Ưu đãi cho nữ doanh nhân: Nghe nhiều, thấy ít

Khó khăn nhiều vô kể

Bà Ngô Thị Thu Thủy - Tổng giám đốc Công ty TNHH Fujiwa Việt Nam - than, có nhiều cuộc gặp gỡ giữa lãnh đạo chính quyền các cấp với giới doanh nhân hoặc giữa doanh nhân với nhau được tổ chức vào buổi tối, không tiện cho nữ doanh nhân tham gia. Do đó, cơ hội kết nối, hợp tác của họ bị hạn chế.

Bà cho hay, các doanh nghiệp (DN) nhỏ thường thiếu vốn để đầu tư, xoay xở, đa số phải “lấy ngắn nuôi dài” để duy trì sản xuất. Fujiwa Việt Nam cũng không ngoại lệ. Công ty hiện có khoảng 100 nhân viên, luôn trả đủ lương, đóng đủ bảo hiểm xã hội, nhưng không có vốn để mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư công nghệ hay đẩy mạnh xuất khẩu lực. Fujiwa chuyên sản xuất nước ion kiềm, nước giàu hydrogen, dung dịch xịt khuẩn, vệ sinh mũi. Không như ở nhiều nước, ở Việt Nam, DN vẫn khó tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi dành cho sản xuất.

Thương hiệu Fujiwa từng bị làm giả, làm nhái, bị ảnh hưởng xấu đến uy tín và thiệt hại kinh tế, nhưng hầu như chưa được sự bảo vệ từ cơ quan chức năng. Trong khó khăn, Fujiwa vẫn cố gắng sớm chuyển đổi số, định hướng phát triển theo hướng xanh, bền vững, vừa phục vụ thị trường trong nước, vừa xuất khẩu sang Mỹ, Úc, Campuchia… Nhưng để tiến xa hơn trên thị trường quốc tế, bên cạnh nỗ lực tự thân, DN như Fujiwa vẫn rất cần thêm sự hỗ trợ.

Cụ thể, bà Thu Thủy mong các tổ chức chính trị - xã hội, hội nghề nghiệp, hiệp hội ngành hàng, các câu lạc bộ nữ doanh nhân đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động hỗ trợ như đào tạo, hội thảo, giao lưu để nữ doanh nhân có cơ hội kết nối, học hỏi kinh nghiệm, nêu nguyện vọng cùng “dắt tay nhau ra biển lớn”. Điều cần nhất là cơ quan nhà nước có chính sách ưu đãi vốn dài hạn cho DN sản xuất.

Bà Phạm Thị Huân - Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc Công ty TNHH Ba Huân (Trứng Ba Huân) - nhiều lần bày tỏ mong muốn có thêm các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ - Ảnh do nhân vật cung cấp

Bà Nguyễn Ngọc Hương - đồng sáng lập, Phó giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thiên Nhiên Việt - cho biết, trước năm 2024, mỗi tháng, công ty sản xuất hơn 10 tấn bột rau các loại, tạo ra trên 200.000 sản phẩm bán trong nước và xuất khẩu. Năm 2025, sức mua giảm sút, kinh doanh khó khăn. Với những sản phẩm từ nông sản địa phương, để thu hút người tiêu dùng, cần tạo ra sản phẩm mới, lạ. Muốn vậy, DN phải đầu tư công nghệ, cần 5 tỉ đồng cho 1 dây chuyền vừa phải. Đây là khoản tiền quá lớn với DN ngành nông sản. Sau khi làm mới sản phẩm, DN cũng cần kinh phí để tiếp thị và xúc tiến thương mại. Do vậy, bà mong Nhà nước hoặc chính quyền địa phương hỗ trợ DN tiếp cận nguồn vốn dành cho đầu tư công nghệ và quảng bá sản phẩm.

Bà Phan Hương Giang - Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần KimBell Việt Nam - cho biết, công ty bà có 8 dòng sản phẩm chính, gồm nước giặt xả, nước rửa chén, nước lau sàn, nước tẩy bồn cầu… và đang chuẩn bị sản xuất thêm kem đánh răng, sữa tắm, dầu gội vào cuối năm nay. Cái thiếu lớn nhất vẫn là vốn. Công ty phải xoay vòng từng đồng để duy trì sản xuất, dùng lợi nhuận tái đầu tư thay vì chia nhau, đồng thời phải cắt giảm các chương trình quảng cáo, tiếp thị. Dù tự tin vào chất lượng sản phẩm nhưng bà vẫn chưa thể đưa được hàng vào siêu thị.

Bà nói: “Chúng tôi rất mong được hội phụ nữ các cấp hỗ trợ kết nối giao thương, giới thiệu sản phẩm đến tay người tiêu dùng”.

Có chính sách nhưng không thụ hưởng được

Bà Tôn Nữ Xuân Quyên - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty BluSaigon - đánh giá, Chính phủ đã ban hành nhiều nghị quyết để thúc đẩy kinh tế tư nhân, nhưng chính sách vẫn chưa đi vào thực tiễn.

Bà cho hay, các gói hỗ trợ vốn ưu đãi cho phụ nữ khởi nghiệp, sản xuất, kinh doanh theo chỉ đạo của Chính phủ vẫn chưa đến tay đối tượng cần hỗ trợ. Trong khi đó, một số quỹ tư nhân như Beacon Fund (Singapore) có chương trình dành cho nữ doanh nhân nhưng lãi suất tương đương lãi vay ngân hàng (từ 8 - 15%/năm). Hơn nữa, những quỹ này thường chỉ nhắm đến các DN có doanh thu 20-30 tỉ đồng/năm nên những DN nhỏ hoặc mới thành lập phải “chầu rìa”.

Theo bà Xuân Quyên, những khó khăn về vốn, công việc gia đình làm giảm động lực của nữ doanh nhân. Nếu không có sự hỗ trợ ban đầu từ Nhà nước, họ sẽ dễ dàng chọn con đường ít rủi ro hơn, đó là làm dịch vụ nhỏ lẻ, như bán hàng trực tuyến, làm tiktoker. DN làm ăn chân chính rất hoan nghênh các chính sách minh bạch, nhưng họ cũng cần được hỗ trợ để phát triển. Chính sách cho vay vốn ưu đãi ban đầu là nguồn động viên lớn với họ. Nhưng để vay được vốn, họ lại phải có tài sản thế chấp hoặc có doanh thu lớn. Thế nên, trên thực tế, họ không được hưởng gì từ chính sách.

Bà Cao Thị Ngọc Dung - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ), Chủ tịch Hội Nữ doanh nhân TPHCM (HAWEE) - đánh giá, các chính sách hỗ trợ DN đang được gấp rút triển khai nhưng khi đi vào thực tế thì ách tắc. Nghị quyết 68 mở ra nhiều cơ hội cho khối tư nhân nhưng phần lớn lợi ích lại hướng vào các tập đoàn lớn, còn các DN vừa và nhỏ, DN do phụ nữ làm chủ vẫn gặp vô vàn khó khăn.

Bà phân tích, chưa có ngân hàng nào mạnh dạn cho vay vốn dựa vào dự án khả thi. Việc tiếp cận nguồn vốn ưu đãi vẫn khó như trước khi có nghị quyết. Các DN nhỏ và vừa, DN do nữ làm chủ vẫn phải vay vốn từ các ngân hàng thương mại với lãi suất thông thường (từ 8 - 12%/năm), không có ưu đãi đặc biệt. Các hiệp hội như HAWEE đã chủ động tổ chức nhiều chương trình đào tạo cho hội viên về phát triển bền vững, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, nhưng các chính sách hỗ trợ cụ thể vẫn chưa rõ ràng. Các nữ doanh nhân vẫn chưa thấy chương trình nào giúp họ tiếp cận được nguồn vốn hoặc nhận được sự tài trợ cho việc chuyển đổi.

Theo bà, một trong những thách thức lớn nhất khi chuyển đổi xanh là bán được sản phẩm: “Cho dù được hỗ trợ vốn, nhưng nếu người tiêu dùng trong nước chưa có ý thức về sản phẩm xanh thì DN cũng khó bán được hàng. Vì vậy, cần có những chương trình giáo dục, tuyên truyền rộng rãi để nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về sản phẩm xanh”.

Mai Ca - Thanh Hoa