Chính sách thuế 100% với phim ảnh: 8 câu hỏi lớn khiến Hollywood mất ngủ

Phim nào sẽ bị đánh thuế?

Điều đầu tiên khiến giới làm phim lo lắng là câu hỏi: những bộ phim nào sẽ bị đánh thuế, và liệu chính sách này có được áp dụng hồi tố? Hàng loạt bom tấn Hollywood như Mission: Impossible - The Final Reckoning, Minecraft: The Movie, Avatar hay Avengers: Doomsday đều được quay chủ yếu ở Anh, New Zealand hoặc châu Âu để tận dụng ưu đãi chi phí và bối cảnh tự nhiên. Nếu sắc thuế 100% được tính ngược trở lại với những phim đã hoàn thành, các hãng phim có thể mất hàng trăm triệu USD doanh thu, trong đó Minecraft, bộ phim đã thu 875 triệu USD toàn cầu, là ví dụ điển hình cho mức tổn thất khổng lồ có thể xảy ra.

Minecraft: The Movie liệu có phải chịu tổn thất vì chính sách thuế mới?

Không dừng lại ở phim điện ảnh, tuyên bố của Tổng thống Trump còn làm dấy lên lo ngại về tác động đến loạt phim truyền hình, đặc biệt là với các nền tảng như Netflix, Amazon, Disney+ hay HBO Max – những đơn vị đang hoạt động dựa trên mô hình sản xuất toàn cầu. Liệu Squid Game, Money Heist hay The Crown có phải rút khỏi thị trường Mỹ? Nếu không, thuế sẽ được áp dụng ra sao, và ai sẽ là người định nghĩa rõ ràng thế nào là “phim sản xuất ở nước ngoài”?

Câu hỏi thứ ba được đặt ra là liệu thuế cao có khiến các bộ phim quay trở lại Mỹ hay không. Không thể phủ nhận rằng ngành sản xuất phim trong nước đã suy giảm. Theo FilmLA, số lượng quay phim tại Los Angeles đã giảm 22% trong quý đầu năm 2025 và thấp hơn gần 40% so với một thập niên trước. Nhưng nguyên nhân chính không chỉ là toàn cầu hóa, mà nằm ở chênh lệch chi phí: quay phim tại Mỹ đắt hơn tới 30-40% so với ở Anh, Úc hay Đông Âu. Nếu không có các chính sách hỗ trợ đi kèm, việc áp thuế có thể khiến các dự án sản xuất thắt lưng buộc bụng, giảm quy mô hoặc lệ thuộc vào trí tuệ nhân tạo, những yếu tố có thể đối mặt với rào cản pháp lý từ các nghiệp đoàn điện ảnh.

Điện ảnh Mỹ đang tự cô lập mình?

Một câu hỏi gai góc khác là liệu Mỹ có đang tự cô lập nền điện ảnh của mình. Khác với hàng hóa thông thường, Mỹ là quốc gia xuất siêu lớn trong lĩnh vực giải trí: năm 2023, phim Mỹ chiếm đến 71% doanh thu phòng vé tại châu Âu. Nếu các nước khác đáp trả bằng chính sách tương tự, phim Mỹ sẽ đội giá tại thị trường quốc tế, kéo theo đó là sự suy giảm doanh thu toàn cầu, một rủi ro lớn khi Hollywood vẫn đang hồi phục sau COVID-19.

Không chỉ phim Mỹ sản xuất ở nước ngoài, thị trường điện ảnh Mỹ còn có thể chịu tác động từ chiều ngược lại: các bộ phim nhập khẩu. Hiện nay, những nhà phát hành như Neon, Mubi hay Sony Pictures Classics vốn đã gặp khó khăn trong việc đưa phim Pháp, Đức, Nhật về Mỹ. Nếu thuế mới khiến chi phí nhập khẩu tăng gấp đôi, liệu họ có còn đủ khả năng duy trì hoạt động? Một nền điện ảnh không còn tiếp xúc với các kiệt tác quốc tế sẽ làm nghèo nàn đời sống văn hóa và học thuật, làm mờ dần khả năng đối thoại toàn cầu mà điện ảnh từng kiến tạo.

Trong một chuỗi sản xuất ngày càng phân mảnh và toàn cầu hóa, phần hậu kỳ, bao gồm dựng phim, làm kỹ xảo, âm thanh, vốn được thực hiện tại các quốc gia như Canada, Anh hay New Zealand. Nếu sắc thuế 100% áp dụng cả với những công đoạn này, các hãng kỹ xảo hàng đầu như Weta FX, Framestore hay Scanline VFX sẽ ra sao? Và nếu các công đoạn được chia nhỏ, liệu có ai đủ thẩm quyền để xác định rạch ròi đâu là "sản xuất ở nước ngoài"?

Hiệu ứng dây chuyền

Trong số những đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất có lẽ là phim độc lập. Phần lớn các bộ phim kinh phí trung bình hoặc thấp hiện nay chỉ có thể được thực hiện thông qua mô hình hợp tác quốc tế. Những tác phẩm như The Brutalist, ứng viên Oscar năm nay, chỉ có thể ra đời nhờ kết hợp quay tại Hungary với nguồn vốn đến từ Anh và Mỹ. Ngay cả dòng phim hành động có ngân sách khiêm tốn, do các ngôi sao như Gerard Butler hay Liam Neeson tham gia, cũng phụ thuộc nhiều vào ê-kíp giá rẻ tại Đông Âu. Một chính sách thuế bất ngờ có thể khiến những dự án dạng này lập tức bị hủy bỏ.

The Brutalist được quay tại Hungary với nguồn vốn đến từ Anh và Mỹ

Cuối cùng, vẫn còn hàng loạt thể loại phim chưa rõ số phận: hoạt hình, vốn thường thuê studio ngoài nước; phim tài liệu, với đội ngũ sản xuất linh hoạt; hay phim nghệ thuật không có thoại, thường được tài trợ từ nhiều nguồn quốc tế. Liệu những tác phẩm đó có bị xếp vào diện “phim sản xuất ở nước ngoài”? Và ai sẽ là người quyết định ranh giới đó?

Dù hiện tại mới chỉ là một phát ngôn trên mạng xã hội, lời tuyên bố của ông Trump đã tạo ra hiệu ứng dây chuyền trong toàn ngành. Trong bối cảnh điện ảnh toàn cầu ngày càng gắn bó mật thiết với chuỗi sản xuất liên quốc gia, chỉ một chính sách thuế đơn phương từ Mỹ cũng đủ để định hình lại bản đồ sản xuất phim trong nhiều năm tới, không chỉ với Hollywood, mà với cả thế giới.

Tuấn Huy (theo The Hollywood Reporter)