Kỷ nguyên mới của phụ nữ trong ngành công nghiệp điện ảnh

Tọa đàm do tập đoàn Kering tổ chức bên lề Liên hoan phim quốc tế Thượng Hải 2025, đánh dấu lần đầu sáng kiến Women In Motion diễn ra tại Trung Quốc. Buổi toạ đàm có sự tham gia của đạo diễn Kiran Rao (Ấn Độ), nhà sản xuất kiêm diễn viên Lương Tịnh (Trung Quốc), đạo diễn Luiza Mariani (Brazil) và diễn viên lồng tiếng Lữ Yến Đình.

Đạo diễn Kiran Rao

Kiran Rao: "Phụ nữ cần được thấy và được trao quyền"

Kiran Rao, nữ đạo diễn của siêu phẩm Dangal (2016), đạt hơn 200 triệu USD doanh thu tại Trung Quốc đã chia sẻ những thay đổi mà cô chứng kiến sau 25 năm làm nghề: “Chúng ta đã thấy sự dịch chuyển trong cách xây dựng nhân vật nữ và cơ hội cho họ trên màn ảnh. Tuy nhiên, tỷ lệ nữ giới trong ngành điện ảnh Ấn Độ vẫn chỉ khoảng 25–30%. Để đạt được sự cân bằng, chúng ta cần hướng đến con số 50%”.

Rao cho rằng sự xuất hiện của nhiều đạo diễn, biên kịch, nhà sản xuất nữ sẽ giúp thay đổi câu chuyện được kể và cách nhân vật nữ được khắc họa. Thành công của Dangal với câu chuyện về hai nữ đô vật phá vỡ định kiến giới, cho thấy khán giả sẵn sàng đón nhận những nữ anh hùng trên màn ảnh, miễn là câu chuyện chân thật và chạm được trái tim người xem.

“Phụ nữ ở đâu cũng đối mặt với những vấn đề giống nhau. Khi họ kể câu chuyện của chính mình, khán giả sẽ thấy những nhân vật nữ đa chiều, không còn đóng khung trong khuôn mẫu truyền thống”, Rao nói.

Tọa đàm diễn ra trong bối cảnh các phim do phụ nữ chịu trách nhiệm chính ngày càng được đón nhận. Riêng tại Trung Quốc, Yolo của Giả Linh, tác phẩm hài truyền cảm hứng, đạt doanh thu 485 triệu USD. Her Story của Thiệu Dĩ Huy, bộ phim đề cao quyền phụ nữ cũng gây tiếng vang với doanh thu 100 triệu USD và nhiều giải thưởng.

Luiza Mariani mang đến LHP năm nay tác phẩm Cyclone, kể về một nữ biên kịch trẻ rơi vào khủng hoảng sau một ca phá thai chui. “Cyclone là bộ phim có toàn bộ ê-kíp chính là phụ nữ, từ đạo diễn, biên kịch đến nhà sản xuất. 10 năm trước điều đó là bất khả thi. Nhưng giờ mọi thứ đang thay đổi”, Mariani nói. Cô cho biết ở Brazil hiện nay, 15% phim có đạo diễn nữ, một bước tiến lớn so với con số chưa đầy 2% của thập niên 1970.

Với diễn viên kiêm nhà sản xuất Lương Tịnh, điều quan trọng nhất với những phụ nữ trẻ theo đuổi điện ảnh là kiên trì và dũng cảm nói ra điều mình tin tưởng. “Hãy làm việc thật chăm chỉ và đừng ngại lên tiếng. Mỗi người đều có tiếng nói riêng – điều quan trọng là bạn có nói lên tiếng nói của mình hay không?” cô nhấn mạnh.

Phụ nữ - từ nhân vật phụ thành người kiến tạo màn ảnh

Ở các nền điện ảnh trên toàn cầu, dù con non trẻ hay đã khẳng định vị thể, những nhà làm phim nữ đang từng bước phá vỡ các rào cản vô hình để tự viết nên câu chuyện của mình, bản lĩnh và đầy cảm hứng. Họ không chỉ góp mặt, mà đang dần giữ vai trò quyết định trong việc định hình nội dung, nhân vật và cách thế giới nhìn nhận phụ nữ trên màn ảnh.

Phim Nomadland

Dù còn đó nhiều định kiến, khoảng cách và cơ hội chưa công bằng, nhưng những gì các nhà làm phim mữ đang thể hiện đã tạo nên hiệu ứng lan tỏa. Khi phụ nữ mạnh dạn cất lên tiếng nói, không phải để chứng minh mình giỏi hơn, mà để khẳng định mình có quyền được nói lên tiếng nói của mình, thì những giới hạn từng tồn tại trong điện ảnh sẽ dần trở nên lỗi thời.

Thành công thương mại lẫn nghệ thuật của những tác phẩm như Dangal, Yolo, Her Story, Cyclone hay Nomadland của Chloé Zhao (giành 3 tượng vàng Oscar), The Hurt Locker của Kathryn Bigelow… không chỉ là chiến thắng cá nhân, mà còn là sự phản hồi mạnh mẽ với quan điểm phụ nữ không thể “gánh vác” những dự án lớn hay dẫn dắt câu chuyện sâu sắc. Những tác phẩm ấy đã góp phần định nghĩa lại hình ảnh người phụ nữ trên màn ảnh, từ vị trí nhân vật phụ trở thành người kể chuyện, người dẫn dắt, người tạo những giá trị mới cho nghệ thuật điện ảnh.

Anh Vy