Cam kết không sinh con để được tuyển chính thức

Kính gửi chị Hạnh Dung,

Em vừa trải qua hơn 2 tháng thử việc đầy áp lực và rất vui khi nhận được thông báo ký hợp đồng chính thức. Em rất thích công việc này. Môi trường ở đây cũng khá chuyên nghiệp.

Tuy nhiên, niềm vui không trọn vẹn. Khi làm thủ tục, chị nhân sự nói công ty muốn em cam kết không sinh con trong 3 năm đầu. Chị ấy giải thích rằng nhân viên nữ mang thai và nuôi con nhỏ thường sẽ nghỉ thai sản, đi muộn về sớm, không đồng ý làm thêm giờ… Công ty rất trân trọng năng lực của em nhưng yêu cầu trên dành cho tất cả nhân viên nữ. Chị ấy nói đây là luật bất thành văn ở công ty, nếu em không đồng ý thì khó có thể ký hợp đồng chính thức.

Em năm nay 26 tuổi, mới lập gia đình. Dù vợ chồng em chưa có kế hoạch sinh con liền nhưng việc phải ký vào một tờ cam kết như vậy khiến em rất hoang mang. Hoàn cảnh kinh tế của em đang khó khăn, em có nên ký để nhận chỗ làm này? Lỡ vợ chồng em vỡ kế hoạch thì sao?

Trịnh Thị Đông

Ảnh minh họa do AI tạo

Em Đông thân mến,

Vượt qua thời gian thử việc, ai cũng tràn trề hy vọng sẽ được nhận chính thức. Yêu cầu của công ty kia nghe có vẻ hợp lý dưới góc độ lợi ích doanh nghiệp nhưng thực chất lại thiếu tình người và quan trọng nhất là trái pháp luật. Em cứ bình tĩnh xem xét, cân nhắc.

Thực sự thì về mặt pháp lý, tờ cam kết đó là vô hiệu. Bộ luật Lao động Việt Nam bảo vệ chặt chẽ quyền thai sản của phụ nữ. Pháp luật nghiêm cấm người sử dụng lao động có hành vi phân biệt đối xử vì lý do thai sản, kết hôn. Việc ép buộc lao động nữ cam kết không mang thai để được ký hợp đồng là vi phạm pháp luật. Kể cả khi em đã ký vào bản cam kết, tờ giấy đó cũng không có giá trị pháp lý. Nếu sau này em mang thai trong thời gian cam kết, công ty không có quyền vin vào bản cam kết kia để sa thải em hay chấm dứt hợp đồng. Nếu làm vậy, họ sẽ thua kiện và phải bồi thường rất nặng. Vì thế, về mặt luật pháp, em nắm đằng chuôi.

Tuy nhiên, về mặt ứng xử, nên cương hay nhu là tùy ở em. Dù biết công ty sai nhưng em đang cần công việc này. Nếu bây giờ em phản ứng gay gắt, từ chối ký, rất có thể họ sẽ tìm một lý do khác (như không đạt yêu cầu thử việc) để không tuyển em.

Em có thể chọn xử lý theo hướng lạt mềm buộc chặt. Nếu vợ chồng em chưa định sinh con ngay, em có thể đồng ý để qua cửa nhân sự và giữ được công việc. Sau này, nếu có tin vui hoặc thay đổi kế hoạch, em cứ đường hoàng thông báo. Lúc đó, pháp luật bảo vệ em, công ty không thể làm gì. Đây là cách “dĩ độc trị độc” với những quy định vô lý.

Song song, em nên khéo léo nhắc nhở chị nhân sự. Em cứ nói một cách nhẹ nhàng nhưng thẳng thắn rằng em rất muốn gắn bó với công ty và hiện cũng chưa có kế hoạch sinh con ngay. Tuy nhiên, em băn khoăn là việc cam kết này có vẻ chưa phù hợp với Luật Lao động. Em ký để thể hiện thiện chí cam kết công việc nhưng em mong công ty hiểu và hỗ trợ nếu sau này có những thay đổi bất khả kháng.

Em cũng cần suy nghĩ thêm một chút. Một công ty ngay từ đầu đã có tư duy sợ nhân viên mang bầu, sợ tốn kém chi phí phúc lợi liệu có phải là môi trường tốt để em gắn bó lâu dài? Với một nơi xem người lao động là gánh nặng, em cũng nên cân nhắc về tương lai của mình tại nơi ấy. Em hãy nhớ rằng quyền làm mẹ là quyền thiêng liêng và được luật pháp bảo hộ tối cao. Không doanh nghiệp nào có quyền tước đoạt điều đó.

Hãy cứ tạm chấp nhận để đi làm, giải quyết khó khăn, tích lũy kinh nghiệm nhưng cũng chuẩn bị tâm thế vững vàng để bảo vệ quyền lợi của mình khi cần thiết, em nhé!

Hạnh Dung

Chia sẻ tâm tư cùng chị Hạnh Dung của Báo Phụ nữ, mời bạn gửi câu hỏi trực tiếp trong khung "Chat với Hạnh Dung" dưới đây hoặc gửi về email hanhdung@baophunu.org.

n HẠNH DUNG (hanhdung@baophunu.org.vn)