Thăm Thủ đô Sách thế giới

Guadalajara tiếng Ả Rập nghĩa là "sông/thung lũng đá". Thực chất, cái tên này được đặt theo tên một thành phố tại Tây Ban Nha, quê hương của Nuño de Guzmán, khi ông đặt chân đến quốc gia Nam Mỹ này tiếp quản thành phố.

Trong suốt thời gian nắm quyền, Guzmán dùng những biện pháp cai trị tàn bạo nhất để chinh phục các bộ lạc thuộc địa tại đây. Năm 1536, Guzmán bị bắt giam và buộc phải trở về quê hương hai năm sau đó nhưng cái tên Guadalajara vẫn giữ nguyên.

Dù vậy, người bản xứ thường gọi Guadalajara bằng cái tên thân thuộc hơn: Tapatío. Từ này bắt nguồn từ chữ “Nahuatl tapatiotl” - một đơn vị tiền tệ được sử dụng thời tiền thuộc địa. Ngày nay, nó là tên một loại nước xốt ớt nổi tiếng trên đất Mỹ do người Mexico di cư đến California tạo nên.

Vì từng là thuộc địa của Tây Ban Nha, ở Guadalajara toát lên không khí châu Âu vô cùng đặc trưng, từ kiến trúc Gothic có từ thế kỷ XVI, cách sắp xếp đường phố hình chữ thập chia thành các ô vuông, những bức tranh tường tỉ mỉ… cho đến quảng trường rộng lớn, tráng lệ với hai đài phun nước hình ly rượu vang, những công viên xanh mướt hay đơn giản chỉ là cách bài trí nhà hàng, tiệm cà phê. Nét truyền thống của Guadalajara không chỉ được bảo lưu qua ẩm thực mà còn qua âm nhạc (Mariachi), lễ hội đua ngựa truyền thống (Charreada) và điệu múa dân gian Jarabe Tapatío.

Jalisco là quê hương của Mariachi, thể loại âm nhạc được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể vào năm 2011. Mariachi phổ biến ở miền Tây Mexico, thế kỷ XVIII, được tạo thành từ ít nhất hai violin, một guitar, một guitarrón (guitar bass lớn) và một vihuela (tương tự đàn guitar nhưng có bầu đàn tròn). Charreada là lễ hội được tổ chức trước lễ độc lập của Mexico. Hàng chục nhóm người tổ chức những cuộc diễu hành đầy màu sắc và phô diễn kỹ năng cưỡi ngựa điêu luyện dưới nền nhạc Mariachi truyền thống.

Ngoài các công trình kiến trúc nổi bật như nhà thờ chính, Vương cung thánh đường đức Mẹ Zapopan, vườn tượng Rotonda de Los Jaliscienses với đài tưởng niệm hình vòng cung… khi đến Guadalajara, đừng bỏ qua San Juan de Dios - ngôi chợ trong nhà lớn nhất khu vực Mỹ Latinh. Chợ được xây vào năm 1958, diện tích 4ha, gồm 2.980 quầy hàng, bán đủ thứ bạn cần.

Cũng nên nếm thử món torta ahogada (tạm dịch là: bánh mì… ngập nước). Chiếc bánh bolillo được nhét đầy thịt heo chiên (carnitas), thịt gà hoặc đậu, sau đó bày trên một chiếc dĩa sâu lòng rưới ngập nước xốt làm từ ớt arbol, giấm và tỏi.

Không chỉ có ẩm thực và danh thắng say lòng người, thành phố này còn là trung tâm công nghệ của Mexico, quy tụ những ông lớn hàng đầu trong lĩnh vực như Intel, IBM, Oracle. Các tổ chức như Hackers & Founders và iTuesdays cũng thường xuyên tổ chức những buổi gặp gỡ giữa các nhà đầu tư.

Khi được chọn là Thủ đô Sách thế giới, ngoài các câu lạc bộ đọc sách ở địa phương, Guadalajara còn dành hẳn đại lộ dành cho người đi bộ Fray Antonio Alcalde (Mexico) dài gần 3km làm không gian đọc sách.

Bên cạnh đó, thành phố cũng tặng phiếu mua sách cho trẻ em cả nước nhằm khuyến khích các em tiếp cận và hình thành thói quen đọc sách từ nhỏ. 

Lê Phan