Xây dựng Đảng không chỉ là chỉnh đốn để trong sạch mà còn là kiến tạo để phát triển

Tổng bí thư Tô Lâm phát biểu tại Quốc hội về dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng: Chúng ta ban hành luật là để quản lý xã hội bằng pháp luật, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân - Ảnh VGP

Dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV đã thể hiện tinh thần nghiêm túc, cầu thị và khoa học trong đánh giá công tác xây dựng Đảng thời gian qua. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới phương thức cầm quyền và năng lực lãnh đạo trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, cần tiếp tục đi sâu hơn vào cơ chế vận hành, động lực nội sinh và sức sáng tạo của hệ thống chính trị để chuyển từ tư duy “chỉnh đốn để trong sạch” sang “kiến tạo để phát triển”.

Công tác xây dựng Đảng luôn là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa quyết định đối với năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Trong quá trình chuẩn bị văn kiện trình Đại hội XIV, Đảng ta tiếp tục đặt vấn đề xây dựng Đảng lên vị trí trung tâm, như một yêu cầu mang tính quy luật của quá trình phát triển cách mạng. Dự thảo văn kiện đã thể hiện tinh thần “nhìn thẳng sự thật, nói rõ sự thật”, chỉ ra được những thành tựu, kết quả nổi bật cũng như những tồn tại, hạn chế trong tư duy lãnh đạo, văn hóa trách nhiệm, tổ chức thực hiện, công tác cán bộ và chuyển đổi số trong hệ thống chính trị. Tinh thần đó phù hợp với bối cảnh đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đồng thời phản ánh đúng yêu cầu đặt ra: Đảng phải không ngừng tự đổi mới, tự chỉnh đốn để xứng đáng với vai trò tiên phong của một đảng cầm quyền trong kỷ nguyên mới.

Dự thảo văn kiện đã thể hiện rõ tinh thần nghiêm túc, cầu thị, nhất quán với phương pháp luận “nhìn thẳng sự thật, nói rõ sự thật”. Các hạn chế trong công tác xây dựng Đảng được nhận diện toàn diện, từ tư duy lãnh đạo, văn hóa trách nhiệm, tổ chức thực hiện đến công tác cán bộ, chuyển đổi số và cơ chế phối hợp trong hệ thống chính trị.

Cách sắp đặt vấn đề cho thấy quyết tâm tiếp tục củng cố vai trò lãnh đạo và năng lực cầm quyền của Đảng trong giai đoạn mới. Tinh thần đó phù hợp với yêu cầu của thực tiễn và kỳ vọng của nhân dân. Các nội dung chỉ ra được bối cảnh, xác định đúng “điểm rơi” của khó khăn trong vận hành hệ thống và cho thấy sự chủ động thích ứng với bối cảnh cạnh tranh mô hình phát triển toàn cầu, chuyển dịch địa chính trị và yêu cầu đổi mới phương thức lãnh đạo trong thời đại số. Đáng chú ý, dự thảo thể hiện tinh thần không né tránh vấn đề mới, khó, phức tạp; đã khắc phục tâm lý “sợ trách nhiệm” và tiếp cận đúng yêu cầu của công cuộc xây dựng Đảng trong giai đoạn chuyển đổi mang tính bước ngoặt của đất nước.

TPHCM sẽ triển khai lực lượng hướng dẫn tận nơi, hỗ trợ người dân góp ý văn kiện Đại hội XIV qua VNeID, lan tỏa tinh thần dân chủ, chuyển đổi số - Ảnh: Thanh Tâm

Mặc dù dự thảo đã thể hiện tinh thần thẳng thắn, cầu thị trong việc nhận diện những tồn tại, song phần lý giải nguyên nhân vẫn chưa thật sự đi sâu vào bản chất của vấn đề ở tầm cơ chế vận hành và động lực nội sinh của hệ thống. thể chế, tâm lý và tổ chức - vốn là những nhân tố quyết định để chuyển từ “nhận diện hạn chế” sang “giải pháp đột phá khả thi”. Do vậy, để dự thảo đạt chiều sâu lý luận và mang hơi thở thực tiễn, cần làm rõ hơn bản chất của những hạn chế ở tầng “cơ chế vận hành”, qua đó nhận diện chính xác hơn những nguyên nhân mang tính hệ thống.

Trước hết, việc bổ sung phân tích nguyên nhân mang tính cấu trúc là cần thiết. Tâm lý e dè, sợ sai, né tránh trách nhiệm vốn được đề cập trong nhiều báo cáo không chỉ là biểu hiện của cá nhân mà còn liên quan đến cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá và bảo vệ cán bộ. Khi chưa có môi trường đủ tin cậy và minh bạch để cán bộ an tâm cống hiến, “tư duy cầu an” dễ hình thành và kìm hãm sức bật của cả hệ thống. Từ đó, cần nhận diện cụ thể hơn những điểm gây “tắc nghẽn” khiến cán bộ giỏi, tâm huyết vẫn có thể lúng túng trước quyết định vì lo ngại rủi ro.

Vừa qua, Đảng đã ban hành nhiều quy định quan trọng về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và hoạt động của hệ thống chính trị, vấn đề đặt ra hiện nay là bảo đảm sự vận hành hiệu quả và đồng bộ của các quy định đó trong thực tiễn, gắn chặt với cơ chế bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Kiểm soát quyền lực không chỉ nhằm ngăn ngừa sai phạm, mà còn phải trở thành động lực thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và phụng sự. Khi các nguyên tắc kiểm soát được thực thi nghiêm túc, minh bạch, đồng thời đi kèm cơ chế khích lệ hành động đúng đắn, Đảng sẽ tạo dựng được môi trường lãnh đạo linh hoạt mà kỷ cương, bao dung mà nguyên tắc - mà ở nơi đó mỗi cán bộ có thể an tâm cống hiến, phát huy hết năng lực và trách nhiệm chính trị của mình đối với Đảng, với nhân dân.

Trên nền tảng đó, cần phát triển luận điểm chuyển dịch từ “chỉnh đốn để trong sạch” sang “kiến tạo để phát triển”. Chỉnh đốn vẫn là nhiệm vụ trọng tâm, song không chỉ dừng ở siết chặt kỷ luật mà phải hướng tới khơi dậy ý chí, nuôi dưỡng sáng tạo, đổi mới phương thức lãnh đạo. Chỉ khi gắn kỷ luật với khuyến khích đổi mới, chống trì trệ với thúc đẩy hành động, mới bảo đảm được sự vận động hài hòa giữa kỷ cương và động lực, giữa truyền thống và hiện đại trong công tác xây dựng Đảng.

Một nội dung khác cần nhấn mạnh là vai trò giám sát và phản biện xã hội. Dự thảo có thể mở rộng hơn yêu cầu “lắng nghe nhân dân, tôn trọng thực tiễn, củng cố cơ chế phản hồi chính sách từ cơ sở”. Khi tiếng nói từ Nhân dân, các tổ chức xã hội, giới chuyên gia được lắng nghe và phản hồi minh bạch, công tác xây dựng Đảng sẽ có thêm những kênh lọc thông tin quan trọng, góp phần làm trong sạch bộ máy và nâng cao chất lượng điều hành.

Cuối cùng, yêu cầu hiện đại hóa phương thức lãnh đạo và quản trị Đảng, nhất là trên nền tảng chuyển đổi số, cần được nhấn mạnh rõ ràng hơn. Chuyển đổi số không thể chỉ dừng ở ứng dụng công nghệ, mà phải trở thành phương thức tư duy, phương pháp điều hành mới: dựa trên dữ liệu, phân tích dự báo, công khai minh bạch thông tin, nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân. Khi năng lực lãnh đạo được gia cố bằng năng lực quản trị hiện đại, khi tư duy chính trị được song hành với tư duy số, Đảng mới thực sự “đi trước, dẫn dắt, mở đường” cho sự phát triển quốc gia trong thời đại mới.

Tóm lại, những góp ý trên không nhằm thay đổi tinh thần cốt lõi của dự thảo, mà để làm cho văn kiện trở nên sâu sắc hơn, chặt chẽ hơn, thấm đẫm hơn tinh thần đổi mới. Xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện nay không chỉ là quá trình “chỉnh đốn để trong sạch”, mà còn là hành trình “kiến tạo để phát triển” - kiến tạo niềm tin, khát vọng và động lực để Đảng xứng đáng với trọng trách lịch sử trước dân tộc. Một Đảng cầm quyền vững mạnh trong kỷ nguyên mới phải là Đảng kiên định lý tưởng, sáng tạo trong lãnh đạo, nhân văn trong hành động, và tiên phong trong đổi mới - đó chính là tầm nhìn mà toàn Đảng, toàn dân đang kỳ vọng ở Đại hội XIV sắp tới.

TS Bùi Thị Ngọc Trang

Phó chủ tịch Hội Nữ trí thức,

nguyên Phó giám đốc Học viện Cán bộ