Thi vào lớp 10 trở thành "kỳ thi quốc gia thu nhỏ", Chính phủ phải hành động ngay

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga - ảnh: QH

Phân luồng sai: Ai trượt thì đi học nghề?

Sáng 4/12, góp ý vào các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (tỉnh Quảng Trị) đánh giá cao nhiều kết quả của Chính phủ đạt được trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, phần hạn chế về giáo dục – đào tạo trong báo cáo của Chính phủ chỉ có 5 dòng, còn quá chung. Đại biểu bày tỏ trăn trước gánh nặng thi cử do vấn đề phân luồng sau THCS còn bất cập.

Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025” của Chính phủ đặt mục tiêu đến 2025, ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp.

“Phân luồng đang hiểu sai, thực hiên sai, phổ biến trong thực tế: Ai thi trượt vào THPT thì đi học nghề. Phân luồng bị gắn với thất bại, không phải lựa chọn. Kiểu phân luồng cưỡng bức, thay vì ai có sở trường, định hướng nghề nghiệp rõ ràng thì chọn con đường phù hợp”, bà nói.

Đại biểu nhấn mạnh, thi vào lớp 10 đang trở thành một “kỳ thi quốc gia thu nhỏ”, với áp lực nặng nề. Trong khi đó, THPT là bậc học phổ thông, nghĩa là mọi học sinh đều có quyền được học.

Việc tỉ lệ học sinh vào THPT còn thấp tại một số địa phương cho thấy chưa bảo đảm đúng quyền tiếp cận giáo dục phổ thông 12 năm.

Bà bày tỏ: “Nhìn những gương mặt bơ phờ, đờ đẫn vì áp lực thi cử của những trẻ em mới 15 tuổi ; đọc những bức thư đầy tuyệt vọng của các trẻ em khi không vượt nổi kỳ thi vào THPT mà thấy nhói lòng”.

Phải đảm bảo đủ chỗ học THPT cho học sinh nghèo

Một nghịch lý, theo đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga là thi công lập “quá căng”, nhiều em dù học tốt nhưng không vượt qua kỳ thi đầy cạnh tranh. Kết quả là học sinh gia đình khó khăn phải buộc vào trường tư, với học phí cao vượt quá khả năng của gia đình khi đó. Trường tư phải cung cấp dịch vụ chất lượng cao – dành cho gia đình có điều kiện. Điều này đang khiến công bằng trong giáo dục không được đảm bảo.

Vấn đề này đã được Chính phủ nhận diện trong các báo cáo tổng kết thực hiện Luật Giáo dục. Tuy nhiên, trong báo cáo của Chính phủ trong phần bất cập chưa thấy nêu.

Từ thực tế này, đại biểu mong muốn Chính phủ phải có hành động ngay như là việc miễn học phí cho học sinh phổ thông.

“Ngay trong năm học 2026 – 2027, hãy mở rộng cánh cửa THPT, hãy đầu tư có bài bản cho Trung học nghề và tôn trọng quyền lựa chọn của người học”, đại biểu kiến nghị.

Cùng với đó là cải tiến thi cử, điều chỉnh lại phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, nhiều cơ hội hơn cho học sinh. Phân luồng phải dựa trên tự nguyện và năng lực, không biến phân luồng thành “rào cản” từ lớp 9. Xây dựng phân luồng dựa trên quyền học tập.

Đại biếu nhấn mạnh: “Phải bảo đảm đủ chỗ học THPT công lập cho học sinh nghèo”.

Nữ đại biểu tỉnh Quảng Trị cho rằng, chúng ta đang có trong tay những chính sách tiến bộ, những quyết sách mạnh mẽ, những kỳ vọng lớn lao. Tư duy đã đổi mới, chính sách đã ban hành, nhưng sức mạnh thực thi cần phải đủ để tạo ra chuyển biến rõ ràng.

Vì vậy, bà kỳ vọng nhiệm kỳ tới phải là nhiệm kỳ hành động, để biến chính sách thành hiện thực; là nhiệm kỳ biến các nghị quyết của Đảng, pháp luật của nhà nước trở thành các chương trình hành động cụ thể, rõ ràng của Chính phủ. Điều này được thể hiện bằng kết quả cụ thể trong từng lớp học, từng trường học, từng giáo viên và từng học sinh.

Như Diệp