"Không cho rút bảo hiểm xã hội một lần, là chưa thấu hiểu nhân dân"

Còn nhiều ý kiến trái chiều liên quan tới 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Ảnh minh họa

Ủng hộ không cho rút bảo hiểm xã hội một lần?

Báo cáo một số vấn đề lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) tại Hội nghị ĐBQH chuyên trách, Ủy ban xã hội cho biết, quy định rút bảo hiểm xã hội một lần đang được đưa ra hai phương án.

Phương án 1, người lao động được chia làm hai nhóm. Nhóm 1 được hưởng bảo hiểm xã hội một lần, áp dụng với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội trước khi Luật có hiệu lực, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày Luật có hiệu lực trở đi thì không được áp dụng quy định này.

Phương án 2, người lao động được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.

Thường trực Ủy ban Xã hội thấy rằng, mỗi phương án đều có ưu điểm và nhược điểm, dù lựa chọn phương án nào, thì cũng đều phải có giải pháp giữ người lao động ở lại, hoặc nhanh chóng trở lại thị trường lao động, tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội. Đó mới là giải pháp căn cơ, lâu dài.

Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Xã hội ủng hộ phương án 1 của Chính phủ, song đề nghị cần xác định rõ hơn về điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần, gắn với nỗ lực tìm kiếm việc làm của người lao động, và kết quả giới thiệu việc làm của các Trung tâm dịch vụ việc làm.

Đồng thời, nghiên cứu quy định chặt chẽ hơn, theo hướng có thể giảm quyền lợi nếu hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Chính phủ cần sớm báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề án tổng thể về hỗ trợ người lao động gặp khó khăn phát sinh do thất nghiệp, mất việc làm, bệnh tật... thông qua các chính sách tín dụng xã hội, hỗ trợ tạo việc làm và các chính sách khác, giúp người lao động có thể vượt qua khó khăn.

Nhiều ý kiến trái chiều

ĐBQH Nguyễn Anh Trí chia sẻ chưa thỏa mãn với cả hai phương án đang được lấy ý kiến

Thảo luận về vấn đề rút bảo hiểm xã hội một lần trong dự Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), ĐBQH Lý Tiết Hạnh (tỉnh Bình Định) cho rằng đây là câu chuyện rất lớn. Tuy nhiên, bà cơ bản thống nhất với phương án 1 trong dự thảo. Đồng thời ĐBQH kiến nghị ban soạn thảo cần xem xét, bổ sung làm rõ một số vấn đề.

Cụ thể, cần quy trình đánh giá thêm việc rút bảo hiểm xã hội một lần theo phương án 1 đã đáp ứng được nhu cầu tài chính trước mắt của người lao động hay chưa? Cần có cơ chế kiểm soát, để nếu thực sự không còn con đường nào khác, thì sẽ quyết định cho hay không cho việc rút bảo hiểm xã hội một lần.

“Quan trọng hơn, cần có chính sách để người lao động thêm cân nhắc có nên rút bảo hiểm xã hội một lần hay không, chẳng hạn Nhà nước có thể xem xét thêm hình thức cho vay tín dụng để người lao động ổn định cuộc sống”, nữ ĐBQH nói.

Trong khi đó, ĐBQH Nguyễn Anh Trí (TP Hà Nội) lại cho biết chưa thỏa mãn với cả hai phương án nêu ra. Ông phân tích: “Trong những trường hợp rất có lý khiến người lao động muốn rút bảo hiểm xã hội, quy định như phương án 1 là chưa thấu hiểu được nhân dân. Có những người nghèo khổ lắm, vài triệu cũng đáng quý”.

Còn với phương án 2, dự thảo luật quy định: thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội. Ông băn khoăn, thời gian bảo lưu tới bao lâu? Phải có quy định rõ ràng để người dân hiểu.

Ông chia sẻ, đặt bản thân mình vào vị trí người đóng bảo hiểm, quy định như trong dự thảo còn gây khó chịu.

“Đây là điều trăn trở vô cùng, chúng ta đã thảo luận rất nhiều lần, tìm ra nhiều phương án nhưng tôi cho rằng, 2 phương án trên vẫn chưa thỏa đáng”, ĐBQH mong Chính phủ tiếp tục tìm thêm phương án.

Quan điểm của ĐBQH Nguyễn Anh Trí, để hạn chế tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần cần phải tăng lợi ích cho người đóng. Phương án ông đưa ra là khi lao động rút bảo hiểm xã hội, quy định cho phép họ rút sớm, nhưng phần rút này không được nhiều, có thể chi phối bởi mức đóng, thời gian đóng, phần đóng của chính cá nhân họ và đơn vị sử dụng lao động đóng.

ĐBQH Trần Thị Hoa Ry (tỉnh Bạc Liêu) cũng nhận định đây là vấn đề khó, phức tạp. Mặc dù thể hiện 2 phương án, nhưng ĐBQH đều mong muốn có phương án tối ưu giữ người lao động tham gia bảo hiểm xã hội. Nếu lựa chọn phương án 1 sẽ tạo ra 2 lát cắt với người lao động tham gia trước và sau khi Luật có hiệu lực.

Bà cho rằng, gốc rễ của vấn đề là phải phân tích được nguyên nhân người lao động rút bảo hiểm xã hội. Thực tế, thời gian qua, người dân rút bảo hiểm xã hội nhiều nhất vào giai đoạn COVID-19, như vậy chủ yếu là giải quyết cuộc sống trước mắt.

“Để giữ chân họ thì nên cho rút 50%, đồng thời xem xét các chính sách cho vay tín dụng”, bà nêu quan điểm.

Minh Quang