Chi cho giáo dục đại học cần đạt ít nhất 3% tổng chi ngân sách nhà nước

Hội thảo diễn ra tại Đại học Quốc gia TPHCM do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Đảng ủy Bộ GD-ĐT, Đại học Quốc gia TPHCM phối hợp tổ chức nhằm thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - chia sẻ, trọng tâm của Nghị quyết là hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục đại học, tạo đột phá phát triển nhân lực trình độ cao và nhân tài, dẫn dắt nghiên cứu, đổi mới sáng tạo.

Ông đưa ra 5 vấn đề cần thực hiện để triển khai hiệu quả Nghị quyết 71: Thứ nhất, tiếp tục nghiên cứu, quán triệt, tuyên truyền để Nghị quyết đi sâu vào nhận thức của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, tạo chuyển biến mạnh mẽ về tư duy, ý chí, quyết tâm hành động từ Trung ương đến địa phương và các cơ sở giáo dục đại học.

Thứ hai, tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, nhất là cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, khung chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo đại học. Trong đó, chi cho giáo dục đại học đạt ít nhất 3% tổng chi ngân sách nhà nước. Thúc đẩy phát triển các cơ sở giáo dục đại học theo mô hình đại học nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, công nghệ thế hệ mới, bền vững.

Triển khai hiệu quả cơ chế hợp tác nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp trong đầu tư, phát triển giáo dục đại học.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - phát biểu tại hội thảo - Ảnh: T.T

Thứ ba, đổi mới mạnh mẽ chương trình đào tạo theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế.

Thứ tư, phát triển đội ngũ giảng viên, nghiên cứu viên, chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ quản lý giáo dục bảo đảm đủ năng lực, phẩm chất, uy tín, đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục đại học.

Thứ năm, đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo đại học, nhất là các lĩnh vực trọng điểm, công nghệ mới nổi.

Tại hội thảo, báo cáo của bà Trần Ánh Nguyệt - chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam - cho thấy, các ngành sản xuất và dịch vụ công nghệ cao hiện đòi hỏi từ 28%-90% nhân lực có trình độ đại học trở lên. Trong khi đó, Việt Nam đang thiếu hụt nghiêm trọng nhân tài trong 11 lĩnh vực công nghệ chiến lược.

Thực tế, hơn 60% nhân tài Việt Nam được đào tạo trong các ngành này đang làm việc ở nước ngoài, cho thấy thách thức lớn về cơ chế đãi ngộ và môi trường làm việc.

Bà đề xuất Việt Nam cần xây dựng chính sách tài chính đột phá để thu hút và giữ chân giảng viên, nhà khoa học xuất sắc; cần áp dụng cơ chế lương, phụ cấp và đầu tư cơ sở vật chất tiệm cận chuẩn quốc tế để tạo điều kiện cho nghiên cứu, công bố quốc tế và đổi mới sáng tạo; tài trợ vị trí “giáo sư thực hành”, mời chuyên gia từ doanh nghiệp tham gia giảng dạy.

Thống kê của Ngân hàng Thế giới về nhân lực công nghệ Việt Nam

Chuyên gia Ngân hàng thế giới khuyến nghị cần đầu tư 2,75 tỉ USD giai đoạn 2025-2030 cho hạ tầng nghiên cứu 3 ngành công nghệ chiến lược gồm bán dẫn, trí tuệ nhân tạo - robot, công nghệ sinh học, thông qua mô hình hợp tác công - tư. Muốn hiện thực hóa Nghị quyết 71, Việt Nam cần coi đầu tư tài chính cho giáo dục đại học và nghiên cứu là đầu tư phát triển, thay vì chi thường xuyên - một điều kiện tiên quyết để nâng tầm các đại học thành trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia.

Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Mai - Phó giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM - cho rằng, Nghị quyết 71 đã truyền tải thông điệp mạnh mẽ và rõ ràng rằng đột phá phát triển giáo dục đại học là cốt lõi để phát triển nguồn nhân lực trình độ cao, dẫn dắt nghiên cứu, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Đại học Quốc gia TPHCM nhận thức sâu sắc về vai trò và sứ mệnh tiên phong và chiến lược phát triển giai đoạn 2021-2030 luôn gắn kết với những chỉ đạo về mục tiêu chiến lược mà Đảng và Nhà nước đề ra. Trong đó, Nghị quyết 71 không chỉ là kim chỉ nam mà còn nền tảng để tạo xung lực mạnh mẽ giúp đơn vị tăng tốc, hướng tới mục tiêu lọt tốp 100 đại học hàng đầu châu Á vào năm 2030.

Nguyễn Loan