PNO - Cuối năm 2024, một ca khúc đình đám ra đời do dùng AI để mô phỏng giọng nghệ sĩ. Từ đây tranh luận nổ ra: AI đang mở ra kỷ nguyên sáng tạo mới hay đẩy âm nhạc vào khủng hoảng bản quyền và giá trị nghệ thuật?
Cuối năm 2024, mạng xã hội toàn cầu chấn động khi ca khúc Heart on My Sleeve bất ngờ lên sóng và được tin rằng là màn kết hợp của Drake và The Weeknd. Chỉ vài giờ, bài hát lan khắp TikTok, Spotify. Fan hò reo, tưởng chừng như một album bất ngờ sắp ra đời.
Nhưng sự thật được hé lộ, đó không phải tác phẩm của hai ngôi sao. Ca khúc được tạo bởi một người dùng TikTok tên Ghostwriter977. Người này đã dùng AI để mô phỏng giọng hai nghệ sĩ. Khi Universal Music yêu cầu gỡ bài hát, tranh luận nổ ra: AI đang mở ra kỷ nguyên sáng tạo mới hay đẩy âm nhạc vào khủng hoảng bản quyền và giá trị nghệ thuật?
Câu chuyện đó không xa lạ với Việt Nam. Những clip giả giọng ca sĩ bằng AI xuất hiện khắp nơi trên mạng xã hội, từ giọng Đen Vâu đến Mỹ Tâm, khiến một bộ phận người nghe thích thú nhưng giới sáng tạo lo ngại giọng hát vốn được xem là linh hồn của nghệ sĩ, liệu có còn là tài sản riêng?
 |
AI đã có thể tạo beat lo-fi trong vài giây, viết giai điệu theo phong cách Trịnh Công Sơn hoặc Sơn Tùng, thậm chí gợi ý lời ca bằng thơ lục bát. Không ít nghệ sĩ âm nhạc trẻ tại Việt Nam thử dùng AI để giải quyết khi bí ý tưởng, phối nền, hoặc demo ca khúc. Với họ, AI là bạn đồng sáng tạo chứ không phải đối thủ.
Nhưng mặt khác, câu hỏi lớn đặt ra. Âm nhạc có còn là tiếng nói của trái tim người nghệ sĩ? Khi người hát không có cảm xúc, không biết buồn mà cũng chẳng biết vui? Nhiều nhà sản xuất lo ngại nếu chạy theo sự tiện lợi, âm nhạc Việt dễ rơi vào hệ luỵ âm nhạc công nghiệp. Các sáng tác viết ra giống nhau, mượt nhưng vô cảm, thiếu trải nghiệm, thiếu “nỗi đau làm nên giai điệu”.
Về mặt đạo đức, câu hỏi là Ai sở hữu bài hát do AI tạo ra? Cùng với đó là một loạt câu hỏi pháp lý và đạo đức nảy sinh: Bản quyền thuộc về ai? người gõ lệnh hay AI? Nếu AI mô phỏng chất giọng một nghệ sĩ mà chưa xin phép thì vậy có phải xâm phạm? Việc giả giọng, remix giọng bằng AI để lừa công chúng nếu phát sinh sẽ bị xử lý ra sao?
Tại Việt Nam, luật chưa theo kịp tốc độ công nghệ. Nghệ sĩ trẻ háo hức, nghệ sĩ gạo cội dè chừng, còn công chúng lại đang đứng giữa sự tiện lợi công nghệ và nỗi lo về đạo nhạc, đánh mất bản sắc.
Ca sĩ Grimes từng tuyên bố mở giọng hát cho AI dùng. Đổi lại cô chia phần doanh thu. Với cô, sự sáng tạo là không ranh giới mà phải là cuộc trò chuyện giữa những thế hệ nghệ sĩ.
Nếu một ngày nào đó, ca sĩ Việt cũng mở dữ liệu giọng hát, chia sẻ với cộng đồng sáng tác AI. Khi đó khán giả còn thực sự nhận ra đâu là cảm xúc thật, đâu là “tình yêu được lập trình”?
Nhưng suy cho cùng, AI không tốt, không xấu. Nó chỉ là công cụ. Nhưng quan trọng là khi sử dụng công cụ đó, chúng ta dùng AI để mở biên sáng tạo cho cá nhân hay để rút ngắn con đường sáng tác, không cần quan tâm cảm xúc?
Âm nhạc Việt đã đi qua nhiều giai đoạn, từ đĩa than, băng cassette, CD đến streaming và giờ là AI. Nhưng lịch sử cho thấy công nghệ có thể thay đổi cách làm nhạc, nhưng không thể thay thế con người sáng tạo ra nhịp điệu của chính đời mình. Tương lai âm nhạc, có thể, sẽ là nơi con người và AI đứng chung sân khấu. Nhưng trái tim và sự rung động vẫn cần được giữ bằng bản lĩnh của người nghệ sĩ.
Nguyễn Minh Hải
(*) Bài viết tham gia diễn đàn xin gửi về: diendanamnhacAI@baophunu.org.vn
| Chia sẻ bài viết: |
Chiều 21/12, Y-Concert - show diễn quy tụ hơn 50 nghệ sĩ đến từ “Anh trai vượt ngàn chông gai”, “Chị đẹp đạp gió rẽ sóng” diễn ra tại Hưng Yên.
Trong đêm chung kết diễn ra tại TPHCM tối 20/12, người đẹp Yolina Lindquist đăng quang Miss Cosmo 2025 - Hoa hậu Hoàn vũ Quốc tế 2025.
"Avatar 3: Lửa và tro tàn" dài hơn 3 tiếng vẫn khiến người xem muốn xem thêm vì vài nhân vật còn nhiều tiềm năng khai thác, trong đó có phản diện.
Hòa Minzy đăng tải lời cam kết sẽ “giữ gìn hình ảnh thật tốt” trên trang cá nhân, ngay sau khi được vinh danh Đại sứ Quảng cáo truyền cảm hứng.
Hozo City Tết Fest 2025 chuẩn bị khởi động, mang đến không gian âm nhạc - ẩm thực sôi nổi, hứa hẹn đem lại nhiều cảm xúc hấp dẫn cho công chúng.
Đạo diễn - diễn viên Thu Trang cho biết cô gặp áp lực về doanh thu khi làm phim Ai thương ai mến nhưng tự cho đó là áp lực tích cực.
BTS sắp tái xuất giữa làn sóng phản ứng từ người hâm mộ, khi những tranh cãi liên tiếp đang đặt nhóm trước thử thách lớn nhất kể từ khi ra mắt.
"K-pop Demon Hunters" buộc Oscar 2025 phải đối diện một lựa chọn hiếm hoi: giữ tiền lệ hay chấp nhận một hiện tượng văn hóa đại chúng.
Phim Hoàng tử quỷ giới thiệu đến công chúng một gương mặt mới cho dòng phim cổ trang.
Anh vừa giới thiệu MV mới mang tên ‘Rồi sẽ qua’ vào tối 18/12 với mong muốn đóng góp thiết thực cho bà con vùng chịu ảnh hưởng thiên tai, lũ lụt.
Trong số 5 dự án thắng giải Dự án phim ngắn CJ mùa 6- 2025, có những tác phẩm dán nhãn 16+, 18+ vì yếu tố đồng tính, tình dục táo bạo
Phim "Tài" do Mỹ Tâm sản xuất, Mai Tài Phến đạo diễn vừa tung những hình ảnh đầu tiên. Có 2 diễn viên giấu mặt nhưng không khó nhận ra danh tính.
Thành công của 'Mục hạ vô nhân' đã giúp nam ca sĩ có mặt trong một loạt đề cử giải thưởng của năm nay.
Sau vai Hải trong phim "Mưa đỏ", ca sĩ-nhạc sĩ Nguyễn Hùng trở lại màn ảnh rộng với phim mới và có tạo hình nhân vật độc đáo: một "con cáo".
Phòng vé Hollywood năm 2025 đã tìm một cái tên đứng đầu.
Lần đầu tiên, không gian kiến trúc biểu tượng của TPHCM trở thành sân khấu cho trình diễn 3D mapping và âm nhạc mừng Giáng sinh.
Ngày 17/12, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Cần Thơ cho biết, giải Marathon quốc tế Di sản Cần Thơ 2025 sẽ diễn ra vào ngày 21/12/2025...
Mỹ Tâm giữ vài trò nhà sản xuất phim ‘Tài’, dự kiến ra mắt vào mùa xuân năm 2026. Phim do Mai Tài Phến đạo diễn.
