Những đổi thay từ mô hình chính quyền 2 cấp ở TPHCM - Bài 3: Cần đội ngũ cán bộ “đủ tâm, đủ tầm”

Xây dựng đội ngũ cán bộ số

Ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Công Thương TPHCM - cho biết, là cơ quan quản lý các lĩnh vực công nghiệp, thương mại, xuất nhập khẩu, năng lượng và thị trường, sở cần đội ngũ cán bộ, công chức có bản lĩnh, có tư duy đổi mới, làm chủ công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo ông, sau khi hợp nhất 3 địa phương, sở được giao 732 biên chế công chức, 161 biên chế viên chức. Trong số này, vẫn có một số người còn hạn chế về kỹ năng số, ngoại ngữ, phân tích dữ liệu. Địa bàn cần quản lý ngày càng rộng, khối lượng công việc tăng nhưng yêu cầu đặt ra là phải tiếp tục tinh giản biên chế.

Cán bộ UBND phường Hạnh Thông (bìa trái) hướng dẫn người dân làm thủ tục hành chính qua các ứng dụng số

Giải pháp trọng tâm của sở là tiếp tục tinh gọn bộ máy gắn với nâng cao hiệu quả; áp dụng nguyên tắc “1 việc - 1 đầu mối chịu trách nhiệm”; số hóa quy trình nghiệp vụ; đào tạo kỹ năng số, AI, quản trị dữ liệu cho cán bộ; xây dựng đội ngũ “cán bộ số” nòng cốt ở từng phòng ban; hoàn thiện chính sách thu hút và giữ chân nhân tài, bao gồm nâng cao chế độ đãi ngộ theo hiệu quả công việc, tạo môi trường làm việc minh bạch, chuyên nghiệp, khuyến khích sáng tạo và bảo đảm lộ trình thăng tiến rõ ràng.

Tiến sĩ Trần Thị Hà Vân - Trưởng khoa Xây dựng Đảng, Học viện Cán bộ TPHCM - cho rằng, cán bộ là gốc của mọi công việc, đặc biệt là ở cấp xã - nơi gần dân nhất, trực tiếp giải quyết những nhu cầu hằng ngày và xử lý những vấn đề phát sinh từ cơ sở. Vì vậy, đội ngũ này phải vững chuyên môn, làm việc chuyên nghiệp, có tinh thần trách nhiệm, có tư duy đổi mới và khả năng sáng tạo.

Theo bà, chất lượng cán bộ cơ sở hiện vẫn chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Nhiều người còn thiếu tính chuyên nghiệp, không được bố trí đúng chuyên môn, hạn chế về ngoại ngữ, về kỹ năng giao tiếp và khả năng làm việc trong môi trường hiện đại. Những hạn chế này là lực cản cho tiến trình cải cách hành chính, khiến công việc bị chậm trễ, ách tắc. Do đó, cần hết sức chú trọng việc nâng chất đội ngũ cán bộ cấp xã.

Không để thợ rèn đóng tủ, thợ mộc rèn dao

Tiến sĩ Trần Thị Hà Vân nhận xét, hiện nay, cán bộ cơ sở vừa thừa vừa thiếu, cụ thể là thiếu nhân lực có chuyên môn ở các lĩnh vực như khoa học, công nghệ, địa chính, tài chính, tư pháp, y tế, xây dựng, giao thông; thừa cán bộ lóng ngóng do quá trình sắp xếp bộ máy diễn ra nhanh khiến một số được phân công vào sai chỗ. Điều này đòi hỏi phải tiếp tục rà soát, sắp xếp lại nhân sự phù hợp, đặt đúng người vào đúng vị trí, tránh tình trạng “thợ rèn đi đóng tủ, thợ mộc đi rèn dao”.

Cán bộ UBND phường Xóm Chiếu hướng dẫn người dân làm thủ tục hành chính

Theo bà, cần tăng cường đào tạo theo hướng thực chất, thiết kế các chương trình bồi dưỡng ngắn gọn, phù hợp với từng đối tượng, theo cách “cầm tay chỉ việc”, đáp ứng nhu cầu thực tiễn của chính quyền cấp xã. Bên cạnh chuyên môn, cần trang bị cho cán bộ cơ sở kỹ năng quản lý cảm xúc để ứng xử phù hợp, giữ cân bằng tâm lý trước áp lực công việc. Bà lưu ý, mục tiêu cao nhất của chính quyền là phục vụ nhân dân, nên đạo đức công vụ phải được đặt lên hàng đầu. Do vậy, cần chú trọng ngăn ngừa tình trạng quan liêu, cửa quyền, làm khó dân hay làm việc cầm chừng, đồng thời thay thế những cán bộ có hiệu quả làm việc kém và mức độ hài lòng của dân thấp.

Cũng theo tiến sĩ Hà Vân, để bố trí đúng người, đúng việc, tránh tình trạng “người biết việc thì không có chỗ, người có chỗ lại không biết việc”, cần xây dựng và triển khai đề án vị trí việc làm một cách khoa học cho từng cơ quan, đơn vị sau sáp nhập; đề án phải mô tả rõ chức năng, nhiệm vụ, yêu cầu về năng lực, trình độ cho từng vị trí. Việc đánh giá và bố trí cán bộ phải dựa trên năng lực, sở trường và đúng chuyên môn. Các phường, xã cần xây dựng bộ tiêu chí dựa trên sản phẩm công việc và hiệu quả thực tế thay vì chủ yếu dựa vào bằng cấp hay thâm niên. Sau đánh giá, phải mạnh dạn bố trí lại đội ngũ theo năng lực, trong đó tạo điều kiện cho cán bộ trẻ có năng lực đảm nhiệm vị trí phù hợp.

Theo bà, nên đưa những cán bộ dôi dư nhưng có năng lực vào danh sách nguồn để sẵn sàng điều động đến nơi thiếu nhân lực. Ở các lĩnh vực cần chuyên môn sâu, có thể thành lập tổ công tác chuyên trách của thành phố, hỗ trợ theo cụm 3-4 xã, phường giải quyết những hồ sơ phức tạp mà cấp xã chưa thể tự xử lý. Song song đó, cần tổ chức các khóa tập huấn theo chuyên đề mà đa số cán bộ còn yếu, thiếu như quản lý đất đai, cấp phép xây dựng, quản lý ngân sách - tài chính, ứng dụng công nghệ thông tin…

Kỳ cuối: Điều phối hợp lý để vận hành hiệu quả

Thanh Tâm