Định hình lại bản đồ hành chính cả nước: Bước đi chiến lược thúc đẩy phát triển

Quyết định lịch sử của đất nước

Sau sắp xếp, cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, gồm 6 thành phố trực thuộc trung ương và 28 tỉnh, trong đó có 23 tỉnh, thành phố mới được thành lập sau hợp nhất từ 2-3 địa phương.

Đây được xem là một dấu mốc lịch sử quan trọng, không chỉ điều chỉnh, tái cấu trúc không gian hành chính lãnh thổ, mà còn thúc đẩy công tác quản trị quốc gia và địa phương. Cùng với việc xem xét và thông qua Nghị quyết sửa đổi một số vấn đề trong Hiến pháp, sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương, theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, những quyết định này sẽ hội tụ sức mạnh của quá khứ, hiện tại và hướng đến tương lai tốt đẹp cho đất nước.

Quốc hội bấm nút thông qua nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 - Nguồn ảnh: Media Quốc hội

“Chưa bao giờ chúng ta chứng kiến một cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy hành chính với sự thống nhất, quyết tâm rất cao từ cả hệ thống chính trị và sự nỗ lực vượt bậc của các cấp ủy và chính quyền. Đặc biệt, cử tri cả nước đã thể hiện sự đồng thuận rất cao” - bà Phạm Thị Thanh Trà nói.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) đánh giá, đây là cơ hội để tái cấu trúc toàn diện mô hình phát triển vùng, phân bố lại dân cư, hạ tầng, nguồn lực đầu tư theo định hướng mới. Ông đơn cử, việc sắp xếp, sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và TPHCM sẽ tạo ra một không gian kinh tế mạnh, có thể so sánh với Thượng Hải. Nhập 3 tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận sẽ tạo một thực thể kinh tế hành chính lớn mạnh hơn với diện tích hơn 24.000km2, GDP trên 323.000 tỉ đồng, xếp thứ bảy cả nước…

Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (TPHCM) khẳng định, sự hợp nhất của 3 địa phương gồm: thủ phủ công nghiệp Bình Dương, trung tâm logistics kinh tế biển Bà Rịa - Vũng Tàu, trung tâm tài chính thương mại, dịch vụ và đặc biệt là trung tâm công nghệ của TPHCM sẽ tạo ra “tam giác vàng” của cả nước. TPHCM mới hiện đang đóng góp 1/4 GDP và 1/3 tổng thu ngân sách nhà nước. Ông tin tưởng, trong thời gian tới, thành phố sẽ tiếp tục đóng góp nhiều hơn nữa cho sự phát triển của đất nước.

Cũng theo ông Trần Hoàng Ngân, một “tứ giác động lực mới” sẽ được hình thành khi hợp nhất. Cụ thể, cảng trung chuyển quốc tế Cái Mép - Thị Vải kết hợp với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, cùng với việc hình thành khu thương mại tự do kết hợp với trung tâm tài chính quốc tế, thêm sân bay quốc tế Long Thành của Đồng Nai sẽ tạo ra động lực mới cho vùng Đông Nam Bộ.

Cần thể chế đủ rộng, linh hoạt cho các địa phương

Để quá trình sáp nhập thực sự thành công như mục tiêu đề ra, đại biểu Quốc hội Nguyễn Hữu Thông kiến nghị Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan sớm hoàn thiện thể chế pháp luật phù hợp với mô hình địa phương 2 cấp; có cơ chế tổ chức bộ máy đặc thù cho các tỉnh mới trong giai đoạn chuyển tiếp.

Bên cạnh đó, các đơn vị, địa phương cần sớm giải quyết chế độ chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động nghỉ việc theo quy định; có chính sách đào tạo lại, hỗ trợ đi lại, ổn định nơi làm việc và sinh hoạt cho cán bộ, công chức, người lao động phải di chuyển nơi làm việc…

Ông Thông đặc biệt lưu ý về việc ưu tiên kết nối hạ tầng giao thông, đặc biệt đối với những địa phương sau sắp xếp có diện tích lớn. Cụ thể như tại Lâm Đồng, sau khi sáp nhập, đây là tỉnh rộng nhất cả nước bao gồm cả vùng núi, trung du và duyên hải. Tuy nhiên, giao thông tại Bình Thuận, Lâm Đồng và Đắk Nông hiện vẫn còn thiếu và yếu bởi những tuyến đường bộ “già cỗi”. Đại biểu mong muốn tỉnh Lâm Đồng mới sẽ được quan tâm bố trí nguồn lực để thực hiện dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến quốc lộ, bổ sung quy hoạch đường cao tốc kết nối Đắk Nông, Lâm Đồng và Bình Thuận trước năm 2030…

Cùng quan điểm, đại biểu Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh, điều quan trọng để đạt được mục tiêu, trước hết là phải có một thể chế đủ rộng, linh hoạt, phù hợp với quy mô dân số, kinh tế, đặc điểm về an ninh, quốc phòng của từng địa phương. Thứ hai, phải đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương, theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Thứ ba, phải ưu tiên nguồn lực cho các địa phương đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội một cách đồng bộ, nhất là hạ tầng giao thông và hạ tầng số để phát huy được Chính phủ số trong quản lý, quản trị địa phương.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) lại quan tâm tới vấn đề xử lý trụ sở hành chính dôi dư. Theo báo cáo của Chính phủ, tổng số trụ sở công cấp tỉnh của 52 tỉnh, thành phố thực hiện sau sắp xếp là 38.182 trụ sở, trong đó dự kiến còn 4.226 trụ sở dôi dư. “Việc xử lý các trụ sở này cần sớm được quy định rõ ràng về thẩm quyền, phương án sử dụng, chuyển đổi công năng hoặc đấu giá để tránh gây lãng phí hoặc bỏ hoang” - nữ đại biểu nói.

Minh Quang