Mất trắng chỉ sau một đêm
Sau những ngày bão số 10 (bão Bualoi) hoành hành, dọc các vùng quê Nghệ An, đâu đâu cũng thấy cảnh tan hoang. Ở xã An Châu - vựa nuôi gà lớn nhất tỉnh Nghệ An - hầu hết trại nuôi gà bị bão thổi bay. Đó là những trang trại nuôi gà thương phẩm và gà đẻ trứng với quy mô hàng chục ngàn con. Mưa lớn kết hợp với triều cường dâng cao đã tràn vào gần 90 trang trại chăn nuôi gà, cuốn trôi hàng chục tỉ đồng.
Sau nhiều ngày tiêu hủy gà chết, dọn vệ sinh chuồng trại và bán tháo số cám gà bị ngâm nước, chị Nguyễn Thị Dung - ở xóm 4, xã Diễn An - gần như kiệt sức. Chị buồn bã: “Vừa sửa sang lại chuồng trại sau bão số 5 (bão Kajiki, đổ bộ hồi cuối tháng 8/2025) thì nay lại bị bão số 10 thổi bay hết rồi”. Chỉ sau một đêm, đàn gà gần 20.000 con của chị bị xóa sổ hoàn toàn; hệ thống quạt, máy móc cùng thức ăn chăn nuôi cũng bị nước lũ nhấn chìm khiến chị thiệt hại gần 1,5 tỉ đồng, rơi vào cảnh nợ nần.
Người phụ nữ 39 tuổi này nói, đã nếm trải đủ thăng trầm sau gần 20 năm nuôi gà nhưng chưa từng rơi vào cảnh bế tắc như hiện tại. Các năm trước, gặp dịch bệnh, gà rớt giá hay khó tiêu thụ, chị vẫn còn cơ hội xoay xở để giữ được đồng vốn đã bỏ ra. Nhưng lần này, đối mặt với bão, lũ hoành hành cùng lúc, chị đành bất lực nhìn toàn bộ tài sản bị lũ nhấn chìm. “Lũ tràn về quá nhanh, lại đúng lúc gió quật mạnh nên tôi không thể làm gì được, chỉ cố thủ trong nhà để bảo toàn tính mạng thôi” - chị kể.
 |
Tằm không phát triển do thiếu lá dâu để ăn nên bà Nguyễn Thị Hợi đành mang chúng cho gà ăn |
Hàng chục nữ chủ trại gà ở xã An Châu cũng chịu cảnh tương tự: vừa bị bão số 5 gây thiệt hại, liền phải chống chọi với bão số 10 kèm lũ nên lâm cảnh trắng tay, nợ nần. Bão tan, lũ rút, những trang trại gà dọc tuyến đường đê biển xã An Châu tan hoang, xơ xác. Bà Cao Thị Chiêm - 51 tuổi, ở xóm 4 - cho biết, nước lũ tràn về trong cơn bão số 10 đã dìm chết toàn bộ đàn gà 15.000 con gần đến ngày xuất chuồng. Bà đau lòng tiêu hủy nguyên đàn. “Bão, lũ năm nay quá khắc nghiệt. Mình càng cố nuôi, càng thêm nợ nần…” - bà chua chát nói.
Ngoài chăn nuôi, thiệt hại trong lĩnh vực trồng trọt cũng rất nặng nề. Sau những trận bão, lũ liên tiếp, những cánh đồng rau ở xã Quỳnh Anh chỉ còn lại lớp bùn đất loang lổ. Với hơn 1.600ha đất trồng rau xanh, Quỳnh Anh được xem là vựa rau lớn nhất tỉnh Nghệ An, giúp hàng ngàn phụ nữ có thu nhập ổn định. Nhìn đồng rau tả tơi, bà Nguyễn Thị Hoa (60 tuổi) xót xa: “Bão làm rau màu dập nát, nước lũ ngâm nhiều ngày làm rau thối rễ, không thể hồi sinh. Thế là công sức, vốn liếng đổ sông đổ bể”.
Khơi lại dòng chảy sinh kế
Bão, lũ có thể xóa sạch thành quả lao động chỉ sau một đêm nhưng không thể dập tắt ý chí vượt khó của những nữ nông dân trên mảnh đất miền Trung khắc nghiệt. Khi bão, lũ qua đi, họ lại khôi phục chuồng trại, ruộng đồng.
Tỉ mỉ chăm chút đàn gà con, chị Nguyễn Thị Dung nói: “Buồn hoài cũng không ích gì. Chi bằng làm lại từ đầu”. Sau khi sửa chữa, vệ sinh chuồng trại, chị bắt đầu nuôi lại một ít gà con để tận dụng số cám gà còn khô ráo sau bão, lũ. “Trước mắt, tôi thả một ít gà con rồi xoay xở nguồn vốn để tăng đàn dần. Nhưng trước hết, tôi cần làm một hệ thống để có thể nâng hạ chuồng gà lên cao khi gặp lũ. Kinh phí làm hệ thống này rất lớn nhưng tôi cũng phải cố làm bằng được để gà không bị chết hàng loạt như vừa rồi nữa” - chị nêu quyết tâm.
Sau bão số 10, toàn bộ ruộng dâu ở xã Đô Lương bị lũ nhấn chìm, làm thối rễ. Những luống dâu xanh mướt vốn là “cần câu cơm” của hàng chục phụ nữ nay đã hóa màu úa vàng. Không còn nguồn thức ăn cho tằm, nhiều hộ trồng dâu, nuôi tằm phải bỏ các nong tằm đang nuôi dang dở. Bà Mai Thị Loan - Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) Dâu, Tơ tằm xã Đô Lương - cho biết, nghề trồng dâu, nuôi tằm ở xã này từng suýt biến mất, may nhờ có giống dâu mới mà hồi sinh. Toàn xã có hơn 50 hộ làm nghề này, thu nhập 100-150 triệu đồng/hộ/năm, là sinh kế chính của nhiều phụ nữ trung niên.
Bà Loan cho hay, HTX có hơn 100ha dâu, nhưng có nguy cơ bị xóa sổ hoàn toàn sau 3 lần liên tiếp bị lũ nhấn chìm trong 2 tháng qua: “Những lần trước, nước ngập rồi rút nhanh nên nương dâu chỉ bị thiệt hại khoảng 15%. Nhưng lần này, nước lũ ngập hơn 1 tuần mà vẫn chưa rút hết”. Khi nước lũ bắt đầu rút dần, trên những thửa ruộng còn loang lổ bùn non, nông dân lại tất bật ra đồng, cào lớp bùn phủ dày gần cả mét dưới gốc dâu, tưới dung dịch kích rễ, bón thêm phân để cứu vớt những cây còn khả năng hồi sinh.
Theo bà, đây chỉ là giải pháp tình thế. Trong tương lai gần, HTX sẽ tìm cách tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi để hỗ trợ các xã viên đầu tư lại máy móc, trồng lại các ruộng dâu chết. Về lâu dài, HTX sẽ kiến nghị chính quyền địa phương dành một vùng đất cao ráo hơn để trồng dâu, tránh ngập lụt, giúp bà con yên tâm giữ nghề truyền thống.
Bà Nguyễn Thị Lợi - Chủ tịch Hội LHPN xã Đô Lương - cho biết, các cơ quan đoàn thể đang giúp dân khắc phục hậu quả của bão, lũ; rà soát thiệt hại của từng hộ để có phương án hỗ trợ kịp thời, giúp dân ổn định cuộc sống. “Chúng tôi cũng đã bàn bạc với đại diện HTX Dâu, Tơ tằm xã Đô Lương tìm các gói vốn ưu đãi lãi suất cho hội viên vay để đầu tư, khôi phục hoạt động sản xuất” - bà nói.
Cải tạo kênh mương, nâng cao mặt ruộng Ông Bùi Xuân Trúc - Trưởng phòng Kinh tế xã Quỳnh Anh - cho biết, chỉ trong 2 tháng, vùng trồng rau Quỳnh Anh lớn nhất tỉnh đã 3 lần bị nước lũ nhấn chìm, gây thiệt hại nặng nề cho nông dân, khiến hàng trăm người làm nghề nhổ rau thuê, vận chuyển và buôn bán rau mất việc làm và thu nhập. Để giảm thiệt hại cho dân trong bối cảnh khí hậu ngày càng khắc nghiệt, UBND xã sẽ xây dựng phương án cải tạo, nâng cấp hệ thống kênh mương để kịp thời tiêu thoát nước, hạn chế ngập úng khi mưa lớn. Chính quyền cũng vận động dân chủ động nâng cao mặt ruộng, cải tạo đất để hạn chế thiệt hại trong mùa mưa bão. |
Giúp chủ trại bán vớt hơn 2.000 quả dưa lưới Cơn bão số 10 đã phá tan hoang vườn dưa lưới của chị Nguyễn Thị Oanh ở xã Văn Kiều, tỉnh Nghệ An. Giàn bị gió quật đổ, nhà màn bị tốc mái, hơn 2.000 quả dưa sắp đến ngày thu hoạch bị héo úa, có nguy cơ hư hỏng. Trước tình cảnh đó, Hội LHPN xã Văn Kiều đã huy động hơn 20 hội viên “giải cứu” dưa, gồm thu hái, đăng bán trên mạng, gom đơn hàng, trực tiếp chở dưa ra chợ. Chỉ trong 1 ngày, hơn 2.000 quả dưa lưới đã được tiêu thụ, giúp gia đình chị Oanh gỡ gạc được phần nào công sức.  | Hội LHPN xã Văn Kiều giúp hội viên thu hoạch và tiêu thụ dưa lưới sau cơn bão số 10 |
|
Phan Ngọc