Xin hãy bớt làm khổ thí sinh

Ảnh minh họa

Kỳ tuyển sinh năm 2025 vừa xong, các tân sinh viên vừa xong tuần sinh hoạt đầu khóa thì ngày 18/9, Bộ GD-ĐT lại lấy ý kiến xem năm 2026 bỏ hay tiếp tục cho xét tuyển học bạ. Điều này thật đường đột bởi chính bộ này nhiều lần bác kiến nghị bỏ xét tuyển bằng học bạ do các trường được tự chủ tuyển sinh theo Luật Giáo dục đại học.

Gần đây, một số trường bắt đầu thông báo kế hoạch tuyển sinh năm 2026, trong đó loại bỏ việc xét học bạ khiến thí sinh ngạc nhiên. Nhiều thí sinh đã nỗ lực từ khi vào lớp Mười để có thể dùng điểm học bạ làm cơ sở xét tuyển vào trường đại học mà mình mơ ước. Nếu có thay đổi, thí sinh nên được biết trước ít nhất là 2-3 năm và tính từ năm 2016, khoảng 30 - 40% tổng số thí sinh trúng tuyển bằng phương thức tuyển sinh này. Vậy, điều gì khiến Bộ GD-ĐT và một số trường dao động?

Vài năm gần đây, điểm chuẩn học bạ ở các đợt xét tuyển sớm cao chót vót, có ngành 30/30. Nhiều trường tranh thủ tuyển nhóm này để lấp đầy chỉ tiêu khiến điểm chuẩn các phương thức khác lên cao. Học bạ THPT đánh giá cả quá trình rèn luyện phẩm chất và năng lực của học sinh nhưng rõ ràng đã xảy ra tình trạng “lạm phát điểm”, tỉ lệ học sinh giỏi ở nhiều tỉnh, thành lên tới 40 - 60%.

Dư luận lo ngại điểm số học bạ có thể bị đẩy lên do áp lực thành tích hoặc tiêu chí chấm điểm không đồng bộ giữa các trường, dẫn đến sự không công bằng và không chính xác trong tuyển sinh.

Năm nay, nhiều sự cố kỹ thuật xảy ra trong hoạt động tuyển sinh do 17 phương thức cùng được xét trên cùng một hệ thống. Cùng với lứa học sinh học trọn vẹn 12 năm theo chương trình mới, đây cũng là năm đầu tiên áp dụng quy chế tuyển sinh mới. Bộ GD-ĐT xây dựng khung quy đổi điểm sàn và điểm chuẩn giữa các phương thức theo phương pháp bách phân vị, qua nhiều bước.

Bộ đã đưa ra 3 loại khung quy đổi điểm tương đương để các trường thực hiện nhằm tạo sự công bằng giữa các phương thức, nhưng thực tế lại gây nhiều xáo trộn. Nhiều thí sinh từ đậu thành rớt, rớt thành đậu. Các trường chóng mặt, thí sinh và phụ huynh bất an.

Có phải vì muốn giảm sự phức tạp trong giai đoạn xét tuyển chung mà Bộ GD-ĐT băn khoăn giữa bỏ hay giữ việc xét học bạ? Theo các chuyên gia giáo dục, kỳ thi tốt nghiệp THPT là thước đo khách quan bởi học sinh cả nước thi chung một đề. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng, bài thi dù ra đề hay đến đâu cũng không thể phản ánh được nỗ lực học tập trong nhiều năm của học sinh.

Một số trường đại học cũng đưa ra dữ liệu cho thấy, nhóm sinh viên được xét học bạ có kết quả học tương đương sinh viên được xét bằng điểm thi tốt nghiệp THPT. Bởi vậy, sẽ rất hợp lý nếu trước khi thay đổi, Bộ GD-ĐT có khảo sát, nghiên cứu, đánh giá. Đồng thời, nếu có thay đổi, cần thông tin đến những người liên quan trước ít nhất 1 năm học và tốt nhất vẫn là 3 năm để học sinh từ lớp Mười có kế hoạch học tập phù hợp; các trường đại học cũng cần chủ động trong kế hoạch tuyển sinh.

Vì sự tồn vong của mình, các trường chắc chắn sẽ chọn ra được phương thức tuyển sinh tốt nhất nhưng vẫn hợp lệ, hợp pháp. Nhiều trường đang dùng phương thức xét tuyển tổng hợp gồm cả điểm thi đánh giá năng lực, điểm thi tốt nghiệp THPT và điểm học bạ, dù tỉ trọng học bạ chiếm phần ít hơn. Học sinh không phải dồn hết sức vào một kỳ thi nặng áp lực.

Sự can thiệp quá sâu vào tuyển sinh của các trường mà không căn cứ trên kết quả nghiên cứu, kiểm chứng chỉ làm rối hệ thống và người thiệt thòi đầu tiên chính là thí sinh.

Quế Minh