PNO - Giữa trung tâm TPHCM “đất chật người đông”, nếu khai thác được không gian ngầm để làm bãi đậu xe, làm đường sá, trung tâm thương mại… thì cảnh kẹt xe hay đậu xe choán hết mặt đường sẽ không còn.
 |
| Khu vực trước chợ Bến Thành là nơi dự kiến khai thác không gian ngầm. Ảnh: Nguyễn Văn |
Buổi sáng, sau khi chở sếp từ xã Bình Chánh vào phường Bến Thành, anh Trần Thanh Mai chạy ô tô lòng vòng nửa giờ mà không biết đậu xe ở đâu. “Bãi xe thì không có, mặt đường thì không còn chỗ. Giá mà dưới đất có chỗ gửi xe rộng rãi thì đỡ biết mấy” - anh nói sau khi tấp xe vào một quán cà phê.
Mới đây, Tập đoàn Vingroup đã có văn bản gửi UBND TPHCM, đề xuất được nghiên cứu và đầu tư phát triển không gian ngầm quy mô khoảng 12,5ha tại khu vực Bến Thành, thuộc phạm vi đồ án quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2.000 khu trung tâm hiện hữu TPHCM (930ha) đoạn Lê Lai - Phạm Ngũ Lão.
Theo Vingroup, khu vực này đã được quy hoạch không gian ngầm dành cho giao thông, nhà ga metro, hạ tầng kỹ thuật và thương mại, dịch vụ nhưng ngoài diện tích ngầm của ga Bến Thành thuộc tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), khu vực này chưa có dự án đầu tư xây dựng các hạng mục ngầm dành cho thương mại, dịch vụ hoặc bãi đậu xe.
Vingroup đề xuất phát triển đồng bộ không gian ngầm ở đây làm bãi đậu xe, trung tâm thương mại, dịch vụ, lối đi kết nối với nhà ga metro, chợ Bến Thành, phố đi bộ Nguyễn Huệ và đường Lê Lợi.
Liên quan đến đề xuất này, Văn phòng UBND TPHCM đã có văn bản thông báo kết luận của Chủ tịch UBND TPHCM. Theo đó, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được bày tỏ sự ủng hộ đối với đề xuất này của Vingroup, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp nghiên cứu phát triển không gian ngầm kết hợp không gian công cộng tại khu vực chợ Bến Thành nhằm nâng cao mỹ quan đô thị, phát triển kinh tế, du lịch và giảm tải áp lực trên mặt đất.
Hiện nay, khu vực trung tâm TPHCM - đặc biệt là quanh chợ Bến Thành, đường Lê Lợi, Nguyễn Huệ - đang thiếu trầm trọng bãi đậu xe ngầm, buộc cơ quan chức năng phải dùng một phần lòng đường Lê Lai làm bãi đậu xe có thu phí và trạm sạc ô tô điện; ô tô vẫn đậu dọc các con đường lân cận khiến đường sá bị thu hẹp.
Trước đây, UBND TPHCM đã phê duyệt các dự án xây dựng bãi đậu xe ngầm bên dưới công viên Lê Văn Tám, sân bóng đá Tao Đàn, sân khấu Trống Đồng và sân vận động Hoa Lư với tổng sức chứa hơn 10.000 xe nhưng đến nay, chưa dự án nào được triển khai. Việc khai thác không gian ngầm ở khu Bến Thành sẽ tạo thêm một khoảng không gian rộng lớn để giảm áp lực xe cộ trên mặt đất, kết nối thuận lợi đến nhiều địa điểm, công trình quan trọng.
 |
| Khách du lịch nước ngoài đi dạo trước chợ Bến Thành. Nếu có thêm không gian ngầm, khu vực này sẽ càng thu hút du khách - Ảnh: Nguyễn Văn |
Nhà ga metro Bến Thành hiện hữu có quy mô 4 tầng, dài 236m, rộng 60m, được thiết kế để kết nối các tuyến metro số 1, 2, 3A và 4. Trong tương lai, nếu các không gian ngầm thương mại và dịch vụ quanh ga được xây dựng đồng bộ, khu vực này sẽ trở thành một trung tâm ngầm hiện đại bậc nhất Đông Nam Á.
Tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) đã đi vào hoạt động. Dự kiến đầu năm 2026, tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) sẽ được khởi công xây dựng. Khi gắn kết với không gian ngầm và tiện ích xung quanh, metro mới phát huy tối đa hiệu quả kinh tế. Hành khách đi metro sẽ có nơi dừng chân, mua sắm và đi đến những địa điểm khác.
TPHCM hiện đã có 4 công trình ngầm, gồm 3 ga ngầm của tuyến metro số 1 (Bến Thành, Nhà hát TPHCM, Ba Son) và khu chợ ngầm Central Market ở khu B công viên 23/9. Nhưng để hình thành một “hệ sinh thái” ngầm hoàn chỉnh, cần có những dự án tạo sự kết nối liên hoàn như đề xuất của Vingroup.
Trong quy hoạch chung, UBND TPHCM định hướng phát triển trục không gian ngầm Lê Lợi - Phạm Ngũ Lão - Nguyễn Huệ. Trên đường Lê Lợi đoạn từ ga Bến Thành đến Nhà hát TPHCM, sẽ có đường bộ ngầm kết hợp trung tâm thương mại hiện đại, kết nối trực tiếp với các tòa nhà 2 bên phố.
Dọc theo đường Nguyễn Huệ sẽ có bãi đậu xe ngầm, trung tâm mua sắm và các lối kết nối trực tiếp đến đường Tôn Đức Thắng. Công viên 23/9 sẽ trở thành tổ hợp trung chuyển ngầm quy mô lớn, gồm bến xe buýt, bãi giữ xe và tuyến đường bộ ngầm. Các khu vực ven sông Sài Gòn và công trường Mê Linh cũng sẽ được xây bãi đậu xe ngầm kết hợp khu thương mại, dịch vụ.
Đây chính là những mảnh ghép trong bức tranh tổng thể về không gian ngầm ở TPHCM, được kết nối liền mạch cả trên lẫn dưới mặt đất. Khi đó, người dân có thể gửi xe, mua sắm, đón tàu điện ở không gian ngầm, không cần đi bộ băng qua mặt đường đông đúc xe cộ.
 |
| Bên trong nhà ga ngầm Bến Thành - Ảnh: Nguyễn Văn |
Công ty, trường học, sân thể thao… trong lòng đất Nhiều nước đã xem lòng đất là một tài sản chiến lược. Họ quy hoạch và xây dựng không gian ngầm thành các khu có chức năng phức hợp. Phần LanTP Helsinki là nơi có không gian ngầm rất phát triển. Ban đầu, việc khai thác chúng chủ yếu để phòng vệ, với hơn 5.000 hầm trú ẩn. Chính quyền thành phố đã tận dụng mạng lưới này để chuyển đổi linh hoạt sang mục đích dân sự. Hiện tại, Helsinki có không gian ngầm tích hợp các trung tâm mua sắm, trung tâm dữ liệu và nhiều tiện ích giải trí như hồ bơi, sân khúc côn cầu, nơi trình diễn nghệ thuật. CanadaRESO - mạng lưới đường hầm dưới lòng đất của Montreal - được phát triển để đối phó với mùa đông khắc nghiệt mà nhiệt độ có thể xuống tới -30 độ C. Đây là một trong những mạng lưới ngầm lớn nhất thế giới với khoảng 33km đường hầm kết nối hơn 60 tòa nhà, bao gồm 10 ga tàu điện ngầm, 2 ga xe lửa và hơn 1.700 cửa hàng, khách sạn, trường đại học. Khoảng 500.000 người sử dụng RESO mỗi ngày để di chuyển, mua sắm và làm việc mà không cần ra ngoài trời lạnh giá. Ngoài ra, RESO còn là một trung tâm kinh tế và văn hóa sôi động với các khu ẩm thực cao cấp và không gian triển lãm nghệ thuật. SingaporeChính phủ quốc đảo này đang tích cực chuyển các tiện ích và hạ tầng chiến lược xuống lòng đất để dành đất mặt cho nhà ở và không gian xanh. Họ đã cho di chuyển nhiều cơ sở hạ tầng thiết yếu như đường sắt, đường cao tốc, kho chứa nhiên liệu xuống lòng đất. Hệ thống thoát nước sâu (DTSS) là một mạng lưới đường hầm sâu giúp xử lý nước thải hiệu quả, góp phần tiết kiệm đất và tăng tính bền vững về nước. Chính phủ cũng đang triển khai việc nghiên cứu, thảo luận về việc xây dựng nhà ở ngầm. Nhật BảnNhật Bản đã đầu tư vào các công trình kỹ thuật ngầm khổng lồ để phòng, chống ngập do biến đổi khí hậu. Ví dụ điển hình là hệ thống G-Cans ở TP Saitama. Đây là một mạng lưới các đường hầm và giếng trụ bê tông sâu đến 77m, có khả năng chịu được những trận lũ cực mạnh và chuyển nước dư thừa ra sông lớn. Trong cơn bão Hagibis năm 2019, hệ thống này đã chuyển hướng được 12,18 triệu m3 nước lũ, giúp giảm 90% số nhà cửa bị ngập lụt. Chính quyền TP Tokyo cũng mở rộng công suất các hồ chứa ngầm và xây dựng rào chắn ở các lối vào không gian ngầm để bảo vệ các khu vực trọng yếu khỏi lũ lụt. PhápChính quyền TP Paris đang quy hoạch để tối ưu hóa cơ sở hạ tầng ngầm, bao gồm các đường hầm đi bộ kết nối các trung tâm giao thông quan trọng và khu trưng bày nghệ thuật. Tấn Vĩ (theo Straits Times, ABC News, The City Fix, The Post) |
Việc định hướng phát triển không gian và giao thông ngầm để giảm ùn tắc giao thông là bước đi đúng đắn, phù hợp với xu thế đô thị hiện đại. Trước đây, từng có đề xuất phát triển không gian ngầm dọc sông Sài Gòn qua khu vực bến Bạch Đằng - Hàm Nghi - công viên 23/9 với ý tưởng xây dựng các tầng hầm làm bãi đậu xe, giao thông ngầm, còn trên mặt đất sẽ hình thành khu phố đi bộ, trung tâm thương mại, không gian công cộng.
Muốn làm được điều đó, tất yếu phải phát triển không gian ngầm, dù gặp khó khăn về kỹ thuật và vốn đầu tư. Nhưng nếu có tầm nhìn và cách làm phù hợp, TPHCM có thể tạo nên một diện mạo đô thị mới, hiện đại và đặc sắc. Làm đường trên cao tuy chi phí thấp hơn nhưng dễ phá vỡ cảnh quan đô thị của một thành phố sông nước. Trong khi đó, phát triển không gian ngầm tuy tốn kém kinh phí nhưng lại hạn chế tác động đến đời sống người dân và giữ được vẻ đẹp kiến trúc.
Điều quan trọng là phải có quy hoạch đồng bộ và tầm nhìn dài hạn, đảm bảo các không gian ngầm không bị xâm lấn và có thể kết nối liên thông giữa các công trình giao thông, thương mại, dịch vụ. Ở khu vực trung tâm thành phố, quỹ đất hạn chế và chi phí giải tỏa cao nên việc phát triển công trình ngầm cho giao thông, vui chơi, giải trí là hướng đi hiệu quả, cần khuyến khích các nhà đầu tư tham gia.
Kiến trúc sư KHƯƠNG VĂN MƯỜI - nguyên Phó chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam
Việc đầu tư phát triển không gian ngầm ở khu Bến Thành là một ý tưởng hợp lý và cần thiết trong bối cảnh đô thị TPHCM gần như bão hòa về quỹ đất trên bề mặt, đặc biệt là ở khu trung tâm - nơi không còn không gian để xây dựng công trình. Việc khai thác không gian ngầm là hướng đi tất yếu của các đô thị lớn nhằm giảm tải cho mặt đất, mở rộng không gian giao thông, thương mại và tiện ích công cộng.
Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất là điều kiện địa chất và công nghệ thi công. Khu vực trung tâm TPHCM - trong đó có chợ Bến Thành - nằm ở vùng đất thấp, có nền đất yếu và chịu ảnh hưởng mạnh của thủy triều, mực nước ngầm cao. Vì vậy, để triển khai được các dự án ngầm quy mô lớn, cần nghiên cứu kỹ lưỡng về nền đất, khả năng chống thấm, chống ngập và an toàn kết cấu.
Cần lưu ý rằng, không phải khu vực nào cũng có thể phát triển không gian ngầm bởi việc này phụ thuộc vào địa hình và địa chất từng khu vực. Phía đông và đông nam của khu trung tâm TPHCM là nơi nền đất thấp hơn và dễ bị ngập.
Ngoài ra, khi tính toán quy hoạch hạ tầng ngầm, cần tích hợp yếu tố biến đổi khí hậu và mực nước dâng do triều cường để đảm bảo công trình vận hành an toàn lâu dài. Thực tế, các tầng hầm của chung cư hiện nay cũng thường xuyên ngập nước trong mùa mưa, nên công trình ngầm quy mô lớn càng phải có phương án bảo vệ và dự báo mực nước cực trị rõ ràng trước khi triển khai.
Nếu làm được điều đó, TPHCM có thể phát triển hệ thống đô thị ngầm tương tự các thành phố lớn trên thế giới. Khi đó, hệ thống metro, bãi đậu xe, trung tâm thương mại và không gian sinh hoạt ngầm sẽ trở thành một phần tất yếu trong cấu trúc đô thị hiện đại, giúp thành phố phát triển bền vững, giảm tải áp lực trên mặt đất, giảm ngập, tạo thêm nguồn thu từ thương mại, du lịch và dịch vụ đô thị.
Ở Tokyo (Nhật Bản), các tầng ngầm kết nối trực tiếp nhà ga với trung tâm mua sắm. Ở Singapore, hệ thống đi bộ ngầm giúp người dân di chuyển thoải mái trong điều kiện khí hậu nhiệt đới. TPHCM cũng không thể đứng ngoài xu hướng này. Với địa hình trũng thấp, tình trạng ngập nước và ùn tắc ngày càng tăng, việc phát triển đô thị ngầm không chỉ là lựa chọn mà là nhu cầu tất yếu.
Tiến sĩ NGUYỄN HỮU NGUYÊN (Hội Quy hoạch Phát triển đô thị TPHCM)
Tôi hoan nghênh việc doanh nghiệp đầu tư phát triển không gian ngầm ở khu trung tâm TPHCM, đặc biệt là xây dựng bãi đậu xe ngầm, bởi khu này rất thiếu chỗ đậu xe.
Cách đây 20 năm, UBND TPHCM đã phê duyệt các dự án xây bãi xe ngầm bên dưới các công viên, sân vận động nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được do vướng quy hoạch và vốn đầu tư.
Nếu đầu tư xây bãi đậu xe ngầm thì nên triển khai ở bến xe buýt công viên 23/9 bởi đây vừa là đầu mối xe buýt, vừa kết nối trực tiếp với ga metro Bến Thành, rất thuận lợi cho giao thông công cộng. Việc xây dựng bãi đậu xe ngầm không chỉ giúp giải quyết tình trạng thiếu chỗ đậu xe mà còn góp phần giảm ùn tắc giao thông ở khu trung tâm và nâng cao mỹ quan đô thị.
Bến xe Chợ Lớn cũng là vị trí phù hợp để nghiên cứu xây bãi xe ngầm phục vụ cho khu vực chợ Bình Tây - nơi có nhiều khách du lịch nước ngoài tham quan.
Thạc sĩ LÊ TRUNG TÍNH - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô hành khách TPHCM
Nguyễn Văn (ghi)
Tứ Quý
| Chia sẻ bài viết: |
Theo sở Xây dựng TPHCM, 3 trong số 7 căn biệt thự tại khu đất để xây d9ài tưởng niệm nạn nhân COVID-19 và công viên đã xuống cấp nặng.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ban hành bản kết luận điều tra vụ án liên quan đến Shark Thủy.
Mưa lớn và xả lũ gây thiệt hại nặng nề cho nông dân phía Đông TPHCM.
UBND tỉnh An Giang vừa tổ chức lễ phát động Tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới năm 2025...
Ngày 14/11, Tổng công ty Điện lực TPHCM (EVNHCMC) tổ chức tọa đàm Công tác đầu tư xây dựng năm 2025 tại xã Cần Giờ.
Ngày 17/11, Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Tân Tạo và các tổ chức chính trị - xã hội phường mở siêu thị “0 đồng” tại số 184 Trần Thanh Mại.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (tỉnh Quảng Trị) đề nghị cân nhắc xe taxi, xe công nghệ không phải trang bị ghế trẻ em trên xe như quy định từ 1/1/2026.
Giữa đêm mưa rét, bé trai khoảng 5 ngày tuổi được phát hiện bị bỏ rơi trước cổng nhà người dân kèm mảnh giấy có nội dung “nhờ nuôi con hộ”.
Nhiều lần hiếp dâm con của bạn nhậu, Lê Trí Tâm Anh ở An Giang đã bị công an khởi tố, bắt tạm giam.
Trước tình trạng sạt lở trên đèo Prenn ở tỉnh Lâm Đồng, lực lượng chức năng đã túc trực phân luồng giao thông, bảo đảm an toàn.
Vì lý do khách quan, HĐXX quyết định dời lịch xét xử vụ án này sang tháng 12.
Liên quan đến phản ánh công nhân thủ phủ công nghiệp điêu đứng với dây hụi online 100 tỉ đồng, UBND phường Chánh Phú Hòa, TPHCM đã có chỉ đạo nóng.
Mưa lớn khiến 2 căn nhà bị đất đá sạt lở vùi lấp, người đàn ông bế cháu nhỏ từ căn nhà bên cạnh chạy nhanh ra đường.
Nước lũ dâng chảy xiết cuốn sập cầu Nước Bao, chia cắt hoàn toàn 288 hộ dân ở thôn Mang Nà và thôn Nước Nao, xã Sơn Hà (Quảng Ngãi).
CSGT Hà Nội điều động các tổ công tác tuần tra xử lý vi phạm liên quan đến biển số phương tiện, sử dụng điện thoại khi điều khiển xe.
Do làm thuê ngay lúc trời đang mưa, 2 người đàn ông ở Cà Mau bị sét đánh tử vong thương tâm.
Do vắng mặt đại diện của một số bị hại nên HĐXX quyết định hoãn phiên tòa, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan.
Ngày 17/ 11, tại xã Đức Bình (Đắk Lắk) nước chảy xiết ra đường, nhiều người từ phường Tuy Hòa lên phường Buôn Ma Thuộc phải vượt thác nước qua đường.
