PNO - Một cú like, một lần kéo màn hình điện thoại thông minh hay một tìm kiếm giá rẻ trên sàn thương mại điện tử đều lập tức trở thành dữ liệu được thu thập, phân tích và dẫn dắt hành vi tiêu dùng của người Việt.
Mỗi tối, chị Anh Thùy (32 tuổi, sống tại TPHCM) dành khoảng 1 giờ lướt TikTok. Chỉ vì xem vài video nấu ăn và phong cách thời trang của người nổi tiếng, bảng tin của chị nhanh chóng đầy ắp đề xuất mua quần áo, phụ kiện và loạt live stream (phát sóng trực tiếp) bán thời trang. “Nhiều khi thấy đẹp quá, mình chốt đơn lúc nào không hay” - chị Thùy kể.
Trải nghiệm của chị Hoàng Thủy (28 tuổi, Hưng Yên) cũng không khác. Chị thích xem review (đánh giá) của các KOL (người nổi tiếng) về ẩm thực và điểm đến du lịch. Chỉ sau 1 video về món bún cá Hải Phòng, hàng loạt gợi ý combo du lịch, vé máy bay, khách sạn… đồng loạt xuất hiện trên YouTube và Facebook. “Có lúc thấy tiện, nhưng cũng có lúc thấy mình như bị theo dõi” - chị Thủy chia sẻ.
 |
| Các phiên live stream thường được chạy quảng cáo để đề xuất cho người tiêu dùng - Ảnh: Ngọc Thùy |
Những câu chuyện này phản ánh thực tế, quảng cáo cá nhân hóa đang len vào mọi khoảnh khắc trên không gian số và phần lớn đến từ… dữ liệu. Tiến sĩ Đinh Thế Hiển - Viện trưởng Viện nghiên cứu Tin học và Kinh tế ứng dụng - lý giải, thuật toán không chỉ đọc hành vi, mà còn đọc được ý định, tức là “điều người dùng có thể sẽ làm tiếp theo”. Vì vậy, không lạ khi ai đó xem clip về nệm vào buổi tối thì sáng hôm sau hàng loạt live stream bán nệm đồng loạt xuất hiện.
“Ở chiều tích cực, người tiêu dùng có nhiều lựa chọn hơn như tìm nệm một lần, hàng chục thương hiệu và mức giá hiện ra để so sánh. Nhưng nếu thiếu sáng suốt, rất dễ bị cuốn vào vô số lời mời chào, mua phải sản phẩm không đủ uy tín” - ông nói và cho rằng, thuật toán đưa ra lựa chọn, nhưng quyết định cuối cùng vẫn thuộc về người tiêu dùng.
Theo thông tin từ nền tảng cung cấp thông tin kỹ thuật số DataReportal, tính đến năm 2025, tại Việt Nam có hơn 76 triệu tài khoản Facebook, TikTok hiện có khoảng 50 triệu tài khoản. Việt Nam trở thành một trong những thị trường hấp dẫn nhất đối với quảng cáo cá nhân hóa.
Chính sự bùng nổ về người dùng khiến Việt Nam trở thành “mỏ vàng” của quảng cáo số bởi hành vi tiêu dùng diễn ra gần như toàn bộ trên môi trường trực tuyến. Bà Nguyễn Thị Thanh Huyền - Phó cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử - cho biết, năm 2024, tổng chi tiêu quảng cáo tại Việt Nam đạt gần 3 tỉ USD, gần gấp đôi so với năm 2020, trong đó quảng cáo số chiếm khoảng 75%.
Cũng theo bà Huyền, có tới 90% quảng cáo số đang tập trung vào các nền tảng như TikTok, Facebook, Google… khiến việc kiểm soát nội dung vi phạm trở nên phức tạp hơn nhiều so với quảng cáo truyền thống.
Thực tế, khi thị trường phát triển quá nhanh và quyền lực phân phối quảng cáo rơi vào tay các nền tảng xuyên biên giới, rủi ro thông tin sai sự thật, quảng cáo ngầm và lợi dụng KOL càng gia tăng. Đặc biệt, sự phát triển của video ngắn, live stream và quảng cáo tích hợp AI (trí tuệ nhân tạo) đang đẩy nhanh tốc độ lan truyền nội dung, đồng thời kéo theo hàng loạt vấn đề như quảng cáo ngầm, nội dung sai sự thật hoặc đánh tráo khái niệm chia sẻ - quảng cáo. "Ước tính mỗi năm cơ quan quản lý đã yêu cầu các nền tảng gỡ hàng ngàn quảng cáo không phù hợp, nhưng thực tế con số vi phạm còn nhiều hơn".
Vì vậy, theo bà Huyền, Luật Quảng cáo (sửa đổi) 2025 có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 đã có nhiều quy định mới liên quan đến việc quảng cáo sản phẩm, đặc biệt là trên không gian mạng. Trong đó, luật mới đã bổ sung nhiều quy định, trách nhiệm về quảng cáo trên mạng xã hội và nền tảng xuyên biên giới như Facebook, YouTube...
Bên cạnh đó, luật cũng nâng cao trách nhiệm của các chủ thể, khi lần đầu tiên đưa ra quy định rõ ràng về nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo. Nhóm này bao gồm cả những người có ảnh hưởng như KOL, KOC (người tiêu dùng có sức ảnh hưởng), chuyên gia, y bác sĩ, người có học hàm, học vị và bất kỳ ai trực tiếp xác nhận, giới thiệu sản phẩm.
“Luật mới yêu cầu các nền tảng phân biệt rõ nội dung quảng cáo, đồng thời phải gỡ bỏ nội dung vi phạm trong vòng 24 giờ khi có yêu cầu từ cơ quan quản lý. Luật cũng yêu cầu doanh nghiệp và KOL/KOC phải có trách nhiệm hơn” - bà nhấn mạnh.
Định hình lại cách doanh nghiệp tiếp cận thị trường Theo dữ liệu từ nền tảng quảng cáo kỹ thuật số Yango Ads, nếu trước đây doanh nghiệp chạy quảng cáo theo kiểu đại trà, cùng một thông điệp gửi cho hàng triệu người thì nay thị trường đã vận hành hoàn toàn khác. Lý do, người tiêu dùng Việt Nam ngày càng tinh ý hơn, thậm chí khoảng 43% người dùng cảm thấy quảng cáo trực tuyến là phiền phức và gần 47% cho biết luôn bỏ qua quảng cáo bất cứ khi nào có thể. Bà Thư Nguyễn - Quản lý Phát triển Kinh doanh của Yango Ads tại Việt Nam - cho biết, đây cũng là điều dễ hiểu khi các quảng cáo số gần đây đang tập trung vào trải nghiệm người dùng và được thiết kế tỉ mỉ, tạo nên sự đồng điệu về mặt cảm xúc cho người xem. Theo bà, để không gây “dị ứng” cho người xem, các doanh nghiệp nên ưu tiên thiết kế hành trình (user journey) và xây dựng trải nghiệm người dùng (user experience) một cách toàn diện. Cụ thể là ưu tiên chất lượng hơn số lượng, kích hoạt ít điểm chạm (touchpoint) hơn nhưng sâu sắc hơn. Quan trọng hơn cả là cần đảm bảo quảng cáo chỉ xuất hiện khi đáp ứng nhu cầu tức thời của người dùng, tránh "yếu tố gây phiền nhiễu" khiến 40% người dùng Việt Nam sử dụng trình chặn quảng cáo. |
Mai Ca
| Chia sẻ bài viết: |
Anh L.S.K. (TPHCM) hoảng hồn thấy thông tin trên ứng dụng eTax Mobile mình đang có nghĩa vụ thuế ở 2 công ty mà anh chưa từng làm việc hay nghe tên.
“A.I Thực chiến” - cuộc thi về trí tuệ nhân tạo đầu tiên trên sóng truyền hình quốc gia đã sắp đi hết vòng chung khảo.
Tuần lễ Du lịch TPHCM 2025 ghi dấu mốc mới với 168 phường, xã và đặc khu tham gia nhằm hưởng ứng, lan tỏa không khí rộn ràng lễ hội cuối năm.
TPHCM cần tập trung vào các lĩnh vực mũi nhọn như du lịch y tế, thời trang bền vững, ẩm thực đặc sắc... để khai thác tiềm năng văn hóa bản địa.
TPHCM sẽ ưu tiên, tăng cường thực phẩm trong "Chuỗi thực phẩm an toàn", VietGap, GalobalGap... ở hệ thống trường học, cơ sở du lịch.
Đến nay, khi ghi nhận tình trạng thiếu hụt lương thực tại nhiều khu vực ngập sâu sau lũ, Acecook Việt Nam đã hỗ trợ thêm 150.000 sản phẩm mì ăn liền.
TPHCM mong muốn duy trì giải, để cứ đến tháng 11, 12 hàng năm là khách nghĩ ngay đến việc đặt tour đến thành phố chúng ta để tham gia giải chạy.
Nhật Bản mới tự cung khoảng 45% nhu cầu thực phẩm, số còn lại phải nhập khẩu, nhưng nông sản Việt Nam vẫn chưa tiếp cận được vì nhiều lý do.
Các nhà bán lẻ ngoài tăng lượng hàng dự trữ từ sớm còn liên tiếp mở thêm mạng lưới để đón đầu xu hướng mua sắm cuối năm của người tiêu dùng.
Không khí lễ hội cuối năm càng thêm rộn ràng khi gia đình Vietjet chào đón thêm “thành viên mới” - tàu bay A321neo ACF mang số hiệu VN-A580...
Ngày 3/12, Ngân hàng Agribank và Cục Thuế tổ chức Lễ ký kết hợp tác đồng hành hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi từ thuế khoán sang thuế kê khai.
Nhận được lời mời kết bạn qua Zalo, thấy ảnh đại diện là người quen, chị Thúy An (phường An Lạc, TPHCM) trò chuyện và suýt bị lừa chuyển tiền.
Chiều ngày 4/12, Liên bộ Công Thương - Tài chính đã công bố điều chỉnh giá xăng dầu theo hướng tăng với xăng và tiếp tục giảm với dầu.
Phú Quốc (An Giang) đứng đầu danh sách điểm đến nội địa được tìm kiếm nhiều nhất, tăng 86% so với cùng kỳ năm trước.
Ngày 4/12, thuế TPHCM thông tin, hoạt động tiếp nhận hồ sơ trực tiếp tại trụ sở chính Cục Thuế TPHCM sẽ tạm ngừng vào ngày thứ Sáu, 13/12.
Lễ hội Ngày của Phở 2025 quy tụ hơn 30 thương hiệu phở nổi tiếng, dự kiến phục vụ 20.000 tô phở cho hàng chục ngàn thực khách tại trung tâm TPHCM.
Do chịu sức ép kép từ thị trường thế giới, xuất khẩu gạo của Việt Nam trong 11 tháng đầu năm nay sụt giảm mạnh cả về sản lượng và giá trị.
Bộ Tài chính đề xuất nâng ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm thay cho mức 200 triệu đồng/năm trước đó.
