Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số với tốc độ nhanh thuộc nhóm cao nhất khu vực. Theo Tổng cục Thống kê, đến năm 2050, nhóm người trên 60 tuổi có thể chiếm tới 25% dân số. Cùng với sự mở rộng của tầng lớp trung lưu và mức sống được cải thiện, hành vi tiêu dùng y tế cũng thay đổi rõ rệt từ nhu cầu chữa bệnh sang chăm sóc sức khỏe chủ động, cá nhân hóa trải nghiệm điều trị và ưu tiên công nghệ cao.
Tuy nhiên, hệ thống y tế công lập hiện nay vẫn đối mặt với quá tải cả về nhân lực và cơ sở vật chất. Đây chính là khoảng trống để khu vực y tế tư nhân bước vào với vai trò ngày càng rõ ràng là lực lượng dẫn dắt đổi mới trong cung ứng dịch vụ y tế.
 |
Nhiều bệnh viện công lập lớn luôn trong tình trạng quá tải - Ảnh: Lê Hoài Việt |
Nhà đầu tư nước ngoài đang đổ tiền vào y tế Việt Nam
Tháng 1/2024, tập đoàn y tế Thomson Medical Group (Singapore) đã chi 381,4 triệu USD để thâu tóm Bệnh viện FV. Đây là một trong những thương vụ M&A lớn nhất ngành y tế Việt Nam và Đông Nam Á tính đến thời điểm đó. FV không chỉ nổi bật nhờ quy mô và uy tín điều trị, mà còn tiên phong trong chiến lược “xuất khẩu dịch vụ y tế ngược” với khoảng 25% bệnh nhân đến từ Campuchia, Lào và các quốc gia Mê Kông.
Ngay sau thương vụ, FV đầu tư hơn 8 triệu USD để đưa vào vận hành hệ thống robot xạ phẫu CyberKnife S7 tích hợp AI - công nghệ xạ phẫu không xâm lấn hiện đại bậc nhất khu vực, đồng thời được bảo hiểm y tế Việt Nam hỗ trợ chi trả một phần. Đây là bước tiến vượt bậc trong tích hợp công nghệ cao vào điều trị ung thư tại Việt Nam.
Giữa năm 2025, Vietnam Opportunity Fund (VOF thuộc VinaCapital) công bố thoái toàn bộ 37,8% cổ phần tại CTCP Y khoa Tâm Trí sau 7 năm đầu tư. Bên nhận chuyển nhượng là Dale Investment Holdings, một thực thể liên quan đến Quadria Capital. Đây cũng chính là quỹ từng sở hữu FV trước đó.
Sau thương vụ, Dale nắm giữ 73,15% cổ phần Tâm Trí - chuỗi bệnh viện hiện có 7 cơ sở tại TPHCM, Đà Nẵng, Nha Trang, Đồng Tháp… với hơn 1 triệu lượt khám và 20.000 ca phẫu thuật mỗi năm. Sự kiện này cho thấy vốn ngoại không chỉ tập trung vào các thương hiệu quốc tế, mà đang dần chuyển sang thâu tóm các hệ thống y tế nội địa có nền tảng vững vàng, sẵn sàng chuẩn hóa và mở rộng.
Việt Nam - Trung tâm y tế mới nổi tại tiểu vùng Mê Kông?
Cả FV lẫn nhiều bệnh viện tư nhân như Hoàn Mỹ, Vinmec… hiện đang đón lượng bệnh nhân đáng kể từ các quốc gia lân cận. Với chi phí hợp lý, công nghệ hiện đại và vị trí địa lý thuận lợi, Việt Nam đang dần trở thành điểm đến điều trị y tế của khu vực, đặc biệt là bệnh nhân đến từ Lào, Campuchia, Myanmar - nơi hệ thống y tế còn hạn chế hoặc có giá điều trị cao hơn.
 |
Bệnh viện FV là sự lựa chọn của nhiều bệnh nhân quốc tế đến từ các quốc gia lân cận - Ảnh: FV Hospital |
Xu hướng này được Bộ Y tế khuyến khích thông qua chương trình phát triển du lịch y tế đến năm 2030, đồng thời mở ra dư địa tăng trưởng phi tuyến tính cho hệ thống y tế tư nhân Việt Nam trong vai trò “xuất khẩu dịch vụ”.
Tỉ lệ chi tiêu y tế trên GDP của Việt Nam hiện khoảng 5,9%, thấp hơn Thái Lan (~7%) và Malaysia (~6,6%), cho thấy thị trường vẫn còn nhiều dư địa phát triển, đặc biệt khi Chính phủ đặt mục tiêu khu vực tư nhân chiếm ít nhất 25% tổng số giường bệnh toàn quốc vào năm 2050.
Nhiều quỹ đầu tư hiện xem y tế là dạng “hạ tầng xã hội”, nơi dòng tiền ổn định, ít biến động và có vai trò thiết yếu trong nền kinh tế. Đây là một trong những lý do khiến Quadria Capital huy động thành công hơn 1 tỉ USD để tiếp tục đầu tư vào các mô hình y tế tại châu Á, trong đó Việt Nam là điểm đến chiến lược.
Y tế tư nhân - Thị trường đang “mở cửa” mạnh mẽ
Không chỉ dòng vốn quốc tế đang chảy mạnh, chính sách trong nước cũng đang mở khóa mạnh mẽ cho khu vực tư nhân. Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi 2023), Luật Dược (sửa đổi 2024), cùng hàng loạt cơ chế ưu đãi về thuế, đất đai và bảo hiểm y tế cho các dịch vụ kỹ thuật cao đang tạo hành lang pháp lý thông thoáng hơn bao giờ hết.
Bên cạnh đó, một xu hướng đáng chú ý là sự “y tế hóa” danh mục đầu tư ở nhiều tập đoàn ngoài ngành. Các tập đoàn bất động sản, sản xuất công nghiệp, bán lẻ, thậm chí thương mại điện tử đang chủ động tích hợp dịch vụ y tế vào chiến lược dài hạn, coi đây là một công cụ gia tăng giá trị thương hiệu, củng cố gắn kết xã hội và tạo nguồn thu ổn định trong dài hạn.
Cơ hội cho hệ sinh thái HealthTech Việt Nam
Sự phát triển của các chuỗi bệnh viện tư nhân đồng thời mở ra sân chơi mới cho các startup công nghệ y tế (HealthTech), như eDoctor, Medigo, Doctor Anywhere… Các doanh nghiệp này có thể cung cấp nền tảng khám chữa bệnh từ xa, AI hỗ trợ chẩn đoán, quản trị bệnh viện, lưu trữ hồ sơ điện tử vốn đang là mảnh ghép còn thiếu trong hệ thống y tế toàn diện.
Khi các bệnh viện chuyển đổi số, nhu cầu kết nối với startup công nghệ sẽ trở thành tiêu chuẩn bắt buộc để nâng cao chất lượng dịch vụ và tối ưu hóa vận hành.
Làn sóng đầu tư vào y tế tư nhân tại Việt Nam đang trở thành một chu kỳ đầu tư chiến lược. Với sự tham gia của các quỹ lớn, sự chuyển mình của bệnh viện nội địa, chính sách mở cửa và nhu cầu thị trường tăng cao, ngành y tế tư nhân đang đứng trước thời cơ lịch sử để bứt phá.
Trong bối cảnh hậu đại dịch, khi sức khỏe trở thành ưu tiên toàn cầu, y tế không chỉ là dịch vụ thiết yếu mà còn là tài sản hạ tầng bền vững, nơi mà vốn đầu tư có thể sinh lời dài hạn và tạo tác động xã hội rõ nét. Việt Nam với lợi thế dân số, vị trí và chính sách đang nổi lên như một “ngôi sao mới” trên bản đồ đầu tư y tế khu vực.
Lê Hoài Việt
Giảng viên Trường Đại học Mở TPHCM
Thành viên Hội đồng Tư vấn và Hỗ trợ khởi nghiệp Quốc gia phía Nam