Phố cổ chân phương mùa bão lũ

Người Hội An không lạ gì với bão lụt, mỗi năm đón vài ba “cây lụt” là chuyện thường. Nhưng lần này bão lớn quá, lại được dự kiến làm “tâm bão” nên ai nấy cuống quýt lo chằng chống. Bão xong sẽ đến lụt, nên đồ đạc đều phải di tản lên cao bằng cách kê kích, thậm chí làm luôn cả dàn khung sắt để chất đồ lên. Ti vi, tủ lạnh, bếp núc… đều chễm chệ trên cao ngất nghểu, trong tư thế luôn sẵn sàng. Ngoài đường, đội cây xanh thành phố cấp tập lo cắt tỉa những hàng cây trên khắp nẻo đường. 

Phố cổ mà nước lên thì trong nhà tầm một tấc, ra hẻm thì năm tấc, lội ra phố lụt sâu hơn thì về. Người Hội An chỉ cần hỏi nhau lụt tới đường nào là đã áng chừng được sức nước để lo dọn. Lụt quen nên vui, người ở xa nhìn thấy nước tràn bờ mênh mông là đã sợ lắm rồi, chớ có biết đâu, cỡ ngập đường Bạch Đằng tràn sông thì chỉ tầm cỡ “lụt mẫu giáo”, mấy đứa nhỏ rủ nhau đi “lội lụt” chứ chưa thèm kê dọn, chờ nước mấp mé trước nhà mới dọn, dọn sớm nước không vô tới nhà thì uổng công dọn, để thì giờ mà đi “lội lụt” vui hơn. Người ta chẳng còn cách gì khác ngoài sự lạc quan và ngoan cường để đối diện với những ngày mưa gió miền Trung. Đó là số phận của vùng đất này tự bao đời rồi, không thể thay đổi. 

Mưa lớn kéo lũ về trên sông Thu Bồn, lục bình trôi đặc bờ, sông ngầu đục. Sớm mai nghe tiếng khua cá ngoài sông, lâu thật lâu rồi mà vẫn còn nghe được âm thanh ấy. Người ta chèo ghe ra giữa dòng, dùng dầm gỗ gõ liên hồi vào mạn ghe để lái cá vào lưới. Chợ Cá lát nữa chắc sẽ có cá tươi rói, tép nhảy xoi xói, đổ bánh xèo kiểu miền Trung, ăn ngày mưa lụt dầm dề này thì nhất xứ. Sáng vẫn lội nước lấp xấp đi cà phê, ghé ngang mua ổ bánh mì Phượng trứ danh, lụt lội thì được cái đỡ phải xếp hàng rồng rắn mới mua được món ăn nổi tiếng nhất Hội An này. 

Lụt thì cả cái chợ Hội An dời ra thành chợ chồm hổm ở quanh chùa Ông. Người buôn bán không bỏ buổi chợ nào, mất khách, mất mối, cụt vốn thì còn mệt mỏi hơn chạy chợ. Rau vẫn xanh, thịt vẫn tươi. Bữa cơm ngày lụt có canh dưa hồng nấu tôm, không thể thiếu chén mắm dưa. Mắm dưa xứ Quảng làm bằng dưa gang, hết mùa dưa gang thì tới dưa leo. Cá ngừ kho nhiều nước như canh để chấm rau sống, mà rau sống miền Trung ngộ lắm, lá nào cũng nhỏ xíu xiu mà thơm nồng đặc vị, không lẫn vào đâu và cũng không đâu có.

Món ngon của đất này còn có hến xào. Xào hến kỹ để ăn khỏi đau bụng, y văn nói hến có tính hàn. Thêm mấy mảnh hành tây xắt mỏng, rau húng cọng nhỏ lá tí ti, hành lá xanh xanh điểm xuyết, nước mắm dầm ớt tỏi rồi rắc đậu phộng rang vàng giã nhỏ. Nước mắm in ít thôi, mặn. 

Chiều...

 Nghe nói qua trận bão lũ, biển sạt lở nhiều. Gỡ chiếc xe đạp xuống khỏi giàn treo lụt, đạp xe ra xem biển. Ngoài biển, chẳng còn thấy bãi tắm. Biển lở đến vài chục mét bờ, những tảng đá trước nằm ngoan trên bãi cát, nay bị quăng ra lòng biển, chơ vơ ngụp lặn giữa sóng sừng sững, cuộn thêm dòng chảy chở đất vàng của lụt, màu sóng ngập ngụa đen đen vàng vàng đầy đe dọa. Cành lá tả tơi, bãi biển nham nhở rác, thiên nhiên hung tàn quá.

Đời sống phố cổ trong những ngày mưa lụt như một khúc rẽ trên con đường, có thể khúc rẽ đó ngoài mong muốn, nhưng nhờ vậy mà có thể thấy nhiều cảnh vật khác, thấy được tình người chan chứa, điều mà cái xã hội quay cuồng trên đường phố tấp nập hằng ngày dường như đã bỏ quên lại chốn quê. 

Kỳ Nam