Hội góp sức mang tri thức số đến mọi người, mọi nhà

Thành viên “Tổ tình nguyện cập nhật tri thức số” của Hội LHPN phường Bình Tiên, TPHCM đến tận nhà người dân hướng dẫn kiến thức số. Ảnh: Ngọc Trăm

Hướng dẫn kiểu "1 kèm 1"

Bà Nguyễn Thu Hà - 63 tuổi, ở phường Bình Thạnh - phấn khởi khoe: “Trước đây, tới kỳ đóng tiền điện, tiền nước, tôi phải tốn thêm mấy chục ngàn đồng đi xe ôm đến điểm đóng tiền. Còn bây giờ, ví điện tử báo hóa đơn, tôi bấm nút là xong”.

Cũng giống như bà Hà, trước đây, bà Nguyễn Thị Kim Hoàng - 68 tuổi, ở phường Bình Lợi Trung - không biết cách dùng điện thoại để đóng tiền điện, đăng ký khám sức khỏe. Bà biết rõ những lợi ích của việc thành thạo các ứng dụng trên điện thoại - như đăng ký khám bệnh, thanh toán tiền điện nước, làm thủ tục hành chính… dễ dàng, nhanh chóng. Nhưng không ai chỉ dẫn cặn kẽ cho bà cách tải và xài ứng dụng. Nhờ Hội LHPN phường mà nay bà đã rành rẽ những thao tác này.

Bà Phạm Phương Khanh - Phó chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Bình Lợi Trung, Chủ tịch Hội LHPN phường Bình Lợi Trung - cho hay, nắm được sự lúng túng, khó khăn của phụ nữ cao tuổi khi tiếp cận với công nghệ số như bà Kim Hoàng, hội đã triển khai mô hình “Đại sứ kết nối số”.

Theo đó, mỗi chi hội phụ nữ lựa chọn từ 1-2 dì, chị cán bộ hoặc hội viên sử dụng công nghệ tốt làm “đại sứ kết nối số”, sẵn sàng hướng dẫn những phụ nữ khác tiếp cận và sử dụng các tiện ích số theo kiểu “cầm tay chỉ việc”.

Bà nói: “Các “đại sứ” sẽ hướng dẫn hội viên, phụ nữ cài đặt và sử dụng các ứng dụng quan trọng như VNeID, tích hợp các giấy tờ vào ứng dụng, sử dụng ví điện tử và các ứng dụng thanh toán không tiền mặt. Các “đại sứ” còn giúp hội viên nhận diện thông tin sai lệch, cảnh báo lừa đảo trực tuyến”.

Đến nay, các “đại sứ kết nối số” của phường Bình Lợi Trung đã hỗ trợ 1.000 phụ nữ cài đặt và sử dụng các ứng dụng số, thực hiện dịch vụ công trực tuyến và nắm những kiến thức cơ bản về an toàn trên không gian mạng.

Ở phường Bình Thạnh, quán cà phê Luka trên đường Nguyễn Xí là điểm phổ cập kỹ năng số cho người cao tuổi. Khi đến đây, người cao tuổi sẽ được các sinh viên tình nguyện hướng dẫn cách tải ứng dụng VNeID, cách quét mã QR để thanh toán tiền, đặt lịch khám bệnh trực tuyến, cách bảo mật tài khoản cá nhân.

Bà Phan Thị Ngọc - ở khu phố 43, phường Bình Thạnh - thường xuyên đến “lớp học” này để được hướng dẫn về các ứng dụng công nghệ. Ban đầu, bà rất lúng túng nhưng nay đã quen và tự mình thao tác như thanh toán tiền, đặt lịch khám bệnh trực tuyến qua chiếc điện thoại di động.

Bà Hoàng Mai Quỳnh Hoa - Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Bình Thạnh - cho biết, lớp chuyển đổi số ở quán cà phê Luka là 1 trong 53 “đội hình xung kích 123” của phường. Các đội này trực tiếp hướng dẫn người dân cài đặt ứng dụng, làm thủ tục hành chính trực tuyến. Cách làm này giúp người dân tiếp thu dễ dàng hơn, cái nào chưa hiểu thì hỏi ngay.

Hội LHPN phường Bình Lợi Trung tổ chức tập huấn về công nghệ số cho các “đại sứ kết nối số”

Cần xây dựng tư duy số

Bà Nguyễn Thị Ngọc Linh - Phó chủ tịch Hội LHPN TPHCM - cho biết, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong hoạt động của hệ thống hội thời gian qua. Trong năm 2025, hội đã triển khai nhiều lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng số cho cán bộ, hội viên, phụ nữ; hướng dẫn sử dụng phần mềm, tài liệu điện tử, tổ chức các hoạt động tuyên truyền trực quan, sinh động trên các nền tảng số.

Bà cho biết thêm, ở cấp xã, phường, nhiều tổ hỗ trợ phụ nữ chuyển đổi số đã được thành lập. Các tổ này có nhiệm vụ tư vấn, hướng dẫn hội viên làm các thủ tục hành chính trực tuyến, sử dụng các ứng dụng để quản lý giấy tờ, thanh toán không dùng tiền mặt. “Đây là những cách làm mang công nghệ đến gần hơn với cuộc sống, góp phần cùng toàn hệ thống chính trị thực hiện mục tiêu chuyển đổi số toàn diện, bền vững trong giai đoạn mới” - bà nói.

Kỹ sư Trần Việt Pháp - chuyên gia bảo mật, cố vấn về quản trị mạng và chuyển đổi số cho một hệ thống bán hàng trực tuyến ở TPHCM - đánh giá, phong trào phổ cập kiến thức số đang phát triển rất mạnh mẽ và đã mang lại những thay đổi bước đầu.

Từng được mời đứng lớp phổ cập chuyển đổi số, ông chỉ ra một số bất cập: “Nhiều mô hình, lớp học chỉ làm cho có để báo cáo chứ chưa thực sự đi vào chiều sâu. Các lớp này chỉ hướng dẫn cài ứng dụng, sử dụng ứng dụng trong đó có những ứng dụng cài cho có chứ không dùng đến”.

Lớp chuyển đổi số tại quán cà phê Luka trên đường Nguyễn Xí, phường Bình Thạnh thu hút đông đảo người dân đến học tập

Theo ông, để thực sự chuyển đổi số, trọng tâm phải là xây dựng tư duy số, tức là làm cho mọi người sẵn sàng thích ứng, học hỏi liên tục và sáng tạo với công nghệ. Điều này đòi hỏi phải có một kế hoạch, chiến lược bài bản.

Thay vì mở các khóa học công nghệ đại trà, cần có các chương trình đào tạo theo nhu cầu cụ thể của từng nhóm phụ nữ (kinh doanh, nội trợ, nông thôn, thành thị).

Nội dung đào tạo không chỉ là kỹ năng sử dụng công cụ (như bán hàng online hay ứng dụng văn phòng) mà còn tập trung vào việc giải quyết vấn đề bằng công nghệ. Cần khơi gợi sự tò mò và tự tin để họ nhìn nhận công nghệ như một công cụ đắc lực chứ không phải rào cản.

Cũng theo ông, cần tạo ra các không gian thực hành số an toàn và các mạng lưới cố vấn, huấn luyện. Họ là những phụ nữ thành công trong lĩnh vực số để phụ nữ có thể thử nghiệm, thất bại và học hỏi mà không sợ bị đánh giá. Sự hỗ trợ từ cộng đồng sẽ giúp phụ nữ biến kiến thức lý thuyết thành thói quen thực hành hằng ngày.

Chính quyền, đoàn thể cần có chiến dịch truyền thông mạnh mẽ để phá bỏ định kiến rằng công nghệ là lĩnh vực của nam giới, đồng thời khuyến khích sự tham gia của phụ nữ vào các lĩnh vực chuyển đổi số. Cần khuyến khích nam giới chia sẻ việc nhà để phụ nữ có thời gian và không gian học hỏi, làm việc trong môi trường số.

“Chỉ khi phụ nữ chủ động tư duy và hành động bằng lăng kính số, họ mới có thể khai thác tối đa tiềm năng, biến chuyển đổi số từ một xu hướng thành đòn bẩy đích thực cho sự phát triển của bản thân và xã hội” - kỹ sư Trần Việt Pháp nói.

Ngọc Trăm