“Nóng” an toàn thực phẩm bữa ăn bán trú

Liên tiếp nhiều vụ ngộc độc

Ngày 20/10, nhiều phụ huynh học sinh Trường tiểu học Cự Khê (xã Bình Minh, TP Hà Nội) phải dậy sớm nấu cơm cho con mang đến trường. Còn phụ huynh của gần 200 học sinh khác đã cho con nghỉ học để phản đối phương án trường đưa ra.

Khu bếp của Trường tiểu học Cự Khê, khi Công ty Nhật Anh còn hoạt động tại đây - Ảnh do phụ huynh cung cấp

Sự việc bắt đầu từ ngày 15/10, phụ huynh phát hiện những túi thịt ôi, trứng cút luộc sẵn bốc mùi được mang vào bếp chế biến. Theo phụ huynh, dù hôm đó thực phẩm không đảm bảo, nhưng bếp ăn vẫn chia cơm cho hơn 1.400 em. Khi về nhà, nhiều em kể với gia đình rằng “cơm có mùi lạ”. Ngày 17/10, trường phải tạm ngưng tổ chức bữa trưa.

Sau kiểm tra, đoàn liên ngành xác định Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Xuất nhập khẩu Nhật Anh, đơn vị cung cấp suất ăn, vi phạm hàng loạt quy định vệ sinh an toàn thực phẩm (ATTP). Sau khi Sở GD-ĐT TP Hà Nội vào cuộc, bữa ăn bán trú của học sinh được tổ chức trở lại từ ngày 21/10, do đơn vị khác cung cấp. Công ty Nhật Anh bị xử phạt hành chính 40 triệu đồng.

Cuối tháng Chín, tại Trường Phổ thông dân tộc bán trú tiểu học Kim Thủy (tỉnh Quảng Trị), 40/75 học sinh dùng bữa sáng tại trường phải đưa đi cấp cứu vì đau bụng, ói. Xét nghiệm xác định nhiễm vi khuẩn bacillus cereus gây rối loạn tiêu hóa cấp tính. Điều khiến dư luận bức xúc là phản ứng chậm trễ của nhà trường. Nhiều giáo viên và phụ huynh cho rằng bà Đỗ Thị Hồng Huế - Phó hiệu trưởng phụ trách bán trú - đã chần chừ trong việc đưa học sinh đi bệnh viện, khi các em ói liên tục.

Ngay ngày đầu năm học, 1 giáo viên và 41 học sinh Trường tiểu học An Mỹ (xã Phụ Dực, tỉnh Hưng Yên) phải nhập viện đa khoa Phụ Dực cấp cứu. Kết quả kiểm nghiệm nêu: Món trứng cút xào nhiễm vi khuẩn salmonella, e.coli. Các món thịt heo băm xào, cơm tẻ, canh bí xanh hầm xương đều nhiễm e.coli mức độ cao. Nguyên nhân do ô nhiễm trong quá trình bảo quản, phân chia thực phẩm, dụng cụ chế biến và môi trường.

Luật ATTP năm 2010 đã quy định rõ trách nhiệm đảm bảo vệ sinh ATTP học đường. Tuy nhiên, theo tiến sĩ Trần Việt Nga - Phó cục trưởng Cục ATTP (Bộ Y tế) - mặc dù hệ thống pháp lý về ATTP học đường hiện đã đầy đủ, thách thức lớn nhất lại nằm ở khoảng cách giữa nhận thức và hành vi trong thực tiễn.

Vấn nạn cắt xén khẩu phần ăn

Bà Trần Việt Nga cho hay, hằng năm, Bộ Y tế đều tổ chức các lớp tập huấn, tuyên truyền, cập nhật quy định mới cho người trực tiếp chế biến, phục vụ bữa ăn học đường. Tuy nhiên, nhiều trường hợp biết nhưng không làm đúng.

Theo quy định, trách nhiệm tổ chức tập huấn đã được chuyển về cho chủ cơ sở, người đứng đầu bếp ăn hay đơn vị cung cấp suất ăn phải chủ động đào tạo nhân viên và cam kết thực hiện đúng quy định. Riêng trong trường học, hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm cao nhất về ATTP bán trú. Vai trò của họ không chỉ là ký kết với đơn vị cung cấp mà còn là người giám sát, nhắc nhở và kiểm soát thực hành của đội ngũ cấp dưới.

Hình ảnh suất cơm bán trú giá 25.000 đồng của học sinh Trường tiểu học số 1 Ba Đồn (Quảng Trị) gây xôn xao dư luận - Nguồn ảnh: Mạng xã hội

“Để bảo đảm bữa ăn học đường an toàn, cần bắt đầu từ ý thức tự giác và đạo đức nghề nghiệp của từng cá nhân. Người đã được tập huấn, đã có kiến thức mà vẫn làm sai, đó là vấn đề thuộc về đạo đức và trách nhiệm. Hiệu trưởng phải là người đảm bảo rằng, từ nhận thức đến hành vi của tập thể nhà trường đều đi đúng hướng” - bà nhấn mạnh.

Không chỉ lo ngại về ATTP, nhiều vụ cắt xén khẩu phần ăn thời gian qua cũng khiến phụ huynh bức xúc. Đầu năm 2025, Công an Thanh Hóa khởi tố bà Vũ Thị Thúy Hà - cựu Hiệu trưởng Trường tiểu học Đông Thọ, về tội nhận hối lộ do bớt xén 7.000 đồng trong mỗi suất ăn của học sinh thông qua thỏa thuận với đơn vị cung cấp.

Trước đó, dư luận từng phẫn nộ với vụ việc tại Trường Phổ thông dân tộc bán trú tiểu học Hoàng Thu Phố 1 (Lào Cai), khi hình ảnh 11 học sinh ăn chung 2 gói mì tôm lan truyền. Tháng 6/2025, cựu hiệu trưởng trường này đã bị tuyên án 3 năm 6 tháng tù vì hành vi chiếm đoạt tiền hỗ trợ và ăn bớt suất ăn của học sinh.

Mới đầu tháng Mười này, dư luận xôn xao với hình ảnh lan truyền trên mạng về suất cơm bán trú tại Trường tiểu học số 1 Ba Đồn (Quảng Trị) giá 25.000 đồng nhưng chỉ có cơm trắng, vài miếng chả nhỏ, nửa quả trứng luộc và ít muối mè. Hiệu trưởng nhà trường giải thích do “sơ suất, khan hiếm thực phẩm vì mưa bão” và công khai xin lỗi.

Sau vụ việc, chủ đề “cơm bán trú của con” được phụ huynh khắp nơi chia sẻ. Nhiều hình ảnh suất ăn ở một số trường khiến người xem không khỏi ngỡ ngàng: cơm trắng, vài viên thịt băm, nửa chiếc xúc xích hay chút rau xào được đựng trong thùng xốp bẩn…

Những “bữa ăn có mùi lạ”, những khay cơm lèo tèo không chỉ khiến phụ huynh phẫn nộ, mà còn gióng lên hồi chuông về trách nhiệm của người lớn. Luật đã có, quy trình đã rõ, nhưng chỉ khi đạo đức nghề nghiệp và cơ chế giám sát chặt chẽ, bữa ăn của học sinh mới thực sự an toàn. Bởi trong mỗi suất cơm của trẻ, không chỉ có dinh dưỡng mà còn là niềm tin của hàng vạn gia đình gửi gắm mỗi ngày.

Uông Ngọc

Kỳ tới: Bữa ăn học đường đúng chuẩn: Không khó!