đường sắt phải chạy tốc độ cao hoặc rú ga, khiến việc quan sát tàu càng bị hạn chế. Đó là chưa kể, cách lối đi tự mở vài chục mét về phía nam, đoạn đường sắt khá cong nên người qua đường không thể nhìn thấy tàu từ xa.

Ban An toàn giao thông TP Huế cho biết, để xóa bỏ lối đi tự mở này, từ lâu địa phương đã đề xuất Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) và ngành đường sắt xây hầm chui, nhưng đến nay chưa được triển khai.

Tháng Ba vừa qua, tại “điểm nóng” nói trên xảy ra va chạm giữa xe mô tô và tàu hỏa khiến 1 nữ sinh viên Trường đại học Ngoại ngữ - Đại học Huế - tử vong. Cũng tại vị trí này, cách đây hơn nửa năm đã xảy ra vụ tai nạn giữa xe mô tô và tàu hỏa khiến 2 người đàn ông điều khiển xe mô tô tử vong tại chỗ…

Tương tự, tỉnh Quảng Bình hiện có hàng trăm đường ngang dân sinh - lối đi tự mở qua đường sắt - là mối hiểm họa luôn rình rập và xảy ra với người dân bất cứ lúc nào. Anh Phan Văn Nam (quê ở xã Quảng Tiên, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình) cho biết, trên địa bàn có nhiều đường ngang qua đường sắt do người dân tự ý tháo dỡ rào chắn.

Một số địa phương như xã Kim Hóa, Lê Hóa, thị trấn Đồng Lê (huyện Tuyên Hóa), xã Quảng Tiên (huyện Quảng Trạch), phường Bắc Lý (TP Đồng Hới)… vẫn ghi nhận tình trạng người dân tự ý tháo dỡ rào chắn để tạo lối đi tắt qua đường sắt.

Theo số liệu từ Công an tỉnh Quảng Bình, từ năm 2022 đến nay, trên địa bàn tỉnh xảy ra 9 vụ tai nạn giao thông đường sắt, làm chết 8 người, bị thương 1 người. Tất cả các vụ tai nạn này đều nằm tại vị trí có lối đi tự mở qua đường sắt. Con số này cho thấy tình hình tai nạn giao thông đường sắt diễn biến phức tạp.

Nguyên nhân của vấn đề là: bên cạnh ý thức chấp hành pháp luật về an toàn giao thông của một bộ phận người dân còn thấp thì một số địa phương chưa thực sự quan tâm, chủ động giải tỏa tầm nhìn tại các đường ngang và phối hợp rào chắn các lối đi tự mở qua đường sắt.

Sau khi xảy ra vụ tai nạn khiến 1 nữ sinh viên tử vong hồi tháng 3/2025, nhiều người dân vẫn lưu thông qua lối đi tự mở ở đường Lương Văn Can, phường An Cựu, quận Thuận Hóa, TP Huế

Quan trọng nhất là phải thay đổi nhận thức

Ban An toàn giao thông TP Huế cho biết, hiện thành phố còn hơn 40 lối đi dân sinh tự mở băng qua đường sắt. Những lối đi này chủ yếu do người dân địa phương sống 2 bên đường sắt tự ý mở nhằm thuận tiện việc đi lại của cá nhân. Để giảm thiểu tai nạn từ những lối đi này, TP Huế đã có văn bản gửi các bộ, ngành, Cục Đường sắt đề nghị khẩn trương xây dựng 5 hầm chui, 4 đường ngang, 20 tuyến đường gom dài hơn 11km nối vào các hầm chui, đường ngang có gác chắn hoặc có cảnh báo tự động.

Vừa qua, làm việc với đoàn công tác của Ủy ban Khoa học công nghệ và Môi trường Quốc hội, UBND TP Huế đã kiến nghị các cơ quan khẩn trương đầu tư xây dựng các hầm chui, đường ngang nhằm phát huy hiệu quả các đường gom mà địa phương đã xây dựng và xóa bỏ hoàn toàn các lối đi tự mở trên hệ thống đường sắt quốc gia.

Tại tỉnh Quảng Bình, với 174,5km đường sắt, 76 đường ngang hợp pháp và 120 lối đi tự mở, dù năm 2024 số vụ tai nạn giao thông đường sắt đã giảm 75% so với năm trước, nhưng việc kiểm soát các “lối đi tử thần” vẫn là một thách thức. Ông Trần Ngọc Sơn - Giám đốc Công ty cổ phần Đường sắt Quảng Bình - cho biết, địa hình phức tạp, nhiều hầm đèo và đường cong khiến công tác đảm bảo an toàn chạy tàu gặp nhiều khó khăn.

Dù ngành chức năng đã rào chắn nhiều lối đi tự mở, nhưng không ít trường hợp người dân lại tự ý tháo dỡ để lưu thông, làm gia tăng nguy cơ mất an toàn. Xác định trách nhiệm trong việc đảm bảo an toàn chạy tàu, trong năm 2025, ngành đường sắt sẽ phối hợp với các đơn vị, địa phương triển khai nhiều giải pháp quyết liệt hơn, tiến tới xóa bỏ các lối đi tự mở. Cũng phải thấy rằng tình trạng người dân tự mở đường ngang và ngăn cản việc xóa lối đi tự mở có phần do công tác tuyên truyền chưa đạt yêu cầu.

Chuyên gia giao thông Vũ Hoàng Chung cho biết: “Có thể khiến một số người bớt đi chút “tiện lợi” khi đi lại, nhưng cái được lớn hơn là phần đông người dân sẽ an toàn, không còn nơm nớp lo sợ khi băng qua đường tàu bằng lối đi tự mở”. Ông Vũ Hoàng Chung cũng cho rằng, rào chắn lối đi tự mở là nhiệm vụ quan trọng của bất kỳ địa phương nào để đảm bảo an toàn đường sắt, đảm bảo hoạt động vận tải thông suốt, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Vì thế, phải kiên quyết xử lý những người ngăn cản việc làm cấp thiết này, đồng thời kiên quyết với cả lãnh đạo những địa phương để xảy ra tình trạng trên.

Để hoàn thành nhiệm vụ, thực hiện đúng chủ trương của Chính phủ, Bộ Xây dựng cần quyết liệt hơn. Chính quyền các địa phương liên quan cũng phải tích cực chung tay, để không tái diễn những vụ việc cản trở lực lượng chức năng thực hiện nhiệm vụ. Bên cạnh đó, tiến độ xây dựng đường gom, hàng rào ngăn cách đường bộ - đường sắt, đường ngang, hầm chui, cầu vượt đạt tỉ lệ còn thấp so với lộ trình. Do vậy, cần ưu tiên bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương để thực hiện xây dựng hàng rào, đường gom, xóa bỏ lối đi tự mở.

Thuận Hóa - Nam An