Bạn có biết truyền hình đã thay đổi thế nào trong 10 năm qua?

Streaming trở thành mặc định

Thực tế cho thấy, đối với khoảng 50% người xem trên toàn cầu, từ TV giờ đây đồng nghĩa với Netflix, HBO, YouTube hay các nền tảng streaming khác, thay vì chiếc hộp màn hình đặt trong phòng khách.

Truyền hình đã chuyển từ mô hình xem chung theo lịch phát sóng cố định sang một hệ sinh thái nội dung theo yêu cầu (on-demand), cá nhân hoá, và hoàn toàn linh hoạt về thời gian cũng như thiết bị.

TV và thói quen xem TV có nhiều thay đổi trong 10 năm qua. Ảnh: Francisco Andreotti

Mười năm trước, các nền tảng trực tuyến chỉ đóng vai trò bổ trợ. Netflix gửi DVD qua bưu điện, YouTube là nơi đăng tải các video nghiệp dư. Còn truyền hình truyền thống (cáp, vệ tinh, phát sóng) vẫn chiếm ưu thế trong thị phần xem.

Nhưng đến năm 2025, streaming chiếm hơn 60% tổng thời lượng xem truyền hình tại nhiều thị trường lớn. Các hãng truyền hình truyền thống buộc phải chuyển mình bằng cách tung ra ứng dụng riêng như Peacock, Max, Paramount+. Đi cùng với đó là sự bùng nổ của hành vi mới “binge-watching”, xem liền tập hoặc cả mùa trong một lần.

Nếu năm 2015, các series thường lên sóng theo tuần, thì nay nhiều người xem trọn cả mùa chỉ trong một cuối tuần. Khảo sát cho thấy, hơn 70% khán giả xem liền ít nhất 3 tập một lúc. Điều này dẫn tới việc biên kịch phải điều chỉnh cấu trúc nội dung phù hợp thói quen này, còn nền tảng thì kích hoạt auto-play để giữ chân người xem.

Xem TV không cần… TV

Từ năm 2015 đến nay, hàng triệu hộ gia đình đã huỷ thuê bao truyền hình cáp hoặc vệ tinh vì chi phí cao và thiếu sự linh hoạt. Đến năm 2025, chưa đến 50% hộ gia đình tại nhiều quốc gia còn duy trì trả phí truyền hình truyền thống, trong khi đa số người trẻ bỏ hẳn TV.

Xem truyền hình giờ đây có thể là mở điện thoại trên tàu điện hoặc xem bằng máy tính bảng trước khi ngủ. Video trên di động chiếm hơn 70% tổng lượt xem video trực tuyến toàn cầu, biến mọi thiết bị thành màn hình truyền hình cá nhân.

Không chỉ vậy, 85–90% người xem (đặc biệt dưới 40 tuổi) hiện sử dụng điện thoại hoặc máy tính bảng cùng lúc với việc xem TV, gọi là second-screening. Điều này khiến nhiều nhà sản xuất phải điều chỉnh cách kể chuyện: nhiều cảnh dựng để người xem có thể tạm dừng, tăng số lượng phụ đề, và rút gọn hội thoại để dễ theo kịp.

Dù có nhiều thay đổi về hình dáng, công nghệ nhưng TV ngày nay đã không còn là phương tiện thông dụng của nhiều cá nhân. Ảnh: shutterstock

Một thập kỷ trước, phần lớn khán giả xem nội dung từ quốc gia của mình, còn phim quốc tế chỉ thỉnh thoảng gây tiếng vang. Nhưng đến năm 2025, nhờ streaming toàn cầu, nội dung xuyên biên giới trở thành lựa chọn phổ biến. Những hiện tượng như Squid Game (Hàn Quốc) hay Money Heist (Tây Ban Nha) chỉ có thể bùng nổ nhờ các nền tảng phát hành quốc tế.

Khán giả ngày càng cởi mở với văn hoá khác. 40% người xem toàn cầu cho biết họ thích xem nội dung quốc tế, và con số này còn cao hơn tại Mỹ Latin và Đông Nam Á. Điều đó khiến các nền tảng đầu tư mạnh vào sản xuất nội dung bản địa để đưa ra thế giới, thay vì chỉ nhập khẩu.

Trong 10 năm, truyền hình đã đi từ mô hình tập trung, xem theo lịch cố định, đến một thế giới giải trí siêu cá nhân hoá, siêu linh hoạt, định hình bởi thuật toán và hành vi xem đa nền tảng. Truyền hình hôm nay không còn là một vật thể, mà là một loại nội dung tồn tại trên mọi thiết bị và phục vụ từng cá nhân.

Có thể nói, chúng ta đang sống trong kỷ nguyên truyền hình không biên giới, nơi mọi người xem những gì họ muốn, ở đâu họ muốn, và theo cách họ muốn.

Hoàng Duy