Cảnh báo tình trạng mua bán nội tạng trá hình lan tràn trong các nhóm hiến tạng cứu người

Những ngày qua, mạng xã hội xuất hiện hàng loạt bài đăng với nội dung gây rợn người. Dòng chữ “thu hoạch xoài các loại từ 19 đến 42 năm”, “tìm xoài nhóm O, nhóm B”, “chủ vườn đồng ý mới thu” được chia sẻ trong các nhóm mang tên rất nhân văn như “Hội hiến tạng cứu người”. Đằng sau những từ ngữ tưởng như vô hại ấy là hoạt động giao dịch nội tạng người. “Xoài” là cách gọi lách để chỉ thận, gan hay mô cơ thể. Ai từng đọc qua những bài viết ấy đều hiểu rõ điều đang được rao bán là gì.

Hàng loạt bài đăng mua bán nội tạng công khai lan truyền trên các hội nhóm. Theo đó, "xoài" là từ được dùng để ám chỉ nội tạng - Ảnh: Tổng hợp từ các ảnh chụp màn hình

Vấn đề nằm ở chỗ những nội dung vi phạm pháp luật ấy lại được xuất hiện công khai, được duyệt bài và tồn tại ngay trong các nhóm được gắn mác thiện nguyện. Không thể xem đó là sự nhầm lẫn. Thành viên nhóm biết rõ, quản trị viên cũng biết rõ, nhưng bài vẫn được duyệt, vẫn hiển thị trước hàng ngàn người. Khi sự thật hiển nhiên mà không ai ngăn chặn, đó không còn là sai sót mà là sự buông lỏng đáng sợ. Dư luận có lý do để nghi ngờ rằng đằng sau sự dễ dãi ấy có điều gì khuất tất.

Những hội nhóm hiến tạng vốn là nơi lan tỏa điều tốt đẹp. Người ta đến đó để tìm hiểu quy trình hiến tặng, để sẻ chia câu chuyện về lòng nhân ái, để học cách cho đi sau khi cuộc đời kết thúc. Nhưng chỉ cần một bài viết rao “xoài nhóm O”, toàn bộ ý nghĩa ấy bị bẻ cong. Kẻ xấu lợi dụng chính lòng tốt của người khác để làm vỏ bọc cho việc trục lợi. Những người đang cân nhắc đăng ký hiến tạng sẽ hoang mang, những người từng tin vào ý nghĩa nhân văn ấy sẽ cảm thấy bị phản bội. Một hành động đẹp bị biến thành công cụ cho tội phạm.

Thẻ đăng ký hiến tặng mô tạng của người viết bài sau khi đăng ký qua Cổng thông tin điện tử của Trung tâm điều phối ghép tạng quốc gia. Mọi thủ tục đăng ký đều rất trực quan, đơn giản, dễ thao tác - Ảnh: Lê Hoài Việt

Pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng việc hiến tặng mô và bộ phận cơ thể người phải thực hiện tự nguyện, không có giao dịch vật chất. Người có nguyện vọng hiến tặng có thể đến Trung tâm điều phối ghép tạng quốc gia đặt tại Phòng 230 - Nhà C2 - Bệnh viện Việt Đức (TP Hà Nội), hoặc Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM). Đồng thời, cũng có thể đăng ký trực tuyến tại Cổng thông tin trực tuyến của Trung tâm điều phố ghép tạng quốc gia (vnhot.vn).

Mọi quy trình đều được thực hiện nghiêm ngặt, có tư vấn, có hồ sơ đăng ký, có xác nhận của cơ quan y tế và lưu trữ tại hệ thống điều phối trung ương. Người dân không cần qua trung gian, không để lại thông tin cá nhân trên mạng, càng không được nhận bất kỳ khoản tiền nào. Hiến tặng là hành động nhân đạo, chỉ có ý nghĩa khi được thực hiện đúng cách và hợp pháp.

Những bài viết lách luật bằng cách dùng từ mã như “xoài”, “vườn”, “thu hoạch” không chỉ là trò đùa ngôn ngữ. Đó là tấm áo nguy hiểm che giấu hoạt động mua bán sinh mạng. Việc chúng xuất hiện công khai cho thấy một khoảng trống đáng báo động trong việc quản lý nội dung trên mạng xã hội. Các quản trị viên không thể viện lý do bận rộn để cho qua. Khi họ chấp nhận một bài viết có dấu hiệu phạm pháp, họ đang góp phần hợp thức hóa tội ác. Một cú nhấp chuột để duyệt bài, hoặc một cơ chế duyệt bài thiếu chặt chẽ có thể vô tình trở thành sự đồng lõa.

Người dùng mạng xã hội cần hiểu rằng bất kỳ nội dung nào có lời mời gọi hiến tặng kèm theo trao đổi tài chính, hỗ trợ chi phí hoặc để lại số điện thoại riêng đều là vi phạm pháp luật. Khi thấy những bài đăng như vậy, đừng bình luận, đừng chia sẻ, hãy báo cáo ngay cho nền tảng hoặc cơ quan chức năng. Nếu muốn lan tỏa tinh thần hiến tạng, hãy chia sẻ những nguồn thông tin chính thống từ Bộ Y tế, từ Trung tâm điều phối ghép tạng quốc gia, từ các bệnh viện uy tín. Lòng tốt chỉ có giá trị khi đi đúng hướng.

Những nhóm thiện nguyện trên mạng cần được trả lại sự trong sạch. Không thể để lòng nhân ái bị biến thành công cụ cho kẻ xấu. Không thể để việc cứu người trở thành vỏ bọc cho hành vi mua bán cơ thể. Mỗi người quản trị, mỗi thành viên đều phải chịu trách nhiệm với nội dung họ để xuất hiện trong cộng đồng của mình. Sự thờ ơ hôm nay có thể là mầm mống của tội ác ngày mai.

Khi những bài viết rao “xoài nhóm O” vẫn tồn tại, nghĩa là sự tỉnh thức vẫn còn thiếu. Cảnh giác là điều cần thiết để bảo vệ giá trị nhân văn đích thực của hiến tạng. Cho đi là đáng quý, nhưng sẽ đáng quý hơn khi sự cho đi ấy được bảo vệ khỏi bàn tay trục lợi. Giữ trong sạch cho hai chữ “hiến tặng” chính là giữ lại niềm tin vào lòng người.

Lê Hoài Việt