Nhạc sĩ Thanh Liêm: “Tôi ước Hồn thơ ngọc được diễn với dàn nhạc sống”

Nhạc sĩ Thanh Liêm - phụ trách âm nhạc của vở diễn - chia sẻ với Báo Phụ nữ TPHCM về những sáng tạo âm nhạc mới.

Phóng viên: Hồn thơ ngọc được gọi là ca nhạc kịch mang âm hưởng cải lương. Anh có thể chia sẻ ý tưởng về âm nhạc trong vở?

Nhạc sĩ Thanh Liêm (bìa phải) và dàn nhạc vui mừng khi hoàn thành phần thi với vở Hồn thơ ngọc tại Liên hoan quốc tế Sân khấu thử nghiệm 2025 - ẢNH: NGỌC TUYẾT

Nhạc sĩ Thanh Liêm: Sự khác biệt của Hồn thơ ngọc so với các vở cải lương thông thường là đưa hợp xướng vào cải lương, đưa âm nhạc giao hưởng quốc tế giao thoa âm nhạc Việt Nam mà vẫn giữ hồn cốt chất nhạc dân tộc. Việc đưa dàn nhạc giao hưởng vào cải lương đã có từ vở Kim Vân Kiều (2007) nhưng lúc đó không có sự giao thoa giữa chất liệu âm nhạc 2 bên, chỉ như 2 mảnh ghép được đặt cùng nhau trong tác phẩm. Từ năm 2000, tôi đã có ý tưởng kết hợp dàn hợp xướng với âm nhạc cải lương và thử phối ở một số bài ca cổ. Xã hội ngày càng mở ra nhiều trào lưu, các bạn trẻ nắm bắt nhanh nhạy những cái mới được du nhập từ bên ngoài. Mạng xã hội phát triển, muốn vươn xa phải kết nối với thế giới và kết nối sao cho không đánh mất mình. Đó là bài toán tôi vẫn đau đáu nhiều năm qua.

Làm vở Nhật thực cùng đạo diễn Nguyên Đạt năm 2014, tôi tìm được người đồng hành khi bắt đầu hiện thực hóa những điều mới mẻ hơn cho cải lương. Sau Nhật thực, chúng tôi đã muốn đem hợp xướng phương Tây vào sân khấu cải lương. Từ ý tưởng đến hiện thực Hồn thơ ngọc mất 7-8 năm.

* Anh gặp khó khăn gì trong việc triển khai ý tưởng?

- Rất nhiều. Đầu tiên là dàn hợp xướng. Ban đầu, phương án an toàn là mời khối nhạc viện để chuẩn thanh nhạc nhưng sân khấu đòi hỏi dàn đồng ca phải vừa hát vừa múa vừa diễn. Kiếm đâu ra một lực lượng diễn viên trẻ có nhiều kỹ năng và đủ cho dàn đồng ca? Thế là phải tìm người đào tạo. Đến năm nay, đạo diễn Nguyên Đạt mới tập hợp được đủ người từ nhiều nguồn.

Yêu cầu Nguyên Đạt đặt ra là hòa âm, phối khí làm sao đừng để dạo đàn là khán giả đã biết bài gì. Chúng tôi muốn khán giả, nhất là các bạn trẻ, có cảm giác mới lạ khi nghe Dạ cổ hoài lang. Bản phối này thực hiện cả năm trời, còn có những bài phối xong rồi bỏ vì không vào được âm nhạc cải lương.

Dàn đồng ca tạo sức hút đặc biệt cho Hồn thơ ngọc - ẢNH: NGỌC TUYẾT

* Đâu là phần anh tâm đắc?
- Tôi có hòa âm mới một bài bản rất cổ là Khúc hận Nam Quan (lúc Ngọc Hân nhớ về vua Quang Trung). Lớp diễn công chúa Ngọc Hân ru con, tôi tạo sự giao thoa từ âm thanh của đàn bầu miền Bắc dẫn vào âm điệu bài vọng cổ của cải lương, đòi hỏi dàn nhạc phải tập được sự chuyển biến của 2 dòng nhạc. Lần này, dàn nhạc cũng toàn người trẻ tốt nghiệp Nhạc viện TPHCM. Qua đó, chúng tôi muốn dẫn dắt các em hiểu được cổ nhạc và tân nhạc giao thoa, đồng thời nhắc các bạn trẻ là ông bà ta sáng tác rất hay, vẫn còn nhiều chất liệu cho các bạn khai thác.

* Hồn thơ ngọc đã đáp ứng được bao nhiêu yêu cầu của anh?

- Các bạn trẻ đã làm rất tốt với Hồn thơ ngọc nhưng tôi vẫn ao ước có đủ kinh phí để có thể biểu diễn với dàn nhạc sống. Dàn nhạc đầy đủ gồm dàn nhạc dân tộc và dàn nhạc giao hưởng chơi tại chỗ, đáp ứng yêu cầu cũng phải 50 nhạc công.

Hiện tại, chúng tôi chỉ có được dàn nhạc dân tộc gồm 7 nhạc cụ (cò, tranh, sáo, bầu, kìm, guitar phím lõm, trống) chơi sống, còn lại hòa âm dàn nhạc giao hưởng vẫn phải thu âm và xử lý hiệu ứng.

* Cảm ơn anh đã chia sẻ.

Ninh Lộc (thực hiện)