Thần tượng thật ở vị trí nào trong thời bùng nổ thần tượng ảo?

Hơn 500 nghệ sĩ ảo đang hoạt động

Theo thống kê của Market Reports World, đến năm 2024 đã có hơn 500 nghệ sĩ và nhóm nhạc ảo chuyên nghiệp hoạt động trên toàn thế giới, thu hút hàng triệu người hâm mộ mỗi ngày. Các nghệ sĩ này không tồn tại về mặt vật lí, mà được thiết kế bằng CGI, hoạt động với giọng hát do AI tổng hợp hoặc do người thật thu âm giấu mặt, nhưng vẫn phát hành album, tổ chức concert qua hologram, livestream và thậm chí... cháy vé. Thị trường thần tượng ảo được định giá ở mức 8,62 triệu USD vào năm 2025 và dự kiến sẽ đạt 32,63 triệu USD vào năm 2033.

Thần tượng ảo Hatsune Miku của Nhật Bản

Châu Á hiện là trung tâm của làn sóng thần tượng ảo. Tại Nhật Bản, những cái tên như Hatsune Miku, Kizuna AI hay dàn VTuber của công ty Hololive đã thu hút hàng chục triệu người hâm mộ. Tính đến năm 2024, riêng Hololive đã quản lí hơn 88 thần tượng ảo biết hát, với tổng cộng hơn 80 triệu lượt theo dõi trên các nền tảng mạng xã hội.

Trong đó, Hatsune Miku là biểu tượng toàn cầu của công nghệ Vocaloid, một phần mềm cho phép tạo ra giọng hát ảo. Cô đã trở thành nguồn cảm hứng cho cộng đồng sáng tác toàn thế giới, với hơn 100.000 ca khúc được viết riêng cho giọng hát của cô.

Hàn Quốc nổi bật với các nhóm như MAVE, nhóm nữ ảo K-pop ra mắt năm 2023, MV đầu tay Pandora thu hút hơn 20 triệu lượt xem và hàng chục triệu lượt nghe trên Spotify. Nhóm nam PLAVE bán được 1 triệu album trong tuần đầu tiên ra mắt vào năm 2024, thành tích là mơ ước của nhiều nhóm người thật.

Trung Quốc cũng chứng kiến sự phát triển mạnh của các idol AI như Luo Tianyi hay Lucy của Tencent, người đã phát hành tới 17 bài hát chỉ trong 6 tháng, với ca khúc vượt mốc 100 triệu lượt nghe.

Nhóm nhạc ảo Plave từng đạt hành tích là mơ ước của nhiều nhóm nhạc thần tượng là ca sĩ thật

Một bước ngoặt mới khi nhóm nhạc HUNTR/X, xuất thân từ phim hoạt hình K-Pop Demon Hunters đã trở thành nhóm ảo đầu tiên đứng đầu Billboard Global 200 với ca khúc Golden vào tháng 7/2025. Đây là dấu hiệu rõ ràng rằng các nghệ sĩ ảo không còn chỉ là hiện tượng mạng mà đã bước vào sân chơi của âm nhạc chính thống.

Tại phương Tây, Gorillaz là nhóm nhạc ảo tiên phong từ năm 1998, kết hợp âm nhạc thật với hình ảnh hoạt hình. Lil Miquela, influencer ảo của Mỹ đã phát hành các đĩa đơn và thu hút gần 3 triệu người theo dõi Instagram.

Tác động tới ngành âm nhạc toàn cầu

Sự xuất hiện của ca sĩ ảo mang đến những thay đổi sâu sắc. Một mặt, ca sĩ ảo cho phép các công ty âm nhạc kiểm soát toàn diện hình ảnh, lịch trình, hiệu suất, đồng thời loại bỏ các rủi ro liên quan đến đời tư hay scandal cá nhân, điều dễ xảy ra với nghệ sĩ thật. Mặt khác, công nghệ AI còn giúp rút ngắn chu kì sáng tác, cho phép các nghệ sĩ ảo phát hành liên tục mà không cần thời gian nghỉ ngơi.

Về phía người hâm mộ, các thần tượng kĩ thuật số đáp ứng được nhu cầu cá nhân hóa và tương tác cao. Họ có thể giao lưu với thần tượng qua livestream, nền tảng metaverse. Thậm chí người hâm mộ có thể chỉnh sửa avatar thần tượng theo sở thích cá nhân, điều không thể thực hiện với nghệ sĩ thật.

Ca sĩ ảo Lil Miquela (Mỹ ) đã phát hành các đĩa đơn và có gần 3 triệu người theo dõi trên Instagram.

Tuy vậy, không ít chuyên gia cũng cảnh báo rằng âm nhạc đang bước vào giai đoạn thiếu cảm xúc, do cảm xúc thật và kinh nghiệm sống có thể bị thay thế bằng thuật toán. Dù vậy, khi thị trường thần tượng ảo đã được định giá hàng tỉ đô la và tiếp tục tăng trưởng mạnh, xu hướng này được dự báo sẽ không dừng lại, mà còn mở rộng sang các lĩnh vực giải trí khác.

Trong một thế giới mà ranh giới giữa thực và ảo đang mờ dần, các nghệ sĩ kĩ thuật số đang chứng minh rằng họ không chỉ là công cụ công nghệ, mà là một phần của cuộc cách mạng sáng tạo. Họ không bị giới hạn bởi tuổi tác, ngoại hình hay scandal để tồn tại. Thần tượng ảo chỉ cần một giọng hát được lập trình chuẩn, hình ảnh đầu tư đẹp mắt và một cộng đồng fan trung thành trong không gian mạng.

Dù không hiện diện bằng xương bằng thịt, các ngôi sao ảo đang dần chiếm sóng và ảnh hưởng mạnh mẽ đến nền âm nhạc toàn cầu.

Hoàng Duy