Thi tốt nghiệp THPT 2025: Đề có khó và xa lạ đối với học sinh?

Đề khó, khác mục tiêu dạy học

Đề thi tiếng Anh dài 4 trang giấy A4, cỡ chữ nhỏ, mật độ dày đặc cùng những bài đọc dài, từ vựng khó. Nhiều giáo viên cho rằng với đề thi này, giáo viên cũng phải vất vả mới hoàn thành được trong vòng 50 phút. Thạc sĩ Trần Ngọc Hữu Phước - Tổ trưởng tổ tiếng Anh, Trường THPT Bùi Thị Xuân (quận 1) - phân tích, đề thi gồm 2 phần là từ vựng và ngữ pháp. Trong đó, đề đã đáp ứng về mặt ngữ pháp, bởi kiến thức tập trung nhiều trong chương trình lớp Mười hai.

Thí sinh chuẩn bị thi môn tiếng Anh, kỳ thi tốt nghiệp THPT tại điểm trường THPT Trần Hưng Đạo (quận Gò Vấp - TPHCM) - Ảnh: Nguyễn Loan

Tuy nhiên, phần từ vựng, bài đọc dài, nhiều từ mới độ khó tương đương trình độ C1, C2 (theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam), khiến thí sinh hụt hơi vẫn không làm được. “Có khoảng 15% câu hỏi thuộc trình độ C1 (tương đương IELTS 7.0) trở lên. Học sinh nào đọc nhiều, làm nhiều mới hiểu được những từ này” - thầy Trần Ngọc Hữu Phước nói.

Đồng quan điểm, thầy Lê Thanh Tùng - Tổ trưởng tổ tiếng Anh, Trường THPT Lương Thế Vinh (quận 1, TPHCM) - cho rằng: “Thực tế, học sinh đã rất quen với dạng đề thi tốt nghiệp vì đã luyện theo đề minh họa do Bộ GD-ĐT công bố từ lâu. Tuy nhiên, ngữ liệu của đề thi khó và dài. Nhất là phần bài đọc dài khiến học sinh không kịp thời gian để làm. Những học sinh tại các khu vực chưa tiếp cận nhiều với tiếng Anh có thể hơi sốc”.

Dịch giả Nguyễn Bích Lan cũng cho rằng: “Một đề thi như vậy với học sinh thành thị còn đòi hỏi nỗ lực rất lớn, thì với học sinh ở vùng sâu vùng xa sẽ khó xoay xở với khối lượng chữ và yêu cầu phân tích cao như vậy”. Bà cho rằng, đề thi nên có phần cơ bản để học sinh trung bình đạt 5-6 điểm và có phần nâng cao để phân hóa cho xét tuyển đại học. Song ở đề thi năm nay, độ khó nhiều và kéo dài từ đầu tới cuối, là trở ngại lớn với học sinh ở những nơi không có điều kiện học tiếng Anh bài bản.

Cô Võ Thị Mộng Điệp - giáo viên tiếng Anh Trường THPT Tây Thạnh (quận Tân Phú) - chia sẻ: Năm đầu tiên thi theo chương trình mới thì cần thay đổi từng bước để học sinh thích nghi. Bộ GD-ĐT có thể đã thẩm định đề hơi vội, khó so với sức học của học sinh. Thời gian qua, thầy cô đều đã đổi mới việc giảng dạy, bám sát theo yêu cầu của Bộ GD-ĐT là phát triển tư duy, năng lực của học sinh. Mục tiêu của chương trình mới là học sinh học xong phổ thông có thể giao tiếp tiếng Anh cơ bản, phát triển kỹ năng nghe, nói. Do đó khi dạy, giáo viên cũng dạy theo hướng này. Tuy nhiên, đề thi lại đặt nặng về tính học thuật, gây khó cho học sinh.

Thay đổi cách dạy, học

Theo cô Võ Thị Mộng Điệp, cách ra đề này đặt ra thách thức cho các giáo viên. Thầy cô sẽ phải ngồi lại xem xét năm sau nên dạy như thế nào. Tiếng Anh có nhiều bộ sách, mỗi trường chỉ dạy bám theo bộ sách đang dùng cho nên Bộ GD-ĐT cần có hướng dẫn chi tiết hơn.

Thầy Lê Thanh Tùng cũng cho biết, tổ tiếng Anh của trường đã chuẩn bị đề cương, bài tập bổ trợ cho học sinh các năm từ trước. Theo đề thi năm nay, tổ sẽ phải bổ sung, chỉnh sửa khác đi. Ví dụ, bình thường bài đọc khá đơn giản, gần gũi thì sắp tới có thể nâng trình độ lên một chút, để học sinh quen dần và đỡ bị sốc. Trước hết là bám theo sách giáo khoa, sau đó mới nâng cao để học sinh quen dần.

Thầy Trần Ngọc Hữu Phước phân tích, theo yêu cầu cần đạt của chương trình mới, học sinh tốt nghiệp THPT cần đạt trình độ tiếng Anh đầu ra tương đương B2. Nghĩa là học sinh cần có khả năng sử dụng tiếng Anh thành thạo trong nhiều tình huống giao tiếp, bao gồm cả nghe, nói, đọc và viết, ở mức độ tương đối cao. Việc ra đề thi theo hướng tiếp cận mới của chương trình là phù hợp. Tuy nhiên, lứa học sinh sinh năm 2007 không được học từ lớp Một mà vào chương trình mới từ lớp Mười nên không được thụ hưởng trọn vẹn chương trình, khó lòng đạt được yêu cầu này.

Để đề thi và chương trình “tương thích” nhau, thầy cho rằng học sinh và giáo viên cần có nhiều thời gian hơn để thích nghi và thay đổi cách dạy, học. Bởi theo khung chương trình, hiện nay học sinh bậc THPT chỉ có 3 tiết tiếng Anh/tuần, nếu dạy đúng số tiết này cả giáo viên và học sinh “hụt hơi” mới theo kịp tiến độ, khi 1 bài có tới 6-7 phần. Chưa kể, hiện có rất nhiều bộ sách giáo khoa, mỗi trường dạy theo 1 bộ khác nhau, dù cùng bám theo khung năng lực cần đạt nhưng mức độ khó dễ chênh nhau khá nhiều nên trình độ học sinh cũng không đồng đều, chưa kể có sự cách biệt lớn giữa thành thị và nông thôn.

“Để đạt chuẩn B2 đầu ra và đáp ứng được với kiểu ra đề thi này, thí sinh phải tự trau dồi, và đọc sách bên ngoài rất nhiều. Giáo viên cũng phải mở rộng vốn từ vựng ra ngoài sách giáo khoa” - thầy Trần Ngọc Hữu Phước nhấn mạnh.

Tại buổi họp báo sau khi kết thúc kỳ thi, ông Nguyễn Ngọc Hà - Phó cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT) - thông tin, cấu trúc và nội dung đề thi năm nay thay đổi hoàn toàn so với các năm trước. Điểm xét tốt nghiệp cũng chỉ chiếm 50% nên đề thi phải đảm bảo tính phân hóa để xét tốt nghiệp và tuyển sinh lên bậc học cao hơn… Đây là lý do đề thi năm nay tập trung đánh giá năng lực học sinh, giúp các em biết vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề thực tiễn. “Việc phản ánh đề toán, tiếng Anh khó, chúng tôi xin ghi nhận ở thời điểm này để xem xét” - ông nói.

Ý kiến:

Nguyễn Loan - Trang Thư - Uông Ngọc