Vụ lĩnh 6 năm tù vì nuôi bán 13 con gà lôi trắng: Khả năng miễn trách nhiệm hình sự

Những ngày vừa qua, thông tin bị cáo Thái Khắc Thành (sinh năm 1980, xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) bị Tòa án nhân dân Khu vực 5 tỉnh Hưng Yên tuyên án 6 năm tù về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm", quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự, gây xôn xao dư luận.

Bị cáo Thái Khắc Thành và vợ con trong vụ nuôi bán 13 con gà lôi trắng - Ảnh: MXH

Liên quan đến vụ việc, luật sư Diệp Năng Bình – Trưởng văn phòng Tinh thông Luật nhận định, căn cứ Kết luận Giám định của Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam xác định 13 cá thể này là Gà lôi trắng là loài chim hiện thuộc danh mục các loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm được quy định trong phụ lục I-nhóm IB các loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.

Do đó, anh Nguyễn Khắc Thành bị xét xử về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm" Điều 244 Bộ luật Hình sự. Với tình tiết định khung được quy định tại điểm b, khoản 2 là buôn bán trái phép từ 11 - 15 cá thể động vật lớp chim thuộc Danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Luật sư Bình cho rằng, tại thời điểm giám định (ngày 2/4/2025 và ngày 3/4/2025), Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam căn cứ Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ; sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/1/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp để xác định 13 cá thể chim thuộc nhóm IB là đúng.

Ngày 24/6/2025 Bộ NN&MT đã ban hành Thông tư 27/2025 quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Thông tư này quy định “Gà Lôi trắng” không còn thuộc loài động vật nguy cấp, quý hiếm theo Nhóm IB mà thuộc IIB. Nghĩa là hành vi của anh Thành không bị coi là tội phạm được quy định tại Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Điều 29 BLHS quy định Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự khi có một trong những căn cứ sau đây: “Khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa”. Có thể thấy do có sự chuyển biến, thay đổi pháp luật Gà Lôi trắng” không còn thuộc loài động vật nguy cấp, quý hiếm theo Nhóm IB, dẫn đến hành vi của anh Thành không còn nguy hiểm cho xã hội nữa. Do đó anh Thành có thể được xem xét miễn trách nhiệm hình sự.

"Việc Gà Lôi trắng được chuyển sang nhóm IIB, không có nghĩa là người dân được phép nuôi nhốt, săn bắt, vận chuyển, buôn bán… loài động vật này. Khoản 1 Điều 234 Bộ luật Hình sự quy định người nào nuôi nhốt, săn bắt, vận chuyển, buôn bán… động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm thuộc Nhóm IIB có thể bị phạt tù đến 03 năm.

Tuy nhiên giá trị tang vật phải từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc thu lời bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng." Vị Luật sư nói và cho rằng vụ việc có khả năng miễn trách nhiệm hình sự rất cao.

Anh Ngọc