Thiện nguyện không có mức tối thiểu

Mới đây, một đoạn clip ngắn ghi lại cảnh 2 phụ nữ đi vận động quyên góp tại một quán đồ uống trên phố Ngô Quyền, phường Cửa Nam, Hà Nội đã gây xôn xao mạng xã hội. Camera cho thấy họ cầm một tờ giấy A4, bước vào quán và đề nghị nhân viên ủng hộ đồng bào vùng lũ. Nhân viên quán đáp rằng cơ sở đã quyên góp qua Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Tuy nhiên, một phụ nữ lập tức bác bỏ, khẳng định “tất cả các cửa hàng trên địa bàn của chúng cô là cô sẽ đi thu” và yêu cầu quán phải đóng góp trực tiếp cho tổ dân phố. Trong bối cảnh kinh doanh khó khăn nhân viên xin ủng hộ 30.000 đồng.

Nghe vậy, người phụ nữ liền lớn tiếng: “30.000 thì khỏi, ai nhận 30.000!”, rồi đứng dậy bỏ đi, trước khi để lại câu nói đầy tính đe dọa: “Bây giờ cô gọi công an”.

Clip lan truyền lập tức dấy lên sự phẫn nộ. Đa số ý kiến đều cho rằng việc làm từ thiện vốn mang ý nghĩa tốt đẹp, vậy mà bằng cách nào đó, nay nó lại trở thành một dạng yêu cầu pha chút áp đặt quyền lực đe nẹt người khác.

Nếu mất đi sự tự nguyện, nó không còn là thiện nguyện nữa.

Từ thiện chưa bao giờ là một nghĩa vụ được áp đặt. Không ai có thể thay mặt người khác định giá lòng tốt của họ. 30.000 đồng hay 3 triệu đồng đều mang chung một giá trị. Đó là phần trách nhiệm công dân mà mỗi người gửi tới đồng bào khó khăn tuỳ theo khả năng của mình. Một người công nhân dành 30.000 đồng từ bữa ăn trưa của mình có giá trị như khoản đóng góp lớn của người có thu nhập cao.

Do vậy, vấn đề ở đây là cách ứng xử chứ không phải con số bao nhiêu. Khi thiện nguyện bị biến thành một cuộc thu phí bắt buộc như trong trường hợp này, khi người đóng góp bị phán xét bằng số tiền họ bỏ ra thì ý nghĩa nhân văn ban đầu không còn nữa. Thậm chí, hành động vận động hỗ trợ bị bóp méo, trở thành áp lực vô hình đè lên những người đang phải lo từng ngày để duy trì việc kinh doanh.

Thời nay, người dân có thể ủng hộ qua rất nhiều kênh. Ví dụ như chuyển khoản trực tiếp cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, qua các toà soạn báo uy tín hoặc đơn giản là góp công thay vì góp tiền. Mỗi hình thức đều có giá trị riêng, miễn là xuất phát từ tấm lòng và được thực hiện đúng quy định.

Không thể lấy lý do “chúng cô thu tất cả cửa hàng” để phủ nhận lựa chọn của người khác. Không thể ép buộc mà cũng không nên xét nét ai đóng góp bao nhiêu. Trong hoàn cảnh thiên tai, dù nhỏ hay lớn thì lòng tốt đều cần được trân trọng.

Sự tỉnh táo là điều cần thiết

Chính quyền phường Cửa Nam (Hà Nội) đang xác minh vụ việc “ép” từ thiện và chê 30.000 đồng - Ảnh: Cắt từ clip

Chính quyền phường Cửa Nam đã vào cuộc xác minh, và hiện chưa có kết luận hai người phụ nữ trong clip là ai, đại diện cho tổ chức nào, hay có được giao nhiệm vụ vận động hay không. Nhưng bất kể danh tính thế nào, sự việc này một lần nữa nhắc nhở người dân về nhu cầu gửi gắm nghĩa cử thiện nguyện vào những kênh uy tín.

Những vụ trục lợi từ thiện trong quá khứ khiến niềm tin xã hội bị tổn thương. Không phải ai đi vận động quyên góp cũng đều đại diện chính quyền hay tổ chức hợp pháp. Vì vậy, lựa chọn hình thức đóng góp qua những cơ quan có trách nhiệm như Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ, các toà soạn báo lớn chính là cách để chúng ta bảo vệ tấm lòng của mình được trao tới đúng nơi, đúng người, đúng mục đích.

Giữa lúc miền Trung vẫn oằn mình trong lũ, điều người dân cần không phải là những khoản đóng góp lớn nhỏ được so đo, mà là sự chân thành. Là tinh thần lá lành đùm lá rách được thực hiện với sự tử tế, minh bạch và tôn trọng. Khi mỗi người tự nguyện góp phần mình thì chính cộng đồng sẽ trở thành điểm tựa vững chắc nhất cho những vùng đất đang chịu thiên tai.

Thiện nguyện không nên có mức tối thiểu. Thiện nguyện chỉ nên có một mức tối đa. Đó là mức tối đa của lòng người, của tình thương và của trái tim biết chia sẻ.

Lê Hoài Việt