Cùng con học tập: Đồng hành chứ không điều hành

Kỳ vọng thành áp lực

Ông Dương Hữu Đức - Hiệu trưởng Trường THCS Quang Trung - kể: ở trường, có một học sinh lớp Chín rất xuất sắc, được gia đình định hướng thi vào lớp Mười của một trường THPT tốp đầu thành phố. Nhưng một lần kiểm tra môn ngữ văn em chỉ được 6 điểm. Cô giáo bộ môn ý nhị quở trách học sinh, cô giáo chủ nhiệm báo cáo phụ huynh và nhờ cùng quản lý con cái trong chuyện học hành. Về nhà, không rõ phụ huynh với học sinh trao đổi thế nào mà thành ra học sinh vì yêu đương nên chểnh mảng học hành.

Đến gặp giáo viên tư vấn tâm lý học đường, học sinh òa khóc: “Con biết điểm con thấp, con cũng thất vọng và thấy có lỗi. Nhưng con đã tự tìm ra nguyên nhân và biết con phải làm gì để cải thiện. Con chỉ cần cô hay mẹ ôm con, lắng nghe con rồi con sẽ cố gắng phấn đấu”.

Bà Phạm Thị Vân Anh (thứ hai từ trái qua) - Phó tổng biên tập Báo Phụ nữ TPHCM - tặng hoa cho các khách mời. Ảnh: Nguyễn Quang

An ủi học sinh xong, giáo viên tư vấn nhẹ nhàng: “Vì sao cô giáo, cha mẹ lại la con mà không phải là người hàng xóm nào đó? Có phải vì họ thương con không? Vậy sao con không chọn thời điểm phù hợp để chia sẻ với họ như những gì con nói với cô?”. Như hiểu ra vấn đề, học sinh gật đầu. Vài hôm sau, em lại tìm đến giáo viên tư vấn để báo tin rằng em đã nói chuyện với cô, với cha mẹ về kế hoạch của mình, mọi người đều ủng hộ.

Bà Võ Thị Bạch Yến - Phó chủ tịch Hội LHPN TPHCM - cho hay, có nhiều phụ huynh yêu thương con nhưng thể hiện chưa phù hợp. Đặt nhiều kỳ vọng vào con, muốn tương lai của con tươi sáng bằng cách ép con học thật nhiều, từ học văn hóa tại trường, đến học thêm kiến thức và các môn kỹ năng, khiến con rất mệt mỏi. Cũng từ kỳ vọng nên cha mẹ so sánh con với bạn này, bạn kia, đẩy con đến áp lực.

Nhiều phụ huynh lại thương yêu con bằng cách cho con tiền, tạo điều kiện về vật chất, nhưng lại không định hướng con về học tập mà giao cho nhà trường. Vì vậy, họ không kịp thời phát hiện những vấn đề tâm lý, khó khăn trong học tập hoặc giao tiếp của con. “Phụ huynh đặt nặng kết quả, còn học sinh ngày nay lại muốn trải nghiệm, thể hiện, khẳng định bản thân thông qua quá trình nỗ lực. Do đó, nếu cha mẹ, con cái không đặt mình vào vị trí của nhau thì khoảng cách sẽ ngày càng xa” - bà Võ Thị Bạch Yến nhìn nhận.

Thầy Nguyễn Tuấn Anh - giáo viên Trường THPT Lương Thế Vinh - cho biết: học sinh ngày nay vốn chịu những áp lực đồng trang lứa, cộng thêm việc cha mẹ nào cũng muốn con là xuất sắc nhất, đã vô tình khiến các em thấy mình bị thua sút so với bạn bè. “Các em thấy mình nhỏ bé đến mức tự ti, cảm thấy mình vô dụng so với những gì người khác đang kỳ vọng. Việc nhiều học sinh tìm đến phòng tham vấn tâm lý học đường cho thấy các em đang có vấn đề cần được chia sẻ nhưng không nói ra được với gia đình và người khác” - thầy Nguyễn Tuấn Anh chia sẻ.

Lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành

Thầy Nguyễn Tuấn Anh cho rằng, hiện nay, nhiều cha mẹ vẫn đang điều hành hơn là đồng hành cùng con. Cha mẹ thường dùng quyền lực bắt những đứa trẻ nghe theo, điều này có thể sai phương pháp, trong khi học sinh ngày nay rất chịu chia sẻ nếu biết cách lắng nghe. Nghĩa là hãy lắng nghe con trong thiện chí, với thái độ của một người bạn để các em tin tưởng, chia sẻ nhiều hơn.

Các chuyên gia, khách mời chia sẻ phương pháp để đồng hành cùng con trong học tập hiệu quả - Ảnh: Nguyễn Quang

Chỉ có lắng nghe, thấu hiểu mới có yêu thương, có yêu thương thì cuộc đời mới hạnh phúc. “Các em đang chịu ảnh hưởng rất lớn từ thế giới ảo nhưng cha mẹ không nên cấm vì điều này không phù hợp xu thế chung. Chúng ta cần giải pháp thiết thực hơn. Hãy hướng dẫn con định nghĩa thế nào là thế giới thật, để các con ra ngoài, tiếp xúc, mở lòng, tham gia các hoạt động của nhà trường, xã hội” - thầy Nguyễn Tuấn Anh nói.

Bà Võ Thị Bạch Yến cho rằng, muốn con không áp lực, phải xây dựng cho con nội lực, bằng cách tạo điều kiện cho con trải nghiệm, làm những điều mình mong muốn, thành công hay thất bại cũng lấy đó làm bài học kinh nghiệm của mình. Nếu cha mẹ chỉ nói “con làm như thế sẽ thất bại” thì con sẽ không tin. Nhưng nếu con được trải nghiệm trên cơ sở có sự theo dõi, được định hướng thì con sẽ tự rút ra kinh nghiệm và nhớ lâu hơn. Đồng thời, cha mẹ phải tạo cho các con sự tự tin, biết mình muốn gì và không phải lệ thuộc vào cảm xúc người khác. Con phải thực hiện mong muốn bằng những hành động lành mạnh, chân chính và tự vươn lên.

Tiến sĩ Phạm Thị Thúy - chuyên viên tâm lý, giảng viên Học viện Chính trị khu vực II - nhấn mạnh: muốn con vượt qua áp lực, phụ huynh hãy xây dựng nội lực cho con. Có thể hiểu nội lực bao gồm: thể lực, trí lực và tâm lực. Thể lực là nền tảng về sức khỏe, trí lực là năng lực tư duy và tâm lực chính là sức mạnh tinh thần, sự tự tin, tự chủ, quyền tự quyết.

Nếu phụ huynh ở bên con mà không đồng hành, không làm bạn được với con thì mọi khó khăn của các con sẽ không giải quyết được. “Nội lực càng lớn thì stress sẽ càng nhỏ. Muốn gia tăng nội lực thì phải chăm sóc thể lực cho con, để trí lực được thỏa sức sáng tạo, tự do học những gì mình thích, đi theo mục tiêu của mình. Quan trọng nhất là nâng tầm tâm lực, cho con thử thách để có khả năng vươn lên, vượt khó, vượt qua thất bại”.

Tiến sĩ Phạm Thị Thúy nhắn nhủ các bậc phụ huynh: “Sức khỏe, nhất là sức khỏe tinh thần của học sinh là điều cần được quan tâm nhất. Phụ huynh hãy quan tâm, dành thời gian, yêu thương đúng cách và trao cho con cơ hội được sai, được nói. Từ đó, những đứa trẻ mới tự tin bước vào đời và hiểu được rằng: dù các con học như thế nào, sau này các con là ai, đóng góp được gì cho xã hội cũng đều đáng quý”.

Trang Thư