Người phụ nữ Tây Nguyên đưa nông sản Việt ra thế giới

Đứng dậy sau cuộc hôn nhân đổ vỡ

Trong tiết trời se lạnh của những ngày đầu thu, chị Nguyễn Thị Hường - 43 tuổi, trú tại phường Tân An, tỉnh Đắk Lắk - nở nụ cười chào đón chúng tôi nhưng trong ánh mắt vẫn thấp thoáng nỗi niềm. Nhấp ngụm trà nóng, chị chậm rãi lật từng trang ký ức. Giọng chị trầm lắng, lúc lại nghẹn ngào, khi kể lại hành trình nhiều nước mắt từ một người nội trợ, người mẹ đơn thân nuôi 4 đứa con đến giám đốc một doanh nghiệp chế biến, kinh doanh, xuất khẩu nông sản tại Đắk Lắk.

Chị sinh ra trong gia đình nông dân ở xã Ea Yông (nay là xã Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk). Sau khi tốt nghiệp đại học, chị nên duyên vợ chồng với mối tình từ thuở học trò. Những năm đầu hôn nhân, cuộc sống trôi đi êm ả. Khi đã có 2 con, vợ chồng chị rời Đắk Lắk sang Gia Lai lập nghiệp. Nhờ chịu thương chịu khó, họ từng bước gây dựng được cơ ngơi, kinh doanh khấm khá.

Chị Hường (thứ ba từ trái sang) giới thiệu các sản phẩm trái cây sấy cho các doanh nghiệp Trung Quốc

Thế nhưng khi đứa con thứ tư vào lớp Một, chị quyết định gác lại việc kinh doanh để lui về chăm lo chồng con. Đó cũng là lúc cuộc sống hôn nhân bắt đầu rạn nứt, mâu thuẫn vợ chồng ngày càng gay gắt. Đến khi tình cảm không còn hàn gắn được nữa, chị Hường chấp nhận kết thúc cuộc hôn nhân và dắt 4 đứa con ra đi với 2 bàn tay trắng. “Lúc đó tôi nghĩ, mình phải làm chỗ dựa vững chãi cho các con, dù phía trước chỉ là khoảng không mịt mờ” - chị bùi ngùi.

Năm 2020, sau thời gian xoay xở với đủ nghề, tại Gia Lai, chị mở được 3 cửa hàng kinh doanh trái cây sạch. Nhưng để có điều kiện chăm lo các con, chị lại dồn hết vốn liếng để trở về Đắk Lắk cùng với vài người bạn lập Công ty cổ phần Nông sản N&H, chuyên chế biến và kinh doanh các loại nông sản (tại F18 Trương Quang Tuân, phường Tân An, tỉnh Đắk Lắk).

Ngay sau khi thành lập, bạn bè mỗi người mỗi ngả, nên chỉ có một mình xoay xở. Chị làm lại bằng việc phát triển giống lúa đen (lúa gạo lứt), rồi dấn thân vào thị trường sầu riêng. Năm 2021, đại dịch COVID-19 bùng phát khắp cả nước khiến nông sản ùn ứ, sầu riêng không có đường tiêu thụ.

Thương bà con nông dân, chị đứng ra thu mua rồi mang bán khắp nơi. Cũng từ đây, chị bất ngờ tìm thấy cơ hội cho mình. Thay vì chỉ bán trái sầu riêng tươi, chị mạnh dạn vay vốn, đầu tư kho lạnh để cấp đông múi sầu riêng và máy sấy để chế biến sầu riêng sấy khô. Vạn sự khởi đầu nan, những mẻ hàng đầu tiên đã phải đổ bỏ nhưng chị không lùi bước. “Người ta bảo tôi điên rồ. Nhưng tôi gạt bỏ mọi lời đàm tiếu. Tôi nghĩ đơn giản, nếu không kiên trì thì sẽ chẳng bao giờ làm được điều gì” - chị kể.

Liên tiếp những cú ngã bạc tỉ

Con đường khởi nghiệp của chị Hường chưa kịp trải hoa hồng thì liên tiếp những cú vấp ngã đã ập đến. Năm 2023, dự án trồng lúa đen hữu cơ được kỳ vọng mang lại hợp đồng xuất khẩu lên đến 150 tấn, bất ngờ đổ vỡ.

Nhắc lại chuyện này, nước mắt chị lăn dài: “Trong những chuyến đi tìm hiểu vùng trồng và tham gia hội thảo, tôi nhận thấy một địa phương ở huyện Krông Pắk (trước đây) có tiềm năng phát triển lúa đen hữu cơ. Tôi lại may mắn tìm được đầu ra ổn định, tiêu thụ đều đặn 15 tấn mỗi tháng cho thị trường trong và ngoài nước, nên tôi tự tin ký hợp đồng liên kết triển khai dự án 23ha lúa đen”.

Trong suốt quá trình liên kết, chị thường xuyên xuống ruộng theo dõi, giám sát quy trình canh tác. 1 tháng trước thu hoạch, chị còn cẩn thận lấy mẫu đất, nước gửi đi kiểm tra và kết quả hoàn toàn an toàn. Tuy nhiên, khi lúa vừa thu hoạch xong, mẫu kiểm tra lại bất ngờ phát hiện dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Rà soát kỹ lại, chị mới phát hiện bà con đã lén dùng phân, thuốc hóa học ở giai đoạn cuối vụ.

Đứng trước lựa chọn khó khăn hoặc đưa sản phẩm kém chất lượng ra thị trường, hoặc chấp nhận thiệt hại để giữ uy tín với đối tác, chị Hường chọn cách thứ hai. Chị chấp nhận bồi thường hợp đồng cho đối tác gấp 3 lần, thiệt hại hơn 3 tỉ đồng. Đó cũng là một cú ngã đau đớn và cũng là bài học đắt giá trên hành trình khởi nghiệp của chị.

Chưa kịp gượng dậy, chị tiếp tục thua lỗ thêm hơn 2 tỉ đồng vì một hộ dân “bẻ cọc” bán sầu riêng cho thương lái khác, khiến hợp đồng xuất khẩu của chị sụp đổ. “Chỉ trong thời gian ngắn, tôi thua lỗ gần 6 tỉ đồng. Đó là gánh nặng khủng khiếp đối với một doanh nghiệp mới khởi nghiệp vỏn vẹn 2 năm như tôi. Trên vai tôi lúc đó không chỉ có 4 đứa con thơ mà còn cả cuộc sống của những công nhân đang trông chờ vào đồng lương mỗi tháng. Việc đứng dậy từ đống đổ nát còn khó hơn cả bắt đầu khởi nghiệp.

Những suy nghĩ đó khiến tinh thần tôi sụp đổ hoàn toàn. Tôi tự nhốt mình trong phòng suốt 1 tháng trời và không chia sẻ với ai. Có lúc tôi đã nghĩ đến việc từ bỏ tất cả, thậm chí le lói những suy nghĩ tiêu cực” - chị nghẹn giọng.

Sự sống đang dần hồi sinh

Thế rồi, tình thương yêu các con và trách nhiệm với những hậu quả xảy ra đã kéo chị trở lại. Từ con số âm nặng nề, chị chuyển hướng live stream bán hàng, mở rộng kênh phân phối, phát triển thêm sản phẩm cà phê bột và trái cây sấy, liên kết tiêu thụ các loại trái cây như mít, vải, dứa, đu đủ… theo mùa vụ.

Mỗi tháng, chị Nguyễn Thị Hường xuất bán hàng trăm tấn sầu riêng Musang King qua Malaysia và Trung Quốc

Riêng trái sầu riêng giống Musang King, mỗi năm chị xuất khoảng 200 tấn sang Malaysia và Trung Quốc. Cà phê bột mỗi tháng chị bán được hơn 5.000 hộp. Từng trái sầu riêng, từng hộp cà phê và sự nỗ lực không ngừng của chị đang từng bước giúp doanh nghiệp hồi sinh. Đến nay, trung bình mỗi tháng công ty thu được khoảng 150 triệu đồng lợi nhuận. Mới đây, chị còn chốt được lô hàng xuất khẩu 1 tấn múi sầu riêng sấy sang Trung Quốc.

Giữa bộn bề công việc, chị Hường vẫn không quên thiên chức làm mẹ. Chị tạo mọi điều kiện để các con được học tập và phát triển tốt nhất. Đến nay, con trai lớn của chị đang học năm cuối Trường đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội, 3 cháu nhỏ cũng đều học giỏi, chăm ngoan. “Các con chính là nguồn động lực để tôi không bao giờ bỏ cuộc” - chị nói.

Nhìn lại chặng đường đã qua, chị Hường đưa tay gạt nước mắt: “Đến giờ, việc kinh doanh, sản xuất của công ty vẫn đang trong quá trình phục hồi nhưng tôi có thể thở phào vì đã tự mình vượt qua những “hố sâu” cuộc đời. Quan trọng hơn, tôi vẫn giữ trong tim ước mơ đưa nông sản, đặc biệt là trái sầu riêng quê nhà, vươn xa, chinh phục nhiều thị trường quốc tế”.

Theo chị Hường, để sầu riêng nói riêng và nông sản Việt nói chung phát triển bền vững, người sản xuất và các doanh nghiệp phải biết đặt mình vào vị trí của khách hàng, đặt chất lượng và sức khỏe người tiêu dùng lên hàng đầu để không ngừng nâng cao giá trị và uy tín của sản phẩm.

Nguyên Bảo