Thước đo nào cho bản lĩnh và sự thành đạt?

Hình ảnh ghi lại vụ việc đang khiến dư luận bức xúc trong mấy ngày qua - Ảnh cắt từ clip

Bản lĩnh và sự thành đạt không nằm ở sức mạnh cơ bắp hay tiền bạc

Theo dõi nhũng gì đang diễn ra trên một số kênh truyền thông điện tử và mạng xã hội, không khó để nhận ra rằng một bộ phận cộng đồng đang quan niệm bản lĩnh của một cá nhân là sự áp đảo, là khả năng ra lệnh và buộc người khác phục tùng. Nhưng trong văn hóa Việt Nam, người có bản lĩnh không phải là kẻ cậy đông, cậy quyền để thị uy, mà là người biết giữ mình, biết kiềm chế trong cơn nóng giận. Bản lĩnh đích thực của mỗi người được thể hiện qua khả năng kiềm chế, qua cách ứng xử khôn ngoan và giải quyết vấn đề bằng lý trí. Ông cha ta từng dạy: “giận quá mất khôn”, sức mạnh cơ bắp hay quyền lực tiền bạc chỉ có giá trị nhất thời. Thứ khiến người khác thật sự nể phục chính là khả năng kiểm soát cái tôi, hành xử văn minh trong mọi tình huống.

Một người tự cho mình quyền “phất tay” để người khác thực hiện hành vi xử bạo lực về bản chất, không phải mạnh mẽ mà là yếu đuối. Đó là sự bất lực được che đậy bằng vị thế và quyền lự, đồng thời phơi bày lối ứng xử thiếu văn hóa và hành vi vi phạm pháp luật.

Trong xã hội hiện đại, thước đo của sự thành đạt không còn dừng lại ở chức vụ hay tài sản. Thành đạt phải gắn liền với uy tín, sự tôn trọng của cộng đồng và những giá trị tích cực để lại cho người khác.

Một người giàu có nhưng hành xử thiếu chuẩn mực, coi thường nhân phẩm, sức khoẻ của người khác, thì dù người đó có sở hữu khối tài sản lớn vẫn khó có thể gọi là thành đạt. Ngược lại, những người thành đạt thật sự thường là những người điềm tĩnh, biết hóa giải mâu thuẫn trong hòa bình, và truyền cảm hứng bằng nhân cách chứ không phải nỗi sợ.

Bài học về văn hoá ứng xử cho người trẻ

Một xã hội văn minh, một trong những thước đo quan trọng của văn minh nằm ở văn hóa ứng xử, cách mỗi người tôn trọng người khác, biết lắng nghe, biết kiềm chế và đặt con người làm trung tâm.

Trong kỷ nguyên số, văn hóa ứng xử càng phải trở thành nền tảng. Một lời nói thiếu chuẩn mực, một hành động nóng nảy có thể lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội, để lại hệ quả nặng nề không chỉ cho cá nhân mà cả nhiều người có liên quan hoặc đứng sau họ. Ngược lại, cách hành xử văn minh, biết xin lỗi, biết chịu trách nhiệm sẽ tạo dựng uy tín và niềm tin bền vững.

Sự việc này gợi ra nhiều suy ngẫm. Với người trẻ, nó nhắc nhở rằng học cách làm người văn minh quan trọng hơn nhiều so với việc chỉ học cách kiếm tiền. Văn hoá ứng xử chính là hành trang mềm giúp họ đi xa, bền và được tôn trọng.

Với xã hội, nó đặt câu hỏi: có phải chúng ta có đang quá dễ dãi khi tung hô sự giàu có mà bỏ quên những chuẩn mực đạo đức cơ bản? Một xã hội văn minh không thể chỉ vỗ tay trước quyền lực hay tiền bạc, mà phải biết đề cao nhân cách, sự tử tế và thái độ văn hóa của mỗi cá nhân.

Bản lĩnh thật sự không nằm ở cái “phất tay” để người khác phục tùng, mà ở khả năng kiểm soát cái tôi, hành xử đàng hoàng trong mọi tình huống. Và thành đạt không phải là khiến nhiều người sợ hãi, mà là khiến nhiều người nể trọng và tin tưởng. Đó cũng là nền tảng để xây dựng một xã hội hiện đại, văn minh, nơi con người được đánh giá bằng giá trị văn hóa ứng xử chứ không phải cơ bắp hay quyền lực.

Phước Dũng