Nhiều cán bộ quản lý xin nghỉ hưu sớm, áp lực hay trách nhiệm?

UBND TP.HCM vừa giải quyết cho 27 cán bộ quản lý nghỉ hưu trước tuổi từ ngày 1/9 bao gồm nhiều phó giám đốc sở, lãnh đạo ban ngành và 8 cán bộ cấp phường, xã. Điều này đặt ra câu hỏi: Vì sao?

Việc thay đổi nhân sự cũng là cơ hội để trẻ hóa và nâng cao chất lượng đội ngũ - Ảnh minh họa

Về bức tranh kinh tế TP.HCM 8 tháng đầu năm 2025, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được khẳng định, thu ngân sách 8 tháng của Thành phố đạt kết quả khả quan, môi trường đầu tư tiếp tục hấp dẫn các tập đoàn lớn, nguồn FDI vẫn đổ vào mạnh mẽ, khẳng định vai trò đầu tàu tăng trưởng của TP.HCM. Tuy nhiên, đằng sau bức tranh tươi sáng ấy, tại một số địa phương, cấp phường, xã, bộ máy cơ sở vẫn chưa theo kịp đà phát triển chung, thậm chí đang trở thành điểm nghẽn cho mục tiêu tăng trưởng của Thành phố.

Đơn cử, tiến độ giải ngân đầu tư công của TP.HCM đang là thách thức lớn. Tính đến cuối tháng 8, tỷ lệ giải ngân đạt khoảng 43,3% kế hoạch vốn Thủ tướng giao, nhưng theo kế hoạch vốn của Thành phố thì chỉ mới khoảng 34%, tức còn gần 100.000 tỷ đồng chưa được giải ngân. Điều này đồng nghĩa hàng loạt dự án phát triển hạ tầng, dân sinh đang triển khai khá chậm ở tuyến dưới. Áp lực dồn lên quý III, IV rất cao nếu muốn đạt mục tiêu giải ngân 95% vốn đầu tư công trước cuối năm. Và những người gánh vác trực tiếp việc giải ngân, thúc đẩy dự án tại địa bàn không ai khác chính là các chủ tịch UBND phường.

Một áp lực vô hình nhưng nặng nề khác đối với đội ngũ cán bộ cơ sở, đó là tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm. Bên cạnh đó, Nghị định 108/2014, 113/2018 và gần đây là Nghị định 108/2024 sửa đổi bởi NĐ 67/2025 cũng tạo điều kiện cho cán bộ nghỉ hưu trước tuổi với chế độ hỗ trợ cũng khuyến khích một bộ phận cán bộ tự nguyện xin nghỉ. Những cán bộ cảm thấy không còn phù hợp với áp lực hiện tại hoặc không có cơ hội thăng tiến đã tận dụng chính sách này để nghỉ sớm, hưởng chế độ, nhường chỗ cho lớp kế cận.

Phát biểu tại cuộc họp giao ban thường kỳ của Thành phố gàn đây, Chủ tịch TP.HCM Nguyễn Văn Được cũng bày tỏ sự cảm thông, ông nói: “Không tự nhiên mà một số chủ tịch xin nghỉ, cũng áp lực lắm”.
Ở góc nhìn khác, việc thay đổi nhân sự cũng là cơ hội để trẻ hóa và nâng cao chất lượng đội ngũ. Nếu những cán bộ cũ xin nghỉ vì áp lực hoặc không đáp ứng được yêu cầu, việc thay thế bằng lớp cán bộ trẻ hơn, có năng lực và nhiệt huyết có thể đem lại làn gió mới. Thành phố cũng đã lường trước việc nhiều cán bộ nghỉ hưu và đang chuẩn bị nguồn nhân sự kế cận sẵn sàng thay thế.

Về mặt thể chế, Thành phố đã đề xuất cho phép bổ sung thêm một phó chủ tịch UBND phường, xã tại các địa bàn đông dân để chia lửa công việc, đồng thời tạo nguồn cán bộ kế cận có năng lực. Song song đó, Thành phố cũng chú trọng phân cấp, ủy quyền mạnh mẽ hơn. Một trong những kiến nghị là cho phép ủy quyền một số nhiệm vụ hành chính công cho cấp phó hoặc cho các đơn vị chức năng, thay vì dồn tất cả lên vai chủ tịch.

Về nhân sự, Thành phố đang tích cực đào tạo bồi dưỡng và quy hoạch đội ngũ kế cận tại phường, xã. Hàng trăm cán bộ trẻ đã được đưa vào diện quy hoạch chức danh chủ chốt cấp phường, đảm bảo khi cần bổ sung có ngay người đủ năng lực. Việc luân chuyển cán bộ từ cấp quận, sở ngành về cơ sở cũng được xem xét nhằm tăng cường nhân lực chất lượng cho phường yếu. Ngoài ra, Thành phố đã và đang cải thiện chế độ đãi ngộ cho cán bộ phường, xã, từ việc tăng thu nhập nhờ cơ chế đặc thù, đến hỗ trợ phương tiện làm việc để họ yên tâm công tác, giảm bớt áp lực đời sống. Khi cán bộ cơ sở được hỗ trợ tốt cả về vật chất lẫn tinh thần, họ sẽ có động lực gắn bó, cống hiến thay vì xin nghỉ khi áp lực công việc quá lớn.

Công việc ngày càng phức tạp, hồ sơ pháp lý nhiều tầng nấc, đòi hỏi cán bộ không thể chỉ dựa vào kinh nghiệm cũ mà phải chủ động học tập, cập nhật kiến thức. Khi quyền lực gắn liền với trách nhiệm, sự liêm chính, minh bạch và công tâm trở thành nền tảng để giữ uy tín. Đặc biệt là tinh thần dám nghĩ, dám làm. Nếu e ngại rủi ro mà né tránh, bộ máy sẽ trì trệ, bản thân người lãnh đạo cũng không thể hiện được vai trò người thủ lĩnh đúng nghĩa.

Có thể nói, áp lực hiện tại là có thật nhưng nghề công vụ hiểu đúng nghĩa trách nhiệm, đó là vị trí gắn với sứ mệnh phụng sự, mà đã là sứ mệnh thì phải chấp nhận áp lực. Với TP.HCM- đô thị lớn nhất cả nước, một đội ngũ chủ tịch phường bản lĩnh, liêm chính và sáng tạo sẽ là nền móng vững chắc cho mục tiêu phát triển bền vững, để Thành phố không chỉ là đầu tàu kinh tế mà còn là hình mẫu về quản trị công quyền hiện đại, văn minh.

Lữ Ý Nhi