Học viên cai nghiện phải lao động trong chuỗi 'công xưởng' ô nhiễm

Gần 400 học viên (HV) cai nghiện đã đồng loạt bỏ trốn khỏi Trung tâm (TT) Giáo dục-lao động-xã hội Hải Phòng (còn gọi là TT Gia Minh, xã Gia Minh, H.Thủy Nguyên) vào chiều 14/9.

HV bỏ trốn vì cho rằng sau khi hết thời gian cai nghiện bắt buộc, họ vẫn tiếp tục phải ở lại từ một-hai năm, phải lao động tại các “công xưởng” độc hại. Mặc dù lãnh đạo TT Gia Minh phủ nhận những tố cáo của HV, nhưng ngoài công trường khai thác đá quy mô lớn (phía sau TT), các HV còn phải làm việc cho cả một khu liên hợp xử lý chất thải đốt rác da giày, lốp cao su, sản xuất giấy, tái chế nhựa hoạt động trái phép.

“Khu liên hợp” ô nhiễm

Sáng 16/9, chúng tôi theo chiếc thuyền đánh cá của anh M. (trú thôn Thủy Minh, xã Gia Minh) đi dọc sông Thải, tiếp cận với các xưởng sản xuất của TT Gia Minh. Trên khu đất chạy dọc bờ sông dài cả cây số là những “công xưởng” xử lý chất thải với những căn nhà tôn xập xệ cùng nhiều máy móc. Đó là những xưởng nấu cao su hóa dầu, sản xuất giấy, tái chế nhựa, tiêu hủy chất thải công nghiệp nguy hại. Mùi xú uế phát ra nồng nặc.

Anh M. cho biết, những ngày mực nước sông xuống thấp, bên bờ sông trơ ra đầy chất thải, cùng những dòng nước thải đen ngòm. Gần đó, một cầu cảng bê tông kiên cố đang xây dựng dở dang, mép sông bị san lấp ngổn ngang. Theo anh M., trước khi xảy ra vụ “vỡ trại”, các “công xưởng” này hoạt động xả khói, mùi rất khó chịu.

Phía sau nhiều “công xưởng” xử lý chất thải là khu núi đá Cổ Ngựa đã bị khai thác nham nhở từ nhiều năm nay. Từ trên ngọn núi gần đó, cả một vạt núi cao, dài hàng trăm mét bị khoét lẹm vào trong. Dưới chân núi, ba chiếc máy nghiền nằm chỏng chơ. Kế bên là xưởng làm giấy, ba lò hóa dầu nấu cao su, một lò đốt rác thải da giày cùng nhà máy tái chế nhựa quy mô lớn.

Nằm cách khu “công xưởng” không xa, nhà anh N.V.H. (thôn Thủy Minh) thường xuyên phải hứng chịu mùi khói nồng nặc. Anh H. cho biết, người dân đã nhiều lần kiến nghị với xã, thậm chí kéo tới cổng TT gây áp lực, nhưng hoạt động đốt rác da giày, lốp cao su... vẫn liên tục diễn ra.

Khu núi đá Cổ Ngựa bị khai thác nham nhở trái phép

Đống rác da giày đốt cháy rừng rực trong khu công xưởng ở trung tâm cai nghiện bị chính quyền xã Gia Minh bắt quả tang

Chính quyền bó tay?

Theo UBND H.Thủy Nguyên, từ nhiều năm nay, TT Gia Minh đã khai thác đá trái phép tại khu vực núi đá nằm trong khuôn viên. Công ty xi măng Chinfon nhiều lần gửi văn bản “tố” TT Gia Minh nổ mìn khai thác đá và xây dựng xưởng hóa dầu đun nấu cao su phế thải trái phép tại khu vực mỏ đá Chín Đèn của Công ty xi măng Chinfon. UBND TP.Hải Phòng đã nhiều lần ra văn bản yêu cầu nhưng TT Gia Minh vẫn không dừng khai thác.

Tháng 3/2013, xã Gia Minh kiểm tra khu vực núi Cổ Ngựa phát hiện TT Gia Minh hoạt động khai thác đá trái phép. Tiếp đó, tháng 4/2013, H.Thủy Nguyên và Sở Tài nguyên - môi trường TP kiểm tra khu vực núi Cống Đất đã lập biên bản về việc khai thác đá trái phép của TT Gia Minh.

Các lò đốt rác thải da giày, lốp cao su, tái chế nhựa, sản xuất giấy tại đây được TT đưa HV vào làm việc. UBND H.Thủy Nguyên khẳng định nơi xử lý chất thải nguy hại này cũng trái phép. Tuy nhiên, cơ quan chức năng và chính quyền địa phương khó phát hiện, xử lý vì bị ngăn cản. “Chúng tôi đến đột xuất thì họ không cho vào, đành chịu. Còn báo trước thì họ dừng hoạt động, khó bắt quả tang” - một cán bộ xã Gia Minh cho biết.

Ngày 6/7/2013, lãnh đạo UBND cùng Công an xã Gia Minh phải dùng thuyền đi từ sông Thải vào mới bắt được quả tang TT đang đốt một lượng lớn, khoảng 300m3 rác thải da giày. Ngọn lửa bốc lên cao cả chục mét. Kế đó, còn hai đống rác thải da giày khoảng 2.000m3 chờ đốt đang bốc mùi hôi thối. Bị bắt quả tang nhưng một phó giám đốc TT khi ra hiện trường còn quát nạt lực lượng chức năng của xã: “Ai cho phép các anh vào?”.

Tháng 11/2013, UBND xã Gia Minh tiếp tục kiểm tra, phát hiện TT này vẫn tái phạm đốt khối lượng lớn rác thải da giày, đồng thời xả nước thải chưa xử lý ra sông. Mỗi khi bị lập biên bản, TT Gia Minh lại đưa lý do “tạo việc làm, cải thiện đời sống cho HV”. Xã đã nhiều lần báo cáo huyện, đề nghị cơ quan chức năng có biện pháp ngăn chặn hoạt động xử lý chất thải không phép này, nhưng tình hình vẫn không biến chuyển.

Tháng 1/2014, do khói bụi xả ra từ những “công xưởng” này bay vào khu dân cư, TT có cam kết không để xảy ra tình trạng ô nhiễm, nhưng sau đó tái phạm. Gần đây, giữa tháng 8/2014, lò đốt lốp cao su lại nhả khói ra khu dân cư, phía TT lại hứa hẹn dừng đốt chất thải rồi… vẫn vậy.

 Cát Bà