Đề nghị xem lại quy định Nhà nước thu hồi đất đã đạt thỏa thuận trên 75% diện tích

Đại biểu Hà Sỹ Đồng - Ảnh: QH

Chiều 1/12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Tại phiên thảo luận, đại biểu Hà Sỹ Đồng (tỉnh Quảng Trị) cùng nhiều đại biểu đề cập đến nhóm nội dung đang được quan tâm nhất: cơ chế thu hồi đất khi dự án đạt trên 75% diện tích và 75% số người sử dụng đất đồng thuận.

Theo ông Hà Sỹ Đồng, đây là điểm mở quan trọng, nhưng cũng nhạy cảm nhất, tác động trực tiếp đến quyền tài sản của công dân được Hiến pháp bảo hộ. Nếu quy định chưa chặt, nguy cơ khiếu kiện kéo dài, mất đồng thuận, thậm chí tạo điểm nóng xã hội là hoàn toàn có thể xảy ra.

Vì vậy, ông đề nghị cân nhắc kỹ: hoặc nâng tỉ lệ này lên 80 - 85% để tăng độ an toàn pháp lý và sức thuyết phục xã hội, hoặc chỉ áp dụng đối với các dự án trọng điểm quốc gia, dự án hạ tầng chiến lược, dự án đã bồi thường kéo dài nhiều năm không xong, chứ không áp dụng đại trà.

Theo ông, điều quan trọng không nằm riêng ở tỉ lệ, mà nằm ở cơ chế xác định giá bồi thường, cơ chế đối thoại, cơ chế tái định cư và cơ chế giám sát độc lập.

Từ đó, đại biểu đề nghị luật hóa rõ yêu cầu phải có hội đồng thương lượng độc lập, mời tổ chức định giá đất uy tín, công khai minh bạch toàn bộ hồ sơ, để người dân thấy chính sách không phải là ép buộc mà là cùng thỏa thuận trên nền công bằng.

“Một chính sách đất đai sẽ chỉ có giá trị khi người dân thấy mình được tôn trọng, quyền lợi của họ được bảo đảm trước khi Nhà nước thu lại đất cho mục tiêu phát triển”- ông nói.

Cùng mối quan tâm, đại biểu Trần Văn Tiến (tỉnh Phú Thọ) cho rằng, quy định này rất khó khả thi. Ông cũng đặt câu, tại sao lại lựa chọn con số 75% như dự thảo. Thực tế, trong các dự án thuộc diện thỏa thuận, hiện còn bao nhiêu dự án đáp ứng được cả hai tiêu chí này?

Bên cạnh đó, hiện tại trong chấp thuận chủ trương đầu tư không có quy định nào về thời gian phải hoàn thành hoặc hết thời gian phải hoàn thành việc thỏa thuận. Nếu thực hiện theo dự thảo Nghị quyết thì chấp thuận chủ trương đầu tư thuộc diện phải thỏa thuận bồi thường đều phải điều chỉnh lại.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng - Ảnh: QH

Phát biểu tiếp thu, giải trình nội dung này, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, cơ quan soạn thảo xác định đây là trường hợp đặc biệt, cần phải được cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng, thận trọng.

Tại dự thảo Nghị quyết đã giao cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân xem xét, quyết định thông qua việc có thu hồi với phần đất chưa thỏa thuận được đáp ứng 2 tiêu chí là thỏa thuận được trên 75% diện tích và trên 75% số lượng người sử dụng đất.

Dự thảo Nghị quyết đã đưa ra 2 phương án bồi thường gồm:

Phương án 1 là việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư đối với diện tích đất còn lại áp dụng như trường hợp nhà nước thu hồi đất.

Phương án 2 là trường hợp tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ theo phương án bồi thường, hỗ trợ tính trên 1 đơn vị diện tích thấp hơn trung bình giá đất đã thỏa thuận thì người có đất bị thu hồi sẽ được nhận thêm số tiền còn thiếu so với mức trung bình đó. Nhà đầu tư có trách nhiệm chi trả số tiền chênh lệch này cho người có đất bị thu hồi và được tính vào chi phí đầu tư của dự án.

Trên cơ sở ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra nghiên cứu lựa chọn phương án xem xét báo cáo với Quốc hội.

Như Diệp