Một người mất tích “đúng quy trình”

Ông Lợi là tài xế, đang chở bà Xuân là chánh văn phòng Đảng ủy khối doanh nghiệp tỉnh đi công tác tại Huế. Sau đó, ông Lợi và bà Xuân đưa anh Hòa vào viện. Ông Lợi, người chịu trách nhiệm, nộp viện phí cho Hòa đến ngày 11/11. Sau ngày đó, bệnh viện yêu cầu nộp thêm năm triệu đồng cho nạn nhân nhưng ông Lợi không còn tiền, vì con của ông cũng vừa đi mổ tim về. Ông Lợi làm đơn nhờ bệnh viện nộp giúp, trong đơn nói: đến khi pháp luật xác định được nguyên nhân mà người sai là ông thì ông sẽ chịu hoàn toàn trách nhiệm.

Rốt cục, bệnh nhân cứ nằm ở bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Trị cho đến khi người nhà vô tình tìm thấy nhờ một vị bác sĩ đăng lên facebook. Anh Hòa đã mất tích bốn tháng, cho dù bị tai nạn chỉ cách nhà hai cây số.

Anh Hòa bị đụng xe rồi mất tích 4 tháng - Ảnh cắt từ youtube

Bà Xuân, khi được hỏi về sự kiện này nói rằng cơ quan chỉ quản lý xe biển xanh nếu nó đang ở cơ quan, còn xe lăn bánh trên đường rồi thì “trách nhiệm thuộc về tài xế”. Bố nạn nhân gặp ông Chính, Phó bí thư Đảng ủy khối doanh nghiệp, thì nhận được câu trả lời: “Đúng sai có công an”.

Mọi việc đã diễn ra rất đúng quy trình. Ông Lợi tài xế làm đúng quy trình: khi chưa có sự kết luận của cơ quan điều tra thì ông không phải là người chịu trách nhiệm về tai nạn của anh Hòa - vì theo lời ông kể, vụ tai nạn diễn ra khi xe đang đi đúng làn. Bà Xuân cũng làm việc đúng quy trình: trách nhiệm trong vụ việc này thuộc về cá nhân tài xế, thì tài xế giải quyết, cơ quan không liên quan. Tương tự, ông Chính Phó bí thư cũng phát biểu rất đúng quy trình.

Nói chung về mặt luật pháp không ai bắt bẻ được những người liên quan. Nói tóm lại, anh Hòa đã bị mất tích bốn tháng, nằm viện không có ai chăm sóc một cách rất... đúng quy trình. Chuyện nghe có vẻ vô lý về mặt cảm xúc, nhưng về mặt luật pháp, là chưa thấy ai sai.

Ở trên báo, thỉnh thoảng bạn gặp những câu chuyện kiểu như vậy: bởi vì tất cả mọi thứ đều đúng quy trình nên chẳng ai chịu trách nhiệm về những điều vô lý đã diễn ra.

Ví dụ như chuyện của anh Vũ Xuân Hải, đội trưởng đội kiểm lâm cơ động số 2 Lâm Đồng. Năm 2014, anh bị giết khi đang chặn một xe gỗ lậu trên địa bàn. Thủ phạm bị bắt và xử 16 năm tù vì tội giết người. Nhưng sau đó, khi khám xe, số gỗ trên xe chỉ thuộc nhóm 6, tức là hành vi vận chuyển số gỗ ấy chỉ bị phạt hành chính. Kết quả: anh Hải không được xét là đang thi hành công vụ, không được xét phong liệt sĩ.

Một kiểm lâm bị giết khi chặn một xe gỗ lậu mà không được phong liệt sĩ? Chuyện đúng quy trình thôi. Ai bảo anh Hải không nhìn xuyên được qua đêm tối để biết gỗ đó không phải là “nhiệm vụ” của anh. Ai bảo anh cứ thấy xe chở gỗ lậu là chặn!

Hoặc là chuyện của những đứa trẻ trưởng thành từ một vài mái ấm ở TP.HCM. Bởi vì mái ấm của chúng không có sổ đỏ, không có hộ khẩu tập thể, nên cả đời chúng cũng không được làm chứng minh nhân dân. Chúng sẽ không thể xin được việc làm tử tế, hay thậm chí là có một căn nhà trọ đàng hoàng. Chúng không có quyền nhân thân.

Đúng quy trình thôi mà, hướng dẫn của Bộ Công an đã ghi rất rõ rằng muốn làm chứng minh thư thì phải có sổ hộ khẩu. Đấy là quy trình. Kể cả trẻ mồ côi, muốn có quyền nhân thân thì cứ đưa sổ hộ khẩu đây.

Trở lại câu chuyện của anh Lê Văn Hòa, có điều gì đã sai ở đây? Phải chăng là quy trình được sinh ra để phục vụ con người? Hay quy trình chỉ để phục vụ cho… chính quy trình mà thôi? Có phải là thiếu đi một chút tình người ở đây hay không?

Rõ ràng là mỗi bên trong câu chuyện “mất tích” ấy hoàn toàn có thể chủ động thêm một chút để cái bi kịch kia không diễn ra. Quy trình không thực sự quan trọng nếu đặt giá trị nhân văn lên trên. Bạn hẳn từng nghe câu chuyện về cả một lực lượng cảnh sát ở một thành phố cùng tham gia vào một “vở diễn” để thỏa mãn ước mơ của một cậu bé bị ung thư. Rõ là không đúng quy trình.

Dường như ở đây, chúng ta có một câu chuyện rất điển hình cho cách hệ thống pháp luật đang vận hành.

Đức Hoàng