Thứ trưởng Bộ GD-ĐT: Học thật, thi thật, tránh chạy theo thành tích gây “nợ chuẩn”

98% cơ sở giáo dục đã thực hiện kiểm định, 65% trường đạt chuẩn quốc gia

Đây là số liệu báo cáo của Bộ GD-ĐT đưa ra tại chương trình Hội nghị Sơ kết công tác kiểm định chất lượng giáo dục (KĐCLGD) và công nhận đạt chuẩn quốc gia trường mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục thường xuyên, giai đoạn 2019-2025 và phương hướng, nhiệm vụ giai đoạn 2026-2030, ngày 19/9.

Cụ thể, tính đến ngày 31/5 Việt Nam có 98% cơ sở giáo dục đã thực hiện kiểm định; 69,7% được đánh giá ngoài, trong đó có 47,6% đạt cấp độ 2, 16,2% đạt cấp độ 3.

Về chuẩn quốc gia, 65% trường đạt chuẩn, bao gồm 48,9% mức độ 1 và 16,1% mức độ 2. Những kết quả này không chỉ khẳng định sự chuyển biến tích cực của các địa phương, cơ sở giáo dục mà còn góp phần hình thành văn hoá chất lượng, nâng cao trách nhiệm giải trình và cải tiến liên tục trong toàn ngành.

Tuy nhiên, Bộ GD-ĐT nhấn mạnh, công tác kiểm định chất lượng giáo dục và xây dựng trường chuẩn quốc gia vẫn còn tồn tại những khó khăn, như: nhận thức chưa đồng đều giữa cán bộ, giáo viên; đội ngũ đánh giá ngoài thiếu ổn định; cơ sở vật chất nhiều trường xuống cấp, đặc biệt ở vùng khó khăn. Nguồn lực đầu tư còn hạn chế, xã hội hóa giáo dục chưa phát huy tích cực.

Nguyên nhân chủ quan xuất phát từ việc một số cán bộ quản lý chưa thực sự tâm huyết, thiếu chủ động trong nghiên cứu triển khai. Nguyên nhân khách quan đến từ điều kiện kinh tế - xã hội, dân số tăng nhanh tại đô thị, và sự bất cập trong phân bổ nguồn lực.

Trong giai đoạn tới, giáo dục tiếp tục được khẳng định là “quốc sách hàng đầu”, giữ vai trò then chốt trong chiến lược phát triển đất nước. Theo Nghị quyết 71-NQ/TW, mục tiêu đến năm 2030, 80% trường phổ thông đạt chuẩn quốc gia.

Tính đến ngày 31/5 Việt Nam có 98% cơ sở giáo dục đã thực hiện kiểm định - Ảnh: Nguyễn Loan

Tránh chạy theo thành tích, công nhận khi chưa đủ điều kiện gây “nợ chuẩn”

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng - đánh giá, giai đoạn 2019-2025, công tác kiểm định và công nhận chuẩn quốc gia đã đạt nhiều kết quả, góp phần nâng cao chất lượng, công bằng giáo dục. Qua kiểm định, các cơ sở giáo dục tiếp cận mô hình quản lý theo định hướng chất lượng, nhận diện điểm mạnh, điểm yếu để xây dựng kế hoạch cải tiến.

Tuy vậy, để đạt hiệu quả cao hơn, Thứ trưởng nhấn mạnh cần nhận thức đúng, sâu và toàn diện. Giáo dục phải gắn với chuẩn hóa, hiện đại hóa và chất lượng thật, theo đúng tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW và 71-NQ/TW. Thứ trưởng đặc biệt lưu ý nguyên tắc “5 thật”: quản lý thật, dạy thật, học thật, thi thật, kết quả thật; tránh chạy theo thành tích, công nhận khi chưa đủ điều kiện gây “nợ chuẩn”.

Một yêu cầu khác là xây dựng văn hóa chất lượng, liêm chính học thuật trong từng cơ sở giáo dục. Kiểm định, đạt chuẩn không chỉ để đối phó đoàn kiểm tra mà phải trở thành việc làm thường xuyên, tự giác của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh. Các tiêu chí cần tinh gọn, tập trung vào chỉ số cốt lõi, bắt buộc.

Về phương hướng, Thứ trưởng đề nghị tăng cường phân cấp, phát huy sáng tạo của địa phương trong khuôn khổ chung của Bộ; chuyển từ quản lý hành chính sang quản trị sáng tạo, từ tiền kiểm sang hậu kiểm; đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo trong kiểm định, giám sát.

Một nhiệm vụ quan trọng là bảo đảm công bằng giáo dục, ưu tiên vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Không hạ thấp chuẩn nhưng cần cơ chế đặc thù, giải pháp phù hợp để rút ngắn khoảng cách.

“Mọi giải pháp phải hướng tới thực chất, kiên trì xây dựng văn hóa chất lượng với ba trụ cột: chuẩn hóa - hiện đại hóa - chất lượng. Có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc”- Thứ trưởng nhấn mạnh.

Nguyễn Loan