Dấu ấn tiên phong chuyển đổi số và hội nhập quốc tế của giáo dục TPHCM

Chuyển đổi số không ngừng

Giai đoạn 2020-2025, tình hình thế giới và trong nước có nhiều biến động sâu sắc, đặc biệt là tác động của đại dịch COVID-19. Song, toàn ngành GD-ĐT TPHCM đã nỗ lực vượt bậc, gặt hái được nhiều thành tựu quan trọng. Trong bối cảnh đại dịch, ngành giáo dục TPHCM đã nhanh chóng thích ứng, chuyển sang hình thức dạy học trực tuyến. Trên đà ứng dụng công nghệ thông tin trong nhà trường, ngành đẩy mạnh chuyển đổi số. Từ những tiết học ứng dụng số, mô hình lớp học số, trường học số đã ra đời.

Giáo viên Trường tiểu học Nguyễn Thái Học hướng dẫn học sinh tạo hình hộp mô phỏng qua bảng tương tác

Còn nhớ mô hình lớp học số lần đầu tiên xuất hiện ở Trường tiểu học Thạnh An và Trường tiểu học Trung Lập Thượng cách đây 3 năm. Ở đó, học sinh được học với giáo viên thỉnh giảng qua màn hình máy chiếu và giáo viên chủ nhiệm trợ giảng trực tiếp tại lớp.

Ông Nguyễn Văn Tới - Hiệu trưởng Trường tiểu học Trung Lập Thượng - kể, học sinh rất hứng thú với mô hình học tập mới, tích cực làm việc nhóm và giao tiếp với giáo viên bằng tiếng Anh. Về tin học, 95% học sinh đạt yêu cầu về kỹ năng sử dụng phần mềm học tập trực tuyến, 80% học sinh có thể thực hiện các thao tác cơ bản với máy tính.

Năm học 2025-2026, tại Trường tiểu học Nguyễn Thái Học (phường Bến Thành) - 1 trong 100 trường học số đầu tiên của thành phố - học sinh gần như được tiếp cận với công nghệ mỗi ngày. Các em được học toán hình trên bảng tương tác, học lịch sử qua những thước phim 3D…

Nhờ được tự tay, tận mắt tạo ra các sản phẩm mô phỏng nên học sinh tiếp thu kiến thức nhanh hơn, hứng thú hơn trong học tập. Bà Trần Bé Hồng Hạnh - Hiệu trưởng nhà trường - cho biết, năm học này, trường sẽ lồng ghép những nội dung về AI vào các giờ học tiếng Anh, STEM. Trường còn có giờ học kỹ năng công dân số, câu lạc bộ STEM để nâng cao năng lực số cho học sinh.

Các trường học còn đẩy mạnh giáo dục STEM với 3 hình thức: bài học STEM, trải nghiệm STEM và làm quen với nghiên cứu khoa học, kỹ thuật. Đặc biệt, AI được áp dụng sâu rộng trong dạy và học, giúp nâng cao hiệu quả và chất lượng giảng dạy.

Năm học này, TPHCM bắt đầu thí điểm học bạ số đối với học sinh lớp Mười và số hóa dữ liệu học bạ cấp THPT, sau khi đã thí điểm với học sinh lớp Một, lớp Sáu và số hóa dữ liệu ở cấp tiểu học, THCS. Đồng thời triển khai sổ đầu bài số và ký số điện tử tại 100% trường học, qua trang web: https://sodaubai.hcm.edu.vn và ứng dụng Sổ Đầu Bài HCM. Hoạt động này là nỗ lực đẩy mạnh chuyển đổi số giáo dục theo Nghị quyết 57, đảm bảo hoạt động dạy học và quản trị của nhà trường đều được thực hiện trên môi trường số.

Ông Nguyễn Văn Hiếu - Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM - khẳng định: “Ngành GD-ĐT xác định chuyển đổi số là giải pháp quan trọng hàng đầu trong đổi mới phương thức lãnh đạo, là mục tiêu và động lực quan trọng trong việc nâng cao chất lượng GD-ĐT của thành phố”.

Khẳng định chất lượng

Tính đến hết năm học 2023-2024, TPHCM (trước đây) chỉ còn 12,53% giáo viên (10.106 giáo viên) có trình độ đào tạo chưa đạt chuẩn theo Luật Giáo dục năm 2019. Cụ thể, mầm non có 5.467 giáo viên, tiểu học có 3.546 giáo viên và THCS có 1.093 giáo viên. Riêng bậc THPT có 100% giáo viên đạt chuẩn. Thành phố đã triển khai 2 đợt nâng trình độ chuẩn. Đợt 1 tổ chức cho 641 người, từ năm học 2023-2024 đến năm học 2025-2026. Đợt 2 tổ chức cho 896 người, thời gian từ năm học 2024-2025 đến hết năm học 2026-2027.

Song song với nâng cao chất lượng giáo viên, hệ thống trường lớp được phủ khắp phường, xã, đáp ứng cơ bản nhu cầu học tập của người dân. Trong giai đoạn 2021-2025, lĩnh vực giáo dục đã được bố trí khoảng 18.288 tỉ đồng để thực hiện đầu tư tăng thêm phòng học. Đến cuối năm 2025, dự kiến thành phố sẽ có khoảng 2.665 phòng học mới được đưa vào sử dụng.

Nhờ những nỗ lực phát triển đội ngũ giáo viên, hệ thống trường lớp và đổi mới phương pháp giảng dạy, chất lượng giáo dục của thành phố không ngừng nâng cao. Năm học 2024-2025, tỉ lệ học sinh đậu tốt nghiệp THPT của thành phố đạt 99,86%. Cũng trong năm học này, TPHCM có 166/236 thí sinh đoạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, giữ vững vị trí thứ hai trên bảng tổng xếp các đoàn dự thi…

Năm 2024, lần đầu tiên học sinh Việt Nam giành thành tích cao nhất (giải Nhì) kể từ khi tham dự hội thi Khoa học kỹ thuật quốc tế ISEF tổ chức tại Mỹ. Mang về thành tích này là 2 học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong với đề tài “Phần mềm tích hợp học sâu để phân vùng và tái tạo cấu trúc tim nguyên khối trong không gian 3D mô phỏng cho ứng dụng thực hành y khoa”. Năm 2025, học sinh của trường tiếp tục giành giải Tư ở cuộc thi quốc tế này.

Hướng đến mục tiêu hội nhập quốc tế, thời gian qua, TPHCM đã triển khai nhiều chương trình tiếng Anh ở cả 3 cấp tiểu học, THCS và THPT, như: tiếng Anh tự chọn; tiếng Anh tăng cường; dạy và học các môn toán, khoa học và tiếng Anh tích hợp chương trình Anh và Việt Nam. Đây là tiền đề để TPHCM sớm đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học theo Kết luận số 91-KL/TW của Bộ Chính trị và Quyết định số 1600/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Hiện thực hóa điều này, đầu tháng 9/2025, Sở GD-ĐT TPHCM đã công bố đề án từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, gồm 3 giai đoạn kéo dài từ năm 2025 tầm nhìn đến năm 2045. Bà Lâm Hồng Lãm Thúy - Trưởng phòng Giáo dục phổ thông, Sở GD-ĐT TPHCM - cho biết, trước mắt, TPHCM ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, tích hợp sâu rộng AI, thực tế ảo (VR/AR) vào quá trình dạy và học tiếng Anh trên nền tảng học tập trực tuyến cho học sinh. Đồng thời chuẩn hóa năng lực tiếng Anh cho giáo viên, xây dựng chính sách ưu đãi để thu hút giáo viên giỏi...

Tiên phong trong chuyển đổi số, đổi mới toàn diện giáo dục của ngành giáo dục thành phố không chỉ nâng cao chất lượng, mà từng bước chuẩn bị cho học sinh TPHCM tự tin hội nhập quốc tế, trở thành công dân toàn cầu.

Trang Thư