PNO - Ngành âm nhạc Việt đang bước vào thời kỳ mới, nơi giai điệu không chỉ được viết bằng cảm xúc con người mà còn bằng thuật toán của máy. Câu hỏi cấp thiết được đặt ra là với bài hát do AI sáng tác, ai sẽ được hưởng tiền bản quyền.
Các nền tảng như Suno, Udio, MusicFX… đang phổ biến ở Việt Nam. Chỉ cần 1 câu lệnh ngắn gọn, AI có thể tạo ra một bản nhạc hoàn chỉnh trong thời gian ngắn. Sự tiện lợi ấy đi kèm nỗi lo: Kho dữ liệu huấn luyện của các mô hình này chứa những gì? Liệu trong đó có nhạc của những nhạc sĩ, ca sĩ nổi tiếng? Nếu có, họ có được trả tác quyền?
Trên thế giới, các tranh chấp tương tự đã nổ ra. Hiệp hội Ghi âm Mỹ (RIAA) từng kiện nền tảng Udio và Suno vì sử dụng kho nhạc thương mại để huấn luyện AI mà không xin phép. Hàn Quốc và Nhật Bản đang thử nghiệm mô hình trả phí theo mức độ tương đồng. Ca khúc do AI tạo ra nếu có âm sắc, giai điệu hoặc hòa âm giống bài gốc, nghệ sĩ gốc sẽ được chia một phần doanh thu.
 |
| Bản quyền - vấn đề “nóng” của kỷ nguyên AI - Nguồn ảnh: Rolling Stone |
Tại Singapore, các nhà nghiên cứu ở AMAAI Lab còn phát triển thuật toán đo độ giống âm nhạc dựa trên giai điệu và tiết tấu nhằm tạo cơ sở cho việc chia sẻ bản quyền công bằng. Đây có thể là hướng đi Việt Nam cần học hỏi nếu muốn bảo vệ người sáng tạo trong thời đại máy học.
Hiện tại, Việt Nam chưa có luật quy định cho tác phẩm do AI tạo ra. Theo quy định hiện hành, chỉ con người mới được công nhận là tác giả nên ca khúc do AI sáng tác chưa thể đăng ký bản quyền độc lập. Nhưng nếu AI được huấn luyện từ kho nhạc Việt, quyền lợi của nghệ sĩ có bị xâm phạm?
Nhiều người trong giới âm nhạc cho rằng Việt Nam cần nhanh chóng xây dựng khung pháp lý cho dữ liệu huấn luyện AI, quy định cấp phép rõ ràng, chia sẻ doanh thu theo mức độ ảnh hưởng và minh bạch nguồn dữ liệu. Đây là luật chơi cần có trước khi công nghệ vượt khỏi tầm kiểm soát. Một mức phí đồng đều rõ ràng là không công bằng. Do vậy, cần có công nghệ giúp xác định phần đóng góp cụ thể của từng người trong bản nhạc AI.
Không ít nhà sản xuất âm nhạc ở Việt Nam đã bắt đầu coi AI như cộng sự sáng tạo thay vì đối thủ. AI giúp họ phối khí, gợi ý hòa âm, làm demo nhanh hơn. Song, phần cảm xúc, tinh thần và câu chuyện vẫn phải đến từ con người.
Giống như iPod hay nhạc số làm thay đổi cách con người tiếp cận âm nhạc, AI đang mở ra một cuộc cách mạng trong quá trình sáng tác và sản xuất. Trong lúc nhiều quốc gia còn loay hoay với bài toán pháp lý, Việt Nam có thể chủ động nắm bắt cơ hội để xây dựng hệ thống bản quyền rõ ràng, minh bạch, phù hợp thời đại. Đây vừa là bước đi cần thiết về mặt luật pháp vừa là đòn bẩy thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo trong ngành công nghiệp âm nhạc quốc gia.
Hoàng Linh (Hà Nội)
(*) Bài viết tham gia diễn đàn xin gửi về: diendanamnhacAI@baophunu.org.vn
| Chia sẻ bài viết: |
Sân khấu Xóm kịch ra mắt vở “Truy tâm” với sự góp mặt của NSND Trịnh Kim Chi, NSƯT Xuân Trang, nghệ sĩ Trung Dũng, Hoàng Thy...
Ban tỏ chức Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 24 vừa ra thông báo mới nhất, công bố tên 16 phim truyện điện ảnh tranh giải Bông sen vàng.
Sở VH-TT Hà Nội phạt 55 triệu đồng đối với ca sĩ Jack và đình chỉ hoạt động biểu diễn trong thời hạn 9 tháng, tính từ ngày 7/11.
Sau "Thám tử Kiên: Kỳ án không đầu", biên kịch Đức Nguyễn và đạo diễn Victor Vũ hợp tác tiếp dự án có tựa gây tò mò: Án mạng xém hoàn hảo.
Tại sự kiện thuộc khuôn khổ Giải Mai Vàng 2025, NSND Quế Trân nhắc lại những kỷ niệm, bài học với người cha của chị, cố NSND Thanh Tòng.
Từ ngày 9/11, chương trình Cine 7 trên kênh VTV3 chuyên chiếu phim Việt kinh điển sẽ được thay thế bằng việc chiếu hàng loạt phim nước ngoài ăn khách, đoạt giải.
Võ Hạ Trâm ra mắt sản phẩm âm nhạc "Triệu triệu con tim". Cô hy vọng những giai điệu này giúp cổ vũ mọi người vượt qua khó khăn trong bão lũ.
AI (trí tuệ nhân tạo) đang là định hướng chiến lược quốc gia nhằm tái định hình toàn bộ hệ sinh thái số, hướng đến một Việt Nam tự chủ công nghệ
Nhiều diễn viên trẻ và các nhà làm phim Việt đã đổ bộ thảm đỏ buổi khai mạc Gala điện ảnh Hồng Kong tối 6/11.
2 tài tử Hồng Kim Bảo và Cổ Thiên Lạc bày tỏ đam mê với món phở và bánh mì Việt Nam trong chuyến sang tham dự Gala điện ảnh Hồng Kông.
Theo trang Allkpop (Mỹ), Lisa đang được Disney xem xét cho vai chính Rapunzel trong bản chuyển thể live-action của bộ phim hoạt hình “Tangled” (Công chúa tóc mây).
Chủ tịch Cục Phát triển Điện ảnh Hồng Kông Vương Anh Vĩ nhận định điện ảnh Việt Nam đang phát triển tốt, có nhiều diễn viên giỏi.
Sân khấu kịch TPHCM đang dần tìm về quỹ đạo vốn có với lối kể chuyện, thể hiện cảm xúc sâu lắng và tinh tế hơn.
Nghệ sĩ trong thời đại số cần học cách làm chủ công nghệ, không để công nghệ làm chủ tâm hồn mình.
Tại chung kết Miss Earth 2025 diễn ra tại Philippines vào tối 5/11, danh hiệu Hoa hậu Trái đất 2025 thuộc về người đẹp Natálie Puškinová đến từ Cộng hòa Séc.
Ca sĩ thừa nhận trong album mới của anh có những điểm chưa hoàn hảo, nhưng không can thiệp kỹ thuật số.
K-drama đang chứng kiến một sự chuyển dịch thú vị, những câu chuyện tình yêu rực rỡ tuổi đôi mươi đang dần chuyển thành hành trình của các quý ông trung niên.
