Bảo toàn tính mạng người dân
Gương mặt phờ phạc sau hơn nửa tháng cùng người dân chống lũ, ông Đào Công Thịnh - Phó chủ tịch UBND xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An - nói, việc chăm lo cho dân sau lũ vẫn tiếp tục bởi bản làng bị thiên tai làm xác xơ, nhiều người vẫn đang chịu cảnh “màn trời chiếu đất”.
 |
Cán bộ xã Mỹ Lý cùng các lực lượng vũ trang băng rừng vào các bản bị lũ cô lập thăm hỏi người dân - Ảnh: Khánh Trung |
Trước và sau đợt mưa lũ này, lực lượng tại chỗ đã phát huy rất tốt sức mạnh, tinh thần và vai trò của mình. Nhờ vậy, dù chịu thiệt hại nặng nề về kinh tế, nhưng ở xã Mỹ Lý, không xảy ra trường hợp thương vong hay mất tích nào. Sau cuộc họp khẩn chiều 22/7, các tổ công tác do lãnh đạo UBND xã làm tổ trưởng đã tức tốc đến các bản để chỉ đạo việc sơ tán, hỗ trợ dân di dời tài sản. Không may, đến khuya 22/7, những nỗ lực di dời tài sản lên cao trước đó đều thành công cốc khi nước lũ trên sông Nậm Nơn dâng cao gần 15m, ngoài sức tưởng tượng của mọi người.
Nhận thấy nước lũ lên nhanh và bất thường, ông Đào Công Thịnh chỉ đạo tổ công tác kêu gọi dân bỏ lại tài sản, sơ tán lên trụ sở UBND xã lánh nạn. Lúc đó, xã Mỹ Lý bị nước lũ chia cắt hoàn toàn với bên ngoài, các tổ công tác đi chỉ đạo ứng phó mưa lũ cũng mất kết nối với nhau do mất điện, mất sóng điện thoại và internet. Lúc này, những người đứng đầu tổ công tác phải chủ động, linh hoạt ứng phó và xử lý các tình huống tùy vào thực tế.
“Lũ lên rất nhanh. Nếu cán bộ xã không chủ động và kiên quyết di dời người dân thì không biết hậu quả sẽ thế nào. Cả đêm đó, hầu như không ai chợp mắt. Chúng tôi ở bên cạnh trấn an bà con, tránh trường hợp tiếc của mà bất chấp nguy hiểm trở về nhà lấy tài sản” - ông Đào Công Thịnh kể.
Ngồi thẫn thờ trên đống đổ nát từng là nhà của gia đình 5 người, bà Lô Thị Xuân - 58 tuổi, ở bản Xiềng Tắm, xã Mỹ Lý - cho biết, chưa bao giờ bà chứng kiến trận lũ kinh hoàng như năm nay: “Chỉ cần lưỡng lự thêm chút nữa, có thể gia đình tôi đã không còn cơ hội sống sót”. Trước khi lũ dữ ập về, bà có vay ngân hàng hơn 200 triệu đồng để mua máy xay xát lúa và mở cửa hàng tạp hóa. Bởi vậy, khi nước lũ tràn vào nhà, dân bản chấp nhận “bỏ của chạy lấy người”, nhưng riêng bà vẫn đánh liều ở lại giữ tài sản. May là cán bộ xã đã đến tận nhà, yêu cầu bà di tản lên cao. Bà đành đưa cha và 2 con đi tránh lũ. Khi gia đình bà vừa tới trụ sở UBND xã thì nhà bà đã bị ngập tới nóc, sau đó bị cuốn trôi hoàn toàn.
Mức độ khủng khiếp của đợt lũ đêm 22/7 ở phía tây tỉnh Nghệ An sau cơn bão số 3 được thể hiện rõ qua lưu lượng nước đổ về hồ thủy điện Bản Vẽ 12.800m³/s, vượt công suất thiết kế của hồ (10.500m³/s). Tuy nhiên, nhờ vận dụng triệt để phương châm “4 tại chỗ”, chính quyền cấp xã đã giảm đến mức thấp nhất thiệt hại về người.
Ông Lô Đình Thụ - Chủ tịch UBND xã Mường Xén - cho biết, chính quyền địa phương 2 cấp đã phát huy rõ tính chủ động, nhanh nhạy trong chỉ đạo, điều hành trong đợt lũ vừa qua. Nếu như trước đây, mỗi khi xảy ra mưa lũ, UBND xã phải báo cáo lên UBND huyện rồi chờ ý kiến chỉ đạo thì nay, UBND xã nhận chỉ đạo trực tiếp từ UBND tỉnh rồi chủ động đánh giá tình hình thực tế, quyết định phương án ứng phó phù hợp, kịp thời.
Không để người dân đói, rét sau lũ
Lũ dữ đi qua không chỉ để lại những bản làng xác xơ mà còn khiến hàng ngàn người dân đối mặt với đói, rét do bản làng bị nước lũ cô lập hoàn toàn với bên ngoài, đường bị cắt đứt, không có điện, internet và sóng điện thoại.
 |
Bộ đội biên phòng cùng cán bộ chính quyền địa phương gùi thực phẩm vào các bản bị nước lũ cô lập ở tỉnh Nghệ An - Ảnh: Khánh Trung |
Là một trong 6 cán bộ xã băng rừng suốt 24 giờ để vào bản Cha Nga tiếp tế lương thực cho người dân, ông Đào Công Thịnh cho biết, do việc đi lại quá nguy hiểm nên đoàn chỉ mang theo được một ít lương thực và thuốc men cho người dân. Dù vậy, sự có mặt của đoàn đã khiến người dân rất xúc động. Sau chuyến khảo sát, UBND xã Mỹ Lý quyết định vận chuyển hàng cứu trợ đến bản Cha Nga qua 3 chặng đường sông, sau đó đi bộ men theo mép núi.
Sau đêm trắng giúp dân chạy lũ, 6 cán bộ UBND xã Mỹ Lý mới hay tin nhà mình cũng bị nước lũ cuốn trôi. Nhưng khi biết tin người thân đều an toàn, 6 cán bộ đã quyết định ở lại hiện trường để giúp dân vượt qua thiên tai. Sau khi đưa cha mẹ già cùng vợ và 2 con đến ở nhờ nhà hàng xóm, anh Vi Bún My - chuyên viên Ban Xây dựng Đảng xã Mỹ Lý - tâm sự, dù không còn nhà để về nhưng anh cũng yên tâm vì được hàng xóm cưu mang. Được vợ con ủng hộ, anh Vi Bún My đã tiếp tục cùng các đoàn công tác của xã đưa hàng cứu trợ vào các bản bị cô lập. “Mình là đảng viên thì phải làm gương, lo cho dân trước. Khi nào mọi thứ tạm ổn, mình mới tính chuyện dựng lại nhà cửa của mình” - anh nói.
Những ngày cuối tháng Bảy, ông Mạc Văn Nguyên - Bí thư Đảng ủy xã Nhôn Mai, tỉnh Nghệ An - luôn túc trực ở bản Xiềng Tắm, xã Mỹ Lý để tiếp nhận hàng cứu trợ, phân phát cho người dân. Sau lũ, xã Nhôn Mai bị cô lập hoàn toàn hơn 1 tuần do con đường duy nhất bị cuốn trôi, mất điện, mất sóng điện thoại và internet. Ngày 26/7, nhận thấy lương thực dự trữ của bà con dân bản dần cạn kiệt, ông cùng một số cán bộ chuẩn bị cơm nắm, cá khô, liều mình băng rừng, ngược sông Nậm Nơn lên xã Mỹ Lý lập chốt nhận hàng cứu trợ. “Sau lũ, toàn bộ hoạt động của xã bị tê liệt, lương thực dự trữ sắp cạn kiệt. Nếu không chủ động tìm cách ứng phó thì dân sẽ không có gì để ăn” - ông Mạc Văn Nguyên nói.
Giữa dòng nước đục ngầu cuộn chảy, những con thuyền nhỏ chở đầy ắp nhu yếu phẩm lần lượt xuôi theo dòng Nậm Nơn về xã Nhôn Mai để phát cho người dân ở 21 bản. Ông Mạc Văn Nguyên cho hay: “Nước sông chảy xiết nên rất nguy hiểm. Nhưng đi thuyền là cách duy nhất để đưa hàng cứu trợ về tiếp tế cho người dân”. Sự vào cuộc kịp thời và trách nhiệm của các lực lượng tại chỗ không chỉ giúp dân không bị đói, rét sau lũ mà còn là nguồn động viên tinh thần rất lớn để giúp dân vượt qua hoạn nạn.
Trận lũ lớn nhất nhưng không gây thiệt hại về người Sau cuộc họp khẩn kéo dài 10 phút đêm 22/7, Đảng ủy, UBND xã Tương Dương, tỉnh Nghệ An đã chia cán bộ thành nhiều tổ, tức tốc đến các bản làng sơ tán hơn 2.200 hộ dân ra khỏi vùng nguy hiểm trước lúc nước lũ ào về. Sống ngay dưới vùng hạ lưu của thủy điện Bản Vẽ và dưới dòng chảy của sông Nậm Nơn, người dân xã Tương Dương đã quá quen với cảnh chạy lũ, nhưng đây là đợt lũ khủng khiếp nhất từ trước đến nay. Nước lũ tràn lên tầng 2 của nhà dân, có nơi vượt 4m so với đỉnh lũ năm 2018, gây thiệt hại nặng nề về kinh tế nhưng tính mạng người dân đã được bảo vệ an toàn tuyệt đối. |
Sự chủ động là nét mới của chính quyền cấp xã Đợt mưa lũ này như một phép thử đối với chính quyền địa phương 2 cấp. Nước lũ lên quá nhanh và cao chưa từng thấy trong đêm 22/7 khiến mọi kế hoạch phòng, chống lũ trước đó gần như bị phá sản. Cán bộ xã Tam Quang đã vào từng bản, từng ngõ, từng nhà kêu gọi người dân sơ tán khẩn cấp. Đảng ủy, UBND xã huy động mọi phương tiện đường thủy vào từng ngõ sơ tán người già, trẻ em, người bệnh đến nơi an toàn trước khi nước lũ dâng cao, nhấn chìm những mái nhà. Sự chủ động, quyết đoán trong ứng phó khẩn cấp với thiên tai của cán bộ xã đã giúp đảm bảo an toàn tính mạng người dân. Theo tôi, sự chủ động trong công tác quản lý là nét mới của chính quyền địa phương 2 cấp. Khi triển khai mô hình 2 cấp, thẩm quyền về lãnh đạo, chỉ đạo được giao cho cấp xã rất lớn nên cấp xã có quyền tự quyết cao hơn. Bà Kha Thị Hiên - Phó chủ tịch UBND xã Tam Quang, tỉnh Nghệ An |
Phan Ngọc