Chính quyền địa phương phải là 'nhạc trưởng'

Các hệ thống phân phối, chợ đầu mối đã có sự chuẩn bị từ sớm. Nhóm hàng thiết yếu như thịt gia súc, gia cầm, thủy sản, rau củ, trái cây phổ thông vẫn giữ nhịp tăng 3 - 5% so với tết Ất Tỵ 2025. Mâm cơm tết đủ món là “chuẩn mực” chi tiêu mà đa số gia đình Việt cố gắng giữ lại ngay cả khi phải cắt giảm nhiều khoản khác. Ngược lại, nhóm đặc sản, hàng cao cấp, quà biếu đắt tiền giảm rõ, nhiều kênh bán lẻ dự báo mức giảm 10 - 15%.

Nhu cầu tiêu dùng nông sản tết có thể không sụt mạnh so với các năm trước, nhưng phía cung đang chịu sức ép lớn hơn. Các tỉnh miền Bắc và miền Trung vừa trải qua nhiều cơn bão, lũ, nhiều vùng chuyên canh rau màu, cây trái chìm trong nước; đồng bằng sông Cửu Long - vựa nông sản lớn nhất nước - cũng liên tục đối mặt với mưa trái mùa, triều cường làm đảo lộn lịch thời vụ.

Chính vì vậy, khẩu hiệu “không để đứt hàng tết” đang được cụ thể hóa bằng những quyết định rất nhanh từ cơ sở đến ngành chức năng. Các mô hình sản xuất ngắn ngày được kích hoạt tối đa; rau củ, dưa hấu, hoa và các loại trái cây chủ lực cho thị trường cuối năm được xuống giống ngay trên diện tích vừa chịu thiên tai. Ngành chức năng nhiều địa phương đã chủ động kết nối tiêu thụ liên tỉnh, liên vùng, chuẩn bị điểm trung chuyển nông sản phục vụ tết, giảm chi phí logistics cho cả nhà vườn lẫn doanh nghiệp.

Giữ được chi phí vận chuyển ở mức hợp lý là cách thiết thực nhất để giữ giá bán cuối cùng ổn định. Không nên hiểu đơn giản rằng giá hàng tết có bình ổn hay không. Vấn đề là năng lực tổ chức thị trường, dự trữ hàng hóa ở đâu, mức nào, cơ quan quản lý có công cụ nào để ngăn tình trạng găm hàng, thổi giá vào giờ chót. Nếu chuẩn bị sớm, minh bạch, chương trình bình ổn thị trường sẽ tạo được “neo tâm lý” vững cho người tiêu dùng.

Để nông sản mang tết đến mọi nhà, không thể chỉ để thị trường tự điều tiết. Năm 2025, thiên tai dồn dập, nhiều hộ nông dân, công nhân, người lao động tự do bị hụt thu nhập. Nếu không có các gói hỗ trợ an sinh, các chương trình tết cho người nghèo, tết cho công nhân thì chuyện “nhà nhà có tết” chỉ là lời kêu gọi. Nếu làm tốt, các chương trình kết nối tiêu thụ nông sản cho vùng bị thiệt hại cũng là một hình thức bình ổn kép: giúp nông dân bán hết hàng, có tiền chuẩn bị tết và giúp người tiêu dùng mua được nông sản với giá hợp lý.

Tết đang đến gần trong bối cảnh thị trường chịu nhiều sức ép hơn là thuận lợi. Điều đó cần đến năng lực điều hành thị trường, sự gắn kết giữa doanh nghiệp và nông dân, vai trò “nhạc trưởng” của chính quyền địa phương. Khi nông sản vẫn đều đặn về chợ và siêu thị với mức giá chấp nhận được, người trồng trọt không lỗ, người tiêu dùng không bị “sốc giá” thì đó không chỉ là thành công của một vụ mùa mà còn là thước đo chất lượng điều hành.

Nông sản không chỉ là vài con số cung cầu trên báo cáo. Đó là mồ hôi của người trồng, là hương vị tết trên mâm cơm, là ký ức của mỗi gia đình. Để nông sản tiếp tục đến mọi nhà vào dịp tết, điều quan trọng là có những quyết sách cụ thể, kịp thời, khả thi.

Tiến sĩ Trần Hữu Hiệp