Những đổi thay từ mô hình chính quyền 2 cấp ở TPHCM - Bài 2: Đẩy mạnh chuyển đổi số để phục vụ dân tốt hơn

Phát huy sức mạnh toàn hệ thống chính trị

Đầu tháng 12/2025, chị Nguyễn Ngọc Hoa (ngụ phường Bình Trưng) hết hạn đăng ký tạm trú. Thay vì đến trụ sở công an gia hạn như trước, chị đến “Trạm công dân số” ngay gần nhà làm thủ tục trực tuyến. Mô hình “Trạm công dân số” được Công an TPHCM ra mắt vào ngày 10/10, tại cao ốc Đảo Kim Cương, phường Bình Trưng, trở thành điểm kết nối dịch vụ công ngay trong khu dân cư.

Trạm là ki ốt điện tử có dữ liệu kết nối trực tuyến với hệ thống dữ liệu của Bộ Công an và các dịch vụ tiện ích. Trạm có các chức năng chính như dịch vụ công trực tuyến (đăng ký thường trú, tạm trú, cấp căn cước công dân, hộ chiếu), thanh toán trực tuyến (tiền điện, nước, học phí), dịch vụ y tế, xã hội (khám chữa bệnh từ xa, mua bảo hiểm y tế) và dịch vụ tài chính ngân hàng (đăng ký vay tiêu dùng, xác minh danh tính...).

Công an phường Sài Gòn hướng dẫn người cao tuổi làm thủ tục cấp, đổi giấy tờ trên hệ thống điện tử

Người dân có thể vào ki ốt nộp hồ sơ trực tuyến, thanh toán các khoản phí, tra cứu tiến độ xử lý thủ tục, gửi phản ánh về an ninh trật tự và các vấn đề đô thị mà không cần đến cơ quan công quyền; đăng ký bảo hiểm y tế, khám chữa bệnh từ xa với bác sĩ, mua sim chính chủ… Bà Nguyễn Thanh Hà - cư dân cao ốc Đảo Kim Cương - cho biết, bà thường đến “trạm” này đo huyết áp, nhịp tim và các chỉ số sức khỏe, chỉ mất 5 phút là có kết quả. Bà thấy việc thao tác cũng dễ.

Đại tá Nguyễn Đình Dương - Phó giám đốc Công an TPHCM - nói: “Chuyển đổi số là chìa khóa đổi mới phương thức điều hành, chuyển từ mô hình quản lý truyền thống sang phục vụ trên nền tảng số. Điều quan trọng nhất là thay đổi tư duy từ quản lý hành chính sang phục vụ hành chính, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm”.

Ông cho biết, Công an TPHCM cũng triển khai bộ phận “1 cửa” ở 20 phường, xã để hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục thuộc 9 lĩnh vực như căn cước công dân, cư trú, định danh điện tử, phòng cháy và chữa cháy, quản lý vũ khí, vật liệu nổ, phương tiện giao thông và cấp đổi giấy phép lái xe, xác nhận tạm trú cho người nước ngoài. Đến tháng 1/2026, Công an TPHCM phấn đấu hoàn thiện bộ phận “1 cửa” ở mọi phường, xã, đặc khu.

Ngày 11/10, UBND TPHCM phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM và các tổ chức chính trị - xã hội tổ chức phát động phong trào “Bình dân học vụ số” giai đoạn 2025-2026 nhằm giúp người dân tiếp cận công nghệ thông tin và dịch vụ số. Những “lớp học tại nhà”, “đội hình xuống phố”, “đội tình nguyện công nghệ” được triển khai rộng rãi để hỗ trợ người dân làm quen với các dịch vụ trực tuyến, các thao tác trên điện thoại thông minh.

Người dân ở cao ốc Đảo Kim Cương, phường Bình Trưng khám sức khỏe trực tuyến tại “Trạm công dân số”

Tại phường Thủ Đức, Đoàn Thanh niên phường phối hợp với Đoàn Thanh niên Công ty cổ phần Viễn thông TPHCM cắt cử đoàn viên trực tại trung tâm phục vụ hành chính công của phường để hướng dẫn người dân làm dịch vụ công trực tuyến, cử từ 30-40 đoàn viên đến từng khu dân cư, chợ truyền thống để hỗ trợ dân đăng ký kinh doanh online, kích hoạt tài khoản định danh, cài ứng dụng công dân số, tạo chữ ký số. UBND phường cũng biên soạn, phát hành sổ tay hướng dẫn chuyển đổi số, giúp người dân tự thao tác trên điện thoại để thực hiện các thủ tục trực tuyến.

UBND phường Bình Tân phát động phong trào “Tuyên chiến với giặc dốt số”, triển khai các lớp học miễn phí tại khu phố, thành lập đội xung kích đến từng nhà tuyên truyền, hướng dẫn, đưa vào sử dụng ứng dụng (app) “Bình Tân học vụ số”.

Giữ vững vị trí nhóm đầu về chuyển đổi số

Trong kỳ họp chuyên đề ngày 29/9, HĐND TPHCM đã thông qua nghị quyết áp dụng mức lệ phí 0 đồng khi người dân và doanh nghiệp nộp hồ sơ qua dịch vụ công trực tuyến. Chính sách này áp dụng cho 5 nhóm thủ tục gồm cấp hộ tịch, giấy phép lao động cho người nước ngoài, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng và giấy đăng ký kinh doanh. Nghị quyết không quy định thời hạn kết thúc.

Bà Võ Thị Trung Trinh (đứng giữa) - Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM, bà Phạm Thị Ngọc Diệu (bên trái) - Bí thư Đảng ủy phường Bình Tân và ông Nguyễn Văn Sử (bên phải) - Chủ tịch UBND phường Bình Tân - tham quan gian hàng chuyển đổi số tại phường Bình Tân

Theo số liệu do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố ngày 21/10, TPHCM tiếp tục dẫn đầu trong 63 tỉnh, thành và đứng thứ tư trong 34 tỉnh, thành sau sáp nhập về chỉ số chuyển đổi số (DTI). Trong đó, TPHCM đạt điểm cao ở nhiều tiêu chí như nhận thức số, thể chế số, hoạt động xã hội số, hạ tầng số và kinh tế số. Hiện TPHCM cung cấp 1.996 dịch vụ công trực tuyến, trong đó 1.778 dịch vụ đạt mức toàn trình (đảm bảo cung cấp toàn bộ thông tin về thủ tục hành chính, việc thực hiện và giải quyết thủ tục hành chính đều trên môi trường mạng).

Chỉ số DTI đánh giá trên 3 yếu tố chính: chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Với thang điểm 1.000, TPHCM nằm trong nhóm dẫn đầu về cả 3 yếu tố. Năm 2024, kinh tế số đóng góp 22% GRDP của thành phố và dự kiến đạt 25% vào năm 2025; 100% người dân đã có danh tính số và tài khoản định danh điện tử. Thành phố hiện xếp hạng 30 toàn cầu về blockchain (dữ liệu khối). Hướng tới mục tiêu kinh tế số chiếm 30 - 40% GRDP vào năm 2030 và trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo đạt chuẩn quốc tế, chính quyền TPHCM đang đẩy nhanh các dự án trọng điểm, cải thiện cơ chế thu hút nhà đầu tư chiến lược, tiêu biểu là dự án trung tâm siêu dữ liệu AI gần 2 tỉ USD của G42 (UAE); đồng thời ưu tiên phát triển nguồn nhân lực số chất lượng cao, tạo nền tảng cho bước tiến mới trong kỷ nguyên số.

Kỳ tới: Cần đội ngũ cán bộ “đủ tâm, đủ tầm”

Thanh Tâm