Phá bỏ sự phân mảnh
Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Vân Hạnh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển du lịch bền vững, Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn TPHCM - nhận định, trước khi sáp nhập, cả TPHCM, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, tỉnh Bình Dương đều có những thế mạnh riêng về du lịch, nhưng do tách biệt về địa giới hành chính nên có những rào cản lớn để phát triển toàn diện.
Cụ thể, mỗi địa phương đề ra mục tiêu và chính sách riêng, dẫn đến thiếu chiến lược chung về quy hoạch không gian, đầu tư sản phẩm, truyền thông về điểm đến. TPHCM là đô thị năng động nhưng thiếu không gian sinh thái, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chủ yếu khai thác du lịch biển, thiếu nơi giải trí, tỉnh Bình Dương có nhiều khu công nghiệp nhưng thiếu danh lam thắng cảnh, hạ tầng hiện đại.
Ông Trần Lê Bảo Châu - Chủ tịch Diễn đàn Các doanh nghiệp lữ hành vừa và nhỏ ở TPHCM - cho rằng, trước đây, lãnh đạo sở du lịch 3 địa phương đã cố gắng tạo ra các sản phẩm du lịch có tính liên kết, nhưng việc vận hành chưa thực sự trơn tru bởi phải họp hành, ký kết liên miên. Chẳng hạn, du khách muốn đến sân golf Bình Dương, tắm biển Vũng Tàu, tham quan địa đạo Củ Chi và ở trong khách sạn của TPHCM nhưng muốn đưa khách đến đâu, công ty du lịch phải “lụy” địa phương đó.
 |
Đoàn du khách nghe hướng dẫn viên giới thiệu về các loài thực vật, động vật ở đặc khu Côn Đảo, TPHCM - Ảnh: Quốc Thái |
Theo ông Danny Võ Thành Đăng - Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài - sự phân mảnh trong quản lý du lịch ở 3 địa phương đã cản trở việc kết nối các khu vực. Hạ tầng giao thông những năm qua đã được cải thiện, nhưng thời gian di chuyển giữa các địa điểm du lịch vẫn quá dài, khiến du khách ngán ngại. Thêm vào đó, việc mỗi địa phương phải xây dựng định vị thương hiệu riêng cũng gây ra sự phân tán nguồn lực thương hiệu.
Giữ nét riêng, xây thương hiệu chung
Ông Phạm Anh Vũ - Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Truyền thông Du Lịch Việt - kể, nhiều tháng trước, khi có thông tin sáp nhập TPHCM với Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Du Lịch Việt đã thiết kế nhiều tour, tuyến chung, như tour “Hành trình miền đông đa trải nghiệm”, đưa du khách trải nghiệm sự sôi động, hiện đại của TPHCM, khám phá các làng nghề truyền thống ở Bình Dương, nghỉ dưỡng bên bờ biển Vũng Tàu.
“Chúng tôi xây dựng các sản phẩm theo chuỗi giá trị gồm du lịch kết hợp hội thảo (MICE), nghỉ dưỡng, chăm sóc y tế chất lượng cao hay các tour văn hóa, ẩm thực. Những tour này không chỉ tối ưu chi phí, thời gian mà còn mang đến trải nghiệm khác biệt cho du khách, nhất là nhóm khách cao cấp” - ông Vũ thông tin.
Bà Huỳnh Phan Phương Hoàng - Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Du lịch và Tiếp thị giao thông vận tải Việt Nam (Vietravel) - phân tích, sau khi hợp nhất 3 địa phương, hạ tầng giao thông được đầu tư đồng bộ, giúp các công ty du lịch dễ dàng thiết kế hành trình trải nghiệm hấp dẫn và hiệu quả hơn: “Dự kiến doanh thu của công ty sẽ tăng 15 - 18%, riêng doanh thu của TPHCM đóng góp 15 - 20% tổng doanh thu toàn hệ thống vào năm 2026, gần gấp đôi tỉ trọng hiện nay”.
Theo bà Nguyễn Thị Vân Hạnh, sau khi sáp nhập, TPHCM mới sẽ là nơi phát triển du lịch công nghiệp xanh và du lịch sinh thái. Các khu công nghệ cao và làng nghề sẽ được kết nối với trải nghiệm giáo dục, giải trí cho du khách trong và ngoài nước. Du lịch y tế cũng có nhiều tiềm năng khi kết hợp chất lượng điều trị của các bệnh viện lớn với các khu nghỉ dưỡng, spa biển. Du lịch thể thao cũng có thể phát triển mạnh, đặc biệt là mô hình “1 tour, 3 địa hình”: chạy bộ ở đô thị, đi bộ ở rừng núi và chơi thể thao trên bãi biển. Nhưng đột phá lớn nhất sẽ là các sản phẩm “all-in-one”, tích hợp mua sắm, hội nghị, nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe và giải trí.
Bà Nguyễn Thị Thanh Thảo - Trưởng phòng Quy hoạch phát triển tài nguyên du lịch, Sở Du lịch TPHCM - cho rằng, sau khi sáp nhập, nếu được tiếp tục triển khai, chương trình “Mỗi quận, huyện một sản phẩm du lịch đặc trưng” của ngành du lịch TPHCM (cũ) sẽ tăng số điểm. Điều này cần sự điều phối hiệu quả để tránh trùng lắp loại hình.
“Chúng tôi đề xuất phân loại sản phẩm theo 3 trục chính: trục văn hóa - MICE, trục công nghiệp - làng nghề, trục biển đảo - nghỉ dưỡng. Mỗi trục nên được định hình rõ thị trường mục tiêu và sản phẩm cốt lõi để tránh chồng chéo” - bà nói. Bà mong chính quyền TPHCM mới nhanh chóng xây dựng chiến lược tích hợp, sáng tạo và tập trung điều phối tài nguyên vùng theo hướng thông minh. Ngành du lịch TPHCM mới phải hướng tới hệ sinh thái du lịch liên kết, phát huy thế mạnh của mỗi địa phương cũ, bổ trợ lẫn nhau, tạo chuỗi giá trị hấp dẫn, đồng bộ và bền vững.
Ông Danny Võ Thành Đăng cho rằng, để thúc đẩy du lịch, chính quyền TPHCM cần đầu tư vào hạ tầng giao thông để rút ngắn thời gian di chuyển giữa các địa phương. Chính quyền thành phố cũng nên xây dựng thương hiệu du lịch chung với những đặc trưng riêng biệt của từng thành phố nhỏ bên trong; đào tạo đội ngũ nhân lực chuyên nghiệp. “Để phát triển du lịch, cần có một chiến lược tổng thể và toàn diện. Điều quan trọng là phải tìm ra điểm mạnh chung nhất của cả 3 vùng để tạo nên nét đặc sắc riêng về mặt thương hiệu. Tôi cho rằng, TPHCM mới nên xây dựng thương hiệu theo hướng du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và chăm sóc sức khỏe” - ông nói.
Đa dạng trong một hệ thống tích hợp Trên thế giới, nhiều siêu đô thị có quy mô tương đương hoặc lớn hơn TPHCM đã thành công trong việc phát triển du lịch. Bắc Kinh là điển hình. Với quy mô hơn 20 triệu dân và diện tích rộng lớn, chính quyền thành phố này đã quy hoạch du lịch theo các vành đai chức năng: nội đô tập trung khai thác du lịch di sản và du lịch chính trị, vùng ven khai thác trung tâm công nghệ và văn hóa, khu vực xa hơn khai thác du lịch nông nghiệp, nghỉ dưỡng sinh thái. Chính quyền thành phố Sydney (Úc) tổ chức hệ thống du lịch đô thị đa dạng trong một siêu đô thị, từ cảng biển, bãi biển, các công viên quốc gia, bảo tàng, nhà hát, đến các tuyến du lịch bằng phà và tàu điện nhẹ. Bài học lớn là cần tổ chức lại không gian chức năng bên trong đô thị một cách hợp lý, đảm bảo sự trải nghiệm đa dạng cho du khách trong một hệ thống tích hợp, thuận tiện và có bản sắc. Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Vân Hạnh |
Bản sắc đa vùng, hành trình liền mạch Thay vì đầu tư dàn trải, ngành du lịch TPHCM mới cần tập trung đầu tư vào hạ tầng các tuyến du lịch đường thủy, xe buýt du lịch liên tỉnh, tích hợp chỉ dẫn số qua QR code và bản đồ tour tuyến để tạo hành trình liền mạch. Tour du lịch TPHCM cần tối giản hơn, không phải là giảm bớt mà là chọn lọc, đầu tư đúng trọng tâm và thiết kế hành trình mạch lạc, theo hướng tinh gọn, thông minh, bản sắc, bền vững. Để quảng bá, ngành du lịch TPHCM cần tạo thương hiệu chung với thông điệp “bản sắc đa vùng - hành trình liền mạch”, giúp giữ điểm nhấn riêng trong cái chung. Sản phẩm du lịch cần chuyển từ số lượng sang chất lượng, ưu tiên các trải nghiệm cá nhân hóa như thiền biển, nông nghiệp xanh hay văn hóa bản địa gói gọn trong 24 giờ. Các sản phẩm mới có chiều sâu dễ dàng chạm vào cảm xúc du khách. Tiến sĩ Dương Đức Minh - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế và du lịch TPHCM |
Quốc Thái - Thanh Hoa