Hồi trống khai mở tương lai

Lần đầu tiên, học sinh cả nước cùng tham dự lễ khai giảng trực tuyến - Ảnh: Trang Thư

Năm học 2025-2026 ghi dấu hàng loạt quyết sách chưa từng có. Lần đầu tiên, toàn bộ học sinh công lập từ mầm non đến hết THPT được miễn học phí. Đây là bước ngoặt lớn, đưa giáo dục thực sự trở thành quyền lợi phổ cập, không còn là gánh nặng của nhiều gia đình. Cũng lần đầu tiên, học sinh cả nước cùng tham dự lễ khai giảng trực tuyến. Một loạt chính sách đi kèm cũng đáng chú ý: thống nhất một bộ sách giáo khoa, tiến tới miễn phí sử dụng; xây dựng gần 250 trường nội trú liên cấp ở các xã biên giới; mở cơ chế để văn nghệ sĩ, vận động viên bước lên bục giảng, đem lại những tiết học giàu cảm hứng

Những chính sách này không chỉ gieo chữ mà còn gieo niềm tin: bất cứ đứa trẻ nào cũng đều có cơ hội học tập như nhau. Nếu được triển khai nhất quán, chính sách công bằng như vậy có thể mở ra cơ hội đổi thay cho cả một thế hệ.

Tiếng trống khai trường hôm nay cũng nhắc nhở rằng, mọi quyết sách, dù tiến bộ đến đâu, cũng cần được hiện thực hóa trong từng lớp học. Miễn học phí, miễn tiền sách giáo khoa, thêm trường lớp là điều kiện cần, nhưng điều kiện đủ vẫn là chất lượng giờ học, là sự tận tâm của người thầy, là niềm vui của học trò khi đến lớp. Một nền giáo dục phát triển mạnh khi không chỉ dạy chữ mà còn dạy cách người trẻ đối diện với cuộc sống, với thế giới rộng lớn đang đổi thay từng ngày.

Những đổi mới về chính sách chỉ thực sự có ý nghĩa khi được tiếp sức bằng sự đồng lòng của từng cá nhân. Sự thành công của giáo dục phải được đo bằng những thay đổi cụ thể trong từng lớp học, từng bài giảng. Mỗi thầy cô giáo, mỗi cán bộ quản lý, mỗi phụ huynh và học sinh là một mắt xích quan trọng trong hành trình hiện thực hóa các mục tiêu. Chính sách chỉ trở thành giá trị thực khi được tiếp sức bằng tinh thần đồng lòng, trách nhiệm và tận hiến của từng người.

Bên cạnh những điểm sáng, cũng cần nhắc đến những thách thức. Việc miễn học phí cần nguồn ngân sách khổng lồ, bền vững trong dài hạn. Ở vùng sâu, vùng xa, chất lượng giáo viên và điều kiện sống, làm việc còn nhiều hạn chế, phải làm sao để giữ chân người thầy giỏi ở nơi cần họ nhất. Với cơ chế để nghệ sĩ, vận động viên tham gia giảng dạy, việc chuẩn hóa nội dung và phương pháp là điều không thể xem nhẹ, để vừa truyền cảm hứng, vừa truyền tri thức và kỹ năng.

Kỷ nguyên số và sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) cũng đặt ra những yêu cầu mới. Ngoài kiến thức về toán, ngữ văn, ngoại ngữ, học sinh còn cần kỹ năng số, tư duy phản biện, khả năng sáng tạo và lòng tự trọng văn hóa. Vì vậy, giáo dục phải trở thành hành trình toàn diện, nơi tri thức gắn với kỹ năng và kỹ năng gắn với nhân cách. Chất lượng giáo dục không chỉ được đo bằng điểm số mà còn bằng khả năng thích ứng, do đó cần có cách dạy và học linh hoạt hơn. Sự phát triển của cơ sở vật chất cần đi đôi với việc đổi mới phương pháp giảng dạy để học sinh chủ động khám phá, sáng tạo thay vì thụ động tiếp nhận kiến thức.

Giáo dục chưa bao giờ là câu chuyện ngắn hạn. Đó luôn là hành trình của khát vọng. Tiếng trống khai trường sáng nay không chỉ gọi học sinh vào lớp mà còn mở ra một giai đoạn mới cho ngành giáo dục Việt Nam - giai đoạn của công bằng, hội nhập và tri thức gắn với nhân văn.

Uông Ngọc