Quảng cáo có trách nhiệm: Đã đến lúc hành động

Không gian mạng không thể là “vùng xám” để người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật mà không chịu trách nhiệm. Nhưng để ngăn chặn tận gốc tình trạng quảng cáo lố, quảng cáo sai sự thật, luật thôi chưa đủ, mà cần những hướng dẫn cụ thể, sát thực tế, cùng chế tài đủ mạnh để bảo vệ người tiêu dùng.

Đã đến lúc cần nghiêm túc hơn với những gì được đưa ra trước công chúng

Không còn là "miễn nhiễm" với trách nhiệm pháp lý, người nổi tiếng và những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội từ nay sẽ phải cân nhắc kỹ càng hơn trước mỗi lời nói, hình ảnh, clip mang tính thương mại được đăng tải công khai. Không chỉ thương hiệu, mà chính uy tín của họ cũng sẽ bị đặt lên bàn cân trước sự đánh giá ngày càng tỉnh táo của công chúng.

Tuy nhiên, luật chỉ là khung. Sắp tới sẽ có các nghị định, thông tư hướng dẫn cụ thể, chi tiết và khả thi, thì những quy định trong luật sẽ phát huy tác dụng.

Như bà Nguyễn Lan Phương, Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông phân tích, quy định “người nổi tiếng chưa sử dụng, chưa hiểu rõ sản phẩm thì không được quảng cáo” hoàn toàn đúng về mục tiêu, nhưng nếu không được hướng dẫn cụ thể thế nào là “hiểu rõ”, thì rất dễ gây tranh cãi trong quá trình xử lý vi phạm. Một người chụp hình với sản phẩm, nhưng chưa dùng thử, có bị coi là vi phạm? Một video quay quảng cáo mỹ phẩm nhưng không có cảnh sử dụng thật, có bị xử phạt? Do vậy, để làm rõ quy định này trong luật, nghị định hướng dẫn cần quy định cụ thể về các hành vi nào thể hiện là "hiểu rõ sản phẩm".

Ở chiều ngược lại, nếu không có chế tài đủ mạnh và minh bạch, những hành vi cố tình quảng cáo sai sự thật vẫn sẽ tiếp diễn, chỉ là tinh vi hơn, khéo léo hơn. Trong khi người tiêu dùng có thể vẫn tiếp tục là nạn nhân của những lời giới thiệu “ngọt như mía lùi”, nhưng hậu quả là tiền mất, tật mang.

Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, sáng 16/6 - Ảnh: QH

Ý kiến của đại biểu Quốc hội phó giáo sư, tiến sĩ Bùi Hoài Sơn cũng nhận được nhiều sự đồng tình của công chúng: Cần xác định rõ thế nào là "người nổi tiếng", "người có ảnh hưởng", đâu là chia sẻ cá nhân, đâu là quảng cáo trá hình. Đồng thời đề xuất chế tài đủ sức răn đe như xử phạt hành chính nghiêm khắc, buộc cải chính công khai, tạm cấm xuất hiện trên phương tiện truyền thông hoặc tước quyền biểu diễn trong một thời gian nhất định.

Đây không phải là biện pháp quá khắt khe mà là việc cần phải làm, hợp lý, hợp lòng dân. Trong thời đại mà lòng tin bị bào mòn bởi thông tin giả và chiêu trò truyền thông, thì việc khôi phục kỷ cương, minh bạch trong quảng cáo không chỉ là chuyện bảo vệ người tiêu dùng, mà còn là cách bảo vệ giá trị thật của nghệ sĩ, người có ảnh hưởng.

Đã đến lúc chấm dứt việc ai cũng có thể tận dụng danh tiếng để kiếm tiền bằng mọi giá trên không gian mạng. Dù có hàng triệu người theo dõi, một nghệ sĩ vẫn là công dân với trách nhiệm công dân và ý thức còn phải cao hơn những công dân bình thường khác. Và đương nhiên, lời nói của họ dù mang tính thương mại hay không cũng cần chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Vì vậy, khi luật đã có, việc tiếp theo phải là xây dựng và ban hành sớm hệ thống văn bản hướng dẫn cụ thể, chi tiết, gắn với thực tế. Bảo vệ người tiêu dùng không thể chỉ bằng lời cảnh báo, mà phải bằng hành động rõ ràng, cụ thể và hiệu quả. Riêng với người nổi tiếng, khi đã là người có ảnh hưởng, thì cũng phải có trách nhiệm tương xứng với tầm ảnh hưởng ấy.

Phước Dũng